Κομισιόν: Νέος κανονισμός για την τόνωση των αμυντικών επενδύσεων

Νέες στοχευμένες τροποποιήσεις στα υφιστάμενα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ θα υποστηρίξουν ταχύτερες, πιο ευέλικτες και συντονισμένες επενδύσεις στην αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση της Ευρώπης (EDTIB). Αυτό αναφέρει η Κομισιόν, σε σχέση με τον νέο κανονισμό για την τόνωση των επενδύσεων που σχετίζονται με την άμυνα εντός του προϋπολογισμού της ΕΕ, ο οποίος προτείνεται σήμερα από την Επιτροπή, προκειμένου η ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της αμυντικής ετοιμότητας 2030 και να εφαρμόσει το σχέδιο ReArm Europe.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι προτεινόμενες αλλαγές θα ενισχύσουν την ικανότητα της ΕΕ και των κρατών μελών να αναπτύσσουν, να κλιμακώνουν και να καινοτομούν σε βασικές αμυντικές ικανότητες, ενώ θα εξορθολογίζουν την πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ για έργα που σχετίζονται με την άμυνα.

Η πρόταση διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της Πλατφόρμας Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP) για να καλύψει τεχνολογίες και προϊόντα που σχετίζονται με την άμυνα, ιδίως εκείνα που προσδιορίζονται ως δυνατότητες προτεραιότητας στην πρόσφατη Λευκή Βίβλο για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Ετοιμότητα 2030.

Αυτή η προσέγγιση διασφαλίζει ότι το STEP υποστηρίζει αποτελεσματικά την ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής που είναι απαραίτητες για την αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ, αναθέτοντας επιλεγμένα έργα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, του Horizon Europe και του Προγράμματος Ψηφιακής Ευρώπης με σφραγίδα STEP.

Περιφερειακή ανάπτυξη και Ταμείο Συνοχής

Το διευρυμένο πεδίο εφαρμογής του STEP αναμένεται επίσης να ενισχύσει τις επενδύσεις σε κρίσιμες τεχνολογίες για την άμυνα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής που χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο των ειδικών στόχων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ). Αυτή η προσέγγιση διασφαλίζει ότι το STEP υποστηρίζει αποτελεσματικά την ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής που είναι απαραίτητες για την αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ.

Μέσω του κανονισμού Horizon Europe, η εμβέλεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (EIC) θα περιλαμβάνει νεοφυείς επιχειρήσεις που εργάζονται σε καινοτομίες διπλής χρήσης και άμυνας. Ο στόχος είναι η προώθηση ενός δυναμικού οικοσυστήματος καινοτομίας που επιταχύνει την ανάπτυξη και την ανάπτυξη τεχνολογιών διπλής χρήσης και άμυνας αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Το Πρόγραμμα Ψηφιακής Ευρώπης (DEP) θα πρέπει επίσης να επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει εφαρμογές διπλής χρήσης. Αυτό θα προσφέρει κρίσιμη υποστήριξη για τις αμυντικές τεχνολογίες, ιδιαίτερα στην ανάπτυξη και λειτουργία AI Gigafactories. Αυτά τα εργοστάσια είναι ζωτικής σημασίας για την κλιμάκωση της παραγωγής προηγμένων τεχνολογιών με δυνατότητες διπλής χρήσης που σχετίζονται τόσο με τον πολιτικό όσο και με τον αμυντικό τομέα.

Ευελιξία

Με βάση την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης της πολιτικής συνοχής, ο κανονισμός εισάγει πρόσθετη ευελιξία στη χρήση της χρηματοδότησης της ΕΕ για την ενίσχυση μιας ισχυρής και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Ειδικότερα, ο κανονισμός περιλαμβάνει μια «ρήτρα προσγείωσης» τόσο στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας (ΕΤΑ) όσο και στον νόμο για την υποστήριξη της παραγωγής πυρομαχικών (ASAP). Η διάταξη αυτή επιτρέπει στα κράτη μέλη, σε πλήρως εθελοντική βάση, να μεταφέρουν πόρους που τους διατίθενται στο πλαίσιο των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής σε αυτά τα δύο προγράμματα. Η διάρκεια του ASAP παρατείνεται επίσης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026.

Τέλος, η υποστήριξη για στρατιωτική κινητικότητα και ψηφιακή υποδομή διπλής χρήσης ενισχύεται μέσω αλλαγών στη Διευκόλυνση Συνδέοντας την Ευρώπη (CEF).

Πρώτον, θα δημιουργήσει πιο ευνοϊκές συνθήκες για τα κράτη μέλη να μεταφέρουν κονδύλια συνοχής στη CEF για έργα υποδομής μεταφορών διπλής χρήσης. Δεύτερον, θα επεκτείνει το ψηφιακό πρόγραμμα CEF για να υποστηρίξει ψηφιακές δυνατότητες διπλής χρήσης, όπως συστήματα cloud, AI και 5G μεταξύ άλλων.

Επόμενα Βήματα

Αυτή η δέσμη προτεινόμενων τροποποιήσεων θα συμπληρώσει τη δέσμη μέτρων για την απλούστευση της άμυνας Omnibus, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί από την Επιτροπή τον Ιούνιο του 2025. Θα εξορθολογίσει περαιτέρω τους κανονισμούς και τις διαδικασίες της ΕΕ για να επιτρέψει ταχύτερες και πιο αποτελεσματικές αμυντικές επενδύσεις και συνεργασία στα κράτη μέλη, επισημαίνει η Κομισιόν.

Ιστορικό

Η πρωτοβουλία ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της κοινής Λευκής Βίβλου για την Ευρωπαϊκή Άμυνα – Ετοιμότητα 2030. Θέτει ένα σαφές μονοπάτι για την ΕΕ να υποστηρίξει την ανάπτυξη των αμυντικών δυνατοτήτων που απαιτούνται για την προστασία των πολιτών της, τη διαφύλαξη των αξιών της και την ανταπόκριση σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον.