Ο μεγάλος αστερίσκος

Η επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και η αύξηση των «άσπρων», με απόδειξη, εισπράξεων συνεχίζουν να παίζουν τον ρόλο τους στην υπεραπόδοση του προϋπολογισμού και φέτος.

Πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία της σημερινής κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1/3 της αύξησης των εσόδων ΦΠΑ της περιόδου 2022-2024 αποδίδεται στη βελτιωμένη συμμόρφωση που έφεραν τα ηλεκτρονικά μέσα. Στην περίπτωση όμως των εσόδων, υπάρχει ένας τεράστιος αστερίσκος, που η κυβέρνηση κάνει μόνιμα ότι δεν τον βλέπει. Μεγάλο μέρος των εισπράξεων οφείλεται στον πληθωρισμό, που έχει μεν επιβραδύνει αλλά συνεχίζει να κινείται στην περιοχή άνω του 3%. Σε συνδυασμό με την απουσία τιμαριθμοποιημένης φορολογικής κλίμακας, συντηρείται μια σταθερή αύξηση των εσόδων, χωρίς αφενός να χρειάζονται νέοι φόροι και αφετέρου χωρίς να συνοδεύεται από απευθείας συνδεδεμένα μέτρα ενίσχυσης των εισοδημάτων.

Ως εκ τούτου, οι φόροι συνεχίζουν να υπεραποδίδουν (πρωτογενές πλεόνασμα 8,7 δισ. έναντι στόχου 4,6 δισ. το 2024), αλλά η σύγκλιση των εισοδημάτων με τα προ κρίσης επίπεδα, γίνεται με το σταγονόμετρο. Με δεδομένο ότι έγκυρες εκτιμήσεις, που τελευταία λόγω Τραμπ αναθεωρούνται όπως αυτή του ΙΟΒΕ και δείχνουν ότι ο πληθωρισμός θα επιταχύνει την τρέχουσα χρονιά από το 2,4% που είχε αρχικά εκτιμηθεί στο 2,8%, είναι βέβαιο ότι η υπεραπόδοση των εισπράξεων θα συνεχιστεί. Αυτό είναι καλό νέο για τον προϋπολογισμό και για τα δημόσια ταμεία. Εξαιρετικά προβληματικό, για τον μισθωτό και τον καταναλωτή.

Το συγκεκριμένο είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της πραγματικής οικονομίας στην παρούσα φάση, που συνδέεται με την κατανάλωση, την αύξηση των όγκων του εμπορίου, την πιστωτική επέκταση των τραπεζών (αποκλεισμός από δάνεια λόγω μειωμένου εισοδήματος), την οικονομική μεγέθυνση.

Εως το 2023 η κυβέρνηση με συνεχείς κοινωνικές μεταβιβάσεις (επιδόματα, μικρές μειώσεις φόρων), αλλά όχι με τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, προσπαθούσε να ενισχύσει το εισόδημα υπερκαλύπτοντας τον πληθωρισμό. Από τη στιγμή που ο πληθωρισμός άρχισε να επιβραδύνει, σε συνδυασμό και με την επιστροφή των δημοσιονομικών κανόνων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτές οι μεταβιβάσεις περιορίστηκαν. Τα ταμεία όμως συνέχισαν να γεμίζουν και ο προϋπολογισμός να υπεραποδίδει. Την ίδια περίοδο, αντί να ενισχύεται η μισθωτή εργασία οι κρατικές δαπάνες συνέχιζαν να αυξάνουν. Το κράτος μεγάλωνε.

Το θέμα του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων, η κυβέρνηση το άφησε στα χέρια των επιχειρήσεων, τις οποίες καλούσε να αυξήσουν τους μισθούς, ενώ η ίδια με μονομερείς κυβερνητικές αποφάσεις αύξανε τον κατώτατο. Το μέσο μισθολογικό κόστος αυξήθηκε κατά 18,6% την τελευταία τριετία. Ενα όμως μικρό μέρος κατέληξε στην τσέπη των εργαζομένων, καθώς ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 14,6%.

Γενικώς μπερδεύουμε τους ρόλους. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να δημιουργούν τις προϋποθέσεις αύξησης των μισθών, μέσω των επενδύσεων σε υψηλή τεχνολογία, αυξάνοντας την παραγωγικότητά τους. Το κράτος οφείλει από την πλευρά του να διευκολύνει με τις αποφάσεις του τις επιχειρήσεις βρίσκοντας το κατάλληλο κάθε φορά μείγμα φόρων και εισφορών προκειμένου να μεγαλώνουν και να μπορούν να αυξάνουν με βιώσιμο τρόπο τους μισθούς των υπαλλήλων τους.