Royal Mail: Το σχέδιο του Κρετίνσκι πίσω από εξαγορά της ιστορικής εταιρείας

Στα τέλη Απριλίου, τα 500 χρόνια ιστορίας της Royal Mail θα περάσουν υπό τον έλεγχο ενός Τσέχου δισεκατομμυριούχου, ο οποίος είναι συνιδιοκτήτης μιας ποδοσφαιρικής ομάδας και σημαντικός επενδυτής σε μια βρετανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ.

Γνωστός ως η «Τσέχικη Σφίγγα» για το αινιγματικό του στυλ, ο 49χρονος Ντάνιελ Κρετίνσκι, έχει περιουσία ύψους 6 δισ. λιρών σύμφωνα με τη λίστα πλουσίων της Sunday Times. Ζει σε πολυτελείς κατοικίες στο Παρίσι και το Λονδίνο, ξεκίνησε ως δικηγόρος και απέκτησε την περιουσία του στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας.

Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο ιδιοκτήτης της Royal Mail ανακοίνωσε ότι η εξαγορά θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Απριλίου, καθώς η συμφωνία ξεπέρασε τα τελευταία ρυθμιστικά εμπόδια.

Όμως, η Royal Mail φαίνεται να είναι ένας παράδοξος στόχος για έναν δισεκατομμυριούχο επενδυτή πετρελαίου και φυσικού αερίου με παγκόσμια δραστηριότητα. Εύλογα αναρωτιέται κανείς γιατί κάποιος, ιδιαίτερα ένας επιτυχημένος διεθνής επιχειρηματίας, θα ήθελε να αγοράσει αυτό το «απομεινάρι», σχολιάζει σε δημοσίευμά του το BBC.

Royal Mail: Ένα όνομα με μεγάλη ιστορία

Η Royal Mail ιδρύθηκε από τον Ερρίκο Η’ πριν από περισσότερα από 500 χρόνια και εξακολουθεί να φέρει το βασιλικό έμβλημα στα οχήματά της. Αποτελεί μέρος του ιστού της βρετανικής καθημερινότητας και πολλοί άνθρωποι διατηρούν ακόμη μια συναισθηματική σχέση με τον «ταχυδρόμο» τους, που περπατά στο μονοπάτι τους φέρνοντας τα γράμματα και τα δέματά τους στην πόρτα τους.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, το κύρος της Royal Mail έχει υποχωρήσει. Παρουσιάζει ζημιές και απώλεια μεριδίου αγοράς, της έχει επιβληθεί πρόστιμο για την αποτυχία επίτευξης στόχων παράδοσης και έχει έρθει σε αντιπαράθεση με το εργατικό της δυναμικό μέσω μιας σειράς έντονων απεργιακών κινητοποιήσεων.

Τον Δεκέμβριο του 2024, της επιβλήθηκε πρόστιμο 10,5 εκατ. λιρών από τη ρυθμιστική αρχή Ofcom για την αποτυχία εκπλήρωσης των στόχων παράδοσης αλληλογραφίας πρώτης και δεύτερης κατηγορίας.

Ενώ η άνθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει αυξήσει τον όγκο των δεμάτων, το μερίδιο της Royal Mail σε αυτή την κερδοφόρα δραστηριότητα έχει μειωθεί καθώς νέοι ανταγωνιστές όπως οι DPD, DHL, Amazon και Evri έχουν διεισδύσει στην αγορά.

Η Royal Mail διαχωρίστηκε από τα Ταχυδρομεία το 2012 και ιδιωτικοποιήθηκε το 2013 με αξία 3,3 δισ. λιρών. Οι μετοχές της εκτοξεύθηκαν αμέσως κατά 38% την πρώτη ημέρα διαπραγμάτευσης, προκαλώντας κριτική – από το Εθνικό Γραφείο Ελέγχου, μεταξύ άλλων – ότι είχε πωληθεί σε χαμηλή τιμή.

Στην κορύφωση της περιόδου της πανδημίας, τον Μάιο του 2021, η εταιρεία άξιζε πάνω από 6 δισ. λίρες, αλλά είχε υποχωρήσει σε λίγο πάνω από 2 δισ. λίρες όταν ο Κρετίνσκι ξεκίνησε την προσφορά εξαγοράς του τον περασμένο Απρίλιο.

Ολοκλήρωσε τη συμφωνία στις 3,6 δισ. λίρες – 63% υψηλότερα από την αξία πριν εκδηλώσει το ενδιαφέρον του, αλλά μόλις λίγο περισσότερο από την αξία της ιδιωτικοποίησης πριν από μια δεκαετία.

Οι προκλήσεις και το σχέδιο του Κρετίνσκι

Η δραστηριότητα επιστολών της Royal Mail βρίσκεται επίσης σε απότομη πτώση. Από την κορύφωση των 20 δισεκατομμυρίων επιστολών που αποστέλλονταν το 2004, ο αριθμός έπεσε κάτω από επτά δισεκατομμύρια πέρυσι.

Μέρος της πρόκλησης, και αυτό που θέτει τη Royal Mail σε μειονεκτική θέση σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της, είναι ότι, σε αντίθεση με αυτούς, η Royal Mail πρέπει να πληροί μια σειρά νομικών και ρυθμιστικών υποχρεώσεων, επισημαίνει η Χέιζελ Κινγκ, συντάκτρια του Parcel and Post Technology International.

Σύμφωνα με αυτό που ονομάζεται καθολική υποχρέωση υπηρεσίας (USO), η Royal Mail υποχρεούται από τον νόμο να παραδίδει επιστολές έξι ημέρες την εβδομάδα και δέματα πέντε ημέρες την εβδομάδα σε κάθε διεύθυνση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έτσι, δεν μπορεί να επιλέξει ποια δραστηριότητα θέλει να αναλάβει.

«Η Royal Mail πρέπει να εκπληρώσει την καθολική υποχρέωση υπηρεσίας της ενώ προσπαθεί να ανταγωνιστεί ιδιωτικές εταιρείες που συχνά επιλέγουν τις πιο κερδοφόρες δραστηριότητες», λέει η Κινγκ.

Ο Κρετίνσκι λέει ότι έχει ένα σχέδιο. Η επιτυχία του στον τομέα της ενέργειας του επέτρεψε να αγοράσει μερίδιο 27,5% στη μητρική εταιρεία της Royal Mail, International Distribution Services (IDS). Και η εταιρεία του – EP Group – σκοπεύει να δημιουργήσει έναν πανευρωπαϊκό όμιλο βασισμένο σε τρεις πυλώνες: ενέργεια, λιανικό εμπόριο και εφοδιαστική αλυσίδα.
Βλέπει την IDS ως τον ακρογωνιαίο λίθο του πυλώνα της εφοδιαστικής αλυσίδας, με σχέδιο να ανταγωνιστεί τους Deutsche Post DHL, DPD και Amazon.

Η USO βρίσκεται υπό εξέταση από την Ofcom, με τη Royal Mail να ελπίζει ότι η ρυθμιστική αρχή θα μειώσει την απαίτηση για παράδοση επιστολών δεύτερης κατηγορίας από έξι ημέρες την εβδομάδα σε κάθε δεύτερη εργάσιμη ημέρα. Αυτή η μεμονωμένη αλλαγή θα μπορούσε να εξοικονομήσει στη Royal Mail 300 εκατ. λίρες ετησίως – επαναφέροντάς την σε οικονομική ισορροπία.

Αλλαγές

Ο Κρετίνσκι δήλωσε στο BBC ότι θα τηρήσει την USO «όσο είμαι εν ζωή», αλλά είναι φυσικά υπέρ της αλλαγής των όρων της. Εξέφρασε την ελπίδα ότι «θα επικρατήσει η λογική» όταν μεταρρυθμιστεί μια υπηρεσία που είναι μη βιώσιμη στη σημερινή της μορφή.

Μέχρι στιγμής, οι ενδείξεις από την Ofcom φαίνεται να είναι θετικές. Η διευθύνουσα σύμβουλος της ρυθμιστικής αρχής, Ντέιμ Μελάνι Ντόους, δήλωσε στο BBC ότι υπάρχουν «ουσιαστικά ερωτήματα για το τι πρέπει να είναι η υπηρεσία στο μέλλον».

Ενώ η Royal Mail γενικά χαιρέτισε τις προτεινόμενες αλλαγές στην Καθολική Υποχρέωση Υπηρεσίας, αντιτάχθηκε στις προτεινόμενες νέες απαιτήσεις χρόνου παράδοσης και εξυπηρέτησης επιχειρηματικών πελατών.

Η Royal Mail δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το επίπεδο στο οποίο η Ofcom προτείνει να θέσει τους νέους στόχους παράδοσης – 99,5% των επιστολών πρώτης κατηγορίας να παραδίδονται εντός τριών ημερών, και το ίδιο ποσοστό των επιστολών δεύτερης κατηγορίας εντός πέντε – είναι «υπερβολικά αυστηρό και θα προσθέσει σημαντικό κόστος στην παροχή της Καθολικής Υπηρεσίας».

Εξέφρασε επίσης ανησυχίες ότι οι προτάσεις για την προσθήκη μιας νέας κατηγορίας ρύθμισης για την έγκαιρη παράδοση για επιχειρηματικούς χρήστες, όπως εταιρείες άμεσης αλληλογραφίας, «αντιβαίνουν στη γενικότερη προσπάθεια της κυβέρνησης να μειώσει την περιττή γραφειοκρατία».

Ο κρυφός «άσσος» για τη Royal Mail

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να οδήγησαν στην πώληση. Ορισμένοι αναλυτές έχουν εκτιμήσει ότι υπάρχει ένα άλλο «κόσμημα στο στέμμα» της IDS – και ότι ο Κρετίνσκι μπορεί να ενδιαφέρεται πραγματικά για ένα διαφορετικό τμήμα της επιχείρησης.

Μαζί με τη Royal Mail, η IDS κατέχει επίσης μια ευρωπαϊκή επιχείρηση δεμάτων που ονομάζεται GLS, την οποία απέκτησε το 1999 – πολύ πριν η Royal Mail διαχωριστεί από τα Ταχυδρομεία και ιδιωτικοποιηθεί.

Πέρυσι η GLS είχε κέρδος 320 εκατ. λιρών, σε αντίθεση με τη Royal Mail, η οποία παρουσίασε ζημιές 348 εκατ. λιρών καθώς ο όγκος επιστολών συνέχισε να μειώνεται και νέοι ανταγωνιστές διείσδυσαν στο μερίδιο αγοράς της πιο επικερδούς δραστηριότητας των δεμάτων.

«Η GLS υπήρξε μια κερδοφόρα και αναπτυσσόμενη επιχείρηση, η οποία έχει λάβει επενδύσεις, ενώ η Royal Mail παρουσίαζε συνεχώς χαμηλές αποδόσεις, καθώς το διοικητικό συμβούλιο της μητρικής εταιρείας IDS επένδυε εκεί όπου εκτιμούσε ότι θα έβλεπε τις καλύτερες αποδόσεις», λέει ο αναλυτής Άλεξ Πάτερσον, μιλώντας στο BBC.

Ο Κρετίνσκι απορρίπτει τους ισχυρισμούς από ορισμένους κύκλους ότι επιθυμεί να διασπάσει τον όμιλο και έχει δεσμευτεί να τον διατηρήσει ενιαίο για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Ακόμα και μετά από αυτό το διάστημα, υποστηρίζει ότι το σχέδιο είναι η ανάπτυξη της εταιρείας και όχι η συρρίκνωσή της, οπότε η πώληση της GLS θα ήταν «παράλογη».

Στην πραγματικότητα, ο Κρετίνσκι δηλώνει ότι ευελπιστεί να μεταφέρει την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία της GLS στον τομέα των δεμάτων στη λειτουργία της Royal Mail. Αυτό που προσδοκούν τα συνδικάτα και υπόσχεται ο Κρετίνσκι είναι ότι η Royal Mail θα λάβει μεγαλύτερες επενδύσεις και σταδιακά θα αρχίσει να προσομοιάζει περισσότερο με την GLS και τους ευρωπαϊκούς της ομολόγους όπως η Deutsche Post DHL.