Finance Views – Βέττας (ΙΟΒΕ): Ισχυρή η ανάκαμψη αλλά έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας να κάνουμε

Για την πορεία της ελληνικής οικονομίας αλλά και την παγκόσμια αναταραχή που έχει προκαλέσει η πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναφέρεται ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ και καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Βέττας, μιλώντας στο Financial Views.

Ο ίδιος, στη συνέντευξή του -την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη στο Spotify- εκτιμά ότι -σε γενικές γραμμές- η τα μηνύματα είναι θετικά, καθότι όπως εξηγεί: Ας αφήσουμε τους αριθμούς να μιλήσουν. Έχουν μεγαλύτερη σημασία από το τι νομίζω εγώ», επισημαίνοντας ότι «Οι επενδύσεις για μία ακόμη χρονιά φαίνεται ότι έχουν σαφώς θετική πορεία. Η ανεργία συνεχίζει να μειώνεται. Βλέπουμε ότι το δημόσιο ταμείο πηγαίνει γενικά καλά και συνολικά όλα αυτά αθροίζουν σε έναν ρυθμό μεγέθυνσης που τρέχει περισσότερο. Σαφώς περισσότερο από το μέσο όρο της Ευρωζώνης και γενικότερα της Ευρώπης».

Ωστόσο τίθεται το ερώτημα για το αν τα παραπάνω είναι επαρκή, με τον κ. Βέττα να σημειώνει με νόημα πως «Αυτή η ψηλή, η πολύ ισχυρή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από τις κρίσεις φαίνεται ότι χτυπάει αρνητικά στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας. Δηλαδή, επειδή δεν είμαστε σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας, εκεί που θα θέλαμε να είμαστε, οι εισαγωγές τρέχουν αρκετά πιο γρήγορα από τις εξαγωγές μας συνολικά». Και δεν είναι μόνο αυτό αφού ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ τονίζει: Αυτό είναι το ένα και το δεύτερο είναι ότι ακόμη η απόσταση όσον αφορά τις επενδύσεις από το επιθυμητό είναι πάρα πολύ μεγάλη. Αυξάνονται μεν συστηματικά και ισχυρά με ένα ρυθμό ανάλογα με το τι θα μετρήσεις γύρω στο 5% τα τελευταία 4 με 5 χρόνια ετησίως, αλλά η απόσταση από τον μέσο όρο της Ευρώπης και από εκεί που ήμασταν πριν την κρίση είναι πολύ μεγάλη. Άρα αυτά μας λένε ότι κατ’ ελάχιστον έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας να κάνουμε».

Πώς θα…στρίψουμε προς τις εξαγωγές

Απαραίτητη η δημοσιονομική πειθαρχία

Αναφορικά με το τι πρέπει να γίνει από εδώ και στο εξής, ο ίδιος αναφέρει ότι: «Να είμαστε ειλικρινείς στις αλλαγές που έγιναν και μετά τη λήξη των μνημονίων. Σε κάποια πράγματα πρέπει να επιμείνουμε. Με ευλάβεια και να περιμένουμε τα αποτελέσματα τους». Σύμφωνα με τον κ. Βέττα, τα σημεία στα οποία πρέπει να επιμείνει η Ελλάδα είναι: «Το ένα είναι η δημοσιονομική πειθαρχία. Νομίζω ότι αυτό έχει εμπεδωθεί στη χώρα, αλλά έχει σημασία να το περιγράφουμε όποτε μας δίνεται η ευκαιρία. Η χώρα μας πριν το 2008 αναπτύχθηκε ισχυρά με το ισχυρό νόμισμα που είχε το ευρώ, αλλά δημιουργώντας χρέη και ελλείμματα. Κοιτάω μόνο τον δημόσιο τομέα και μέσα στα μνημόνια υπήρχε μία πολύ κομβική αντιπαλότητα ανάμεσα στο αν θα έπρεπε να…μαζέψεις το ταμείο, δηλαδή το Δημόσιο όσο γινότανε ή θα έπρεπε να κινηθείς όσο σου επέτρεπαν οι συνθήκες περισσότερο επεκτατικά».

Ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας

Και προσθέτει: «Σήμερα που μιλάμε 2025, το να έχουμε προϋπολογισμούς οι οποίοι να είναι πάρα πολύ συνεπείς, να είναι ορθολογικοί, να μην ξεφεύγουμε σε σπατάλες, είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Και μπορεί να γίνει ακόμη πιο σημαντικό αν η παγκόσμια οικονομία μπει σε αναταραχή. Η πιθανότητα για αυτό μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Άρα, ένα πράγμα είναι αυτό ταυτόχρονα, όπου πρέπει να συνεχίσουμε. Ταυτόχρονα πρέπει να συνεχίσουμε με αλλαγές που σιγά σιγά θα σπρώξουν, θα στρίψουν την παραγωγική μηχανή της οικονομίας μας από το εσωτερικό περισσότερο προς το εξωτερικό, περισσότερο δηλαδή στις εξαγωγές».

«Να προσελκύσουμε ανθρώπους που έφυγαν από τη χώρα αλλά και άλλους να έρθουν να δουλέψουν στη χώρα μας»

Πρέπει να είναι εθνικός στόχος η αύξηση των μισθών

Και πώς όμως η χώρα θα κοιτάξει ακόμη περισσότερο προς το εξωτερικό; Ο κ. Βέττας σημειώνει ότι  «αν πιστέψουμε ότι το αφήγημα πρέπει να είναι πουλάω προϊόντα υψηλής αξίας προς τα έξω, η προτεραιότητα θα πρέπει να είναι στην μείωση του φορολογικού βάρους στην εργασία και μάλιστα στη μισθωτή εργασία. Αυτό έχει να κάνει και με το τι παραγωγικό υπόδειγμα θες». Ερωτώμενος για το αν θα έπρεπε να μειωθεί ο ΦΠΑ, ο ίδιος είναι ξεκάθαρος: «Αυτό απλώς θα μας έστριβε περισσότερο προς την εσωτερική κατανάλωση. Ενώ αυτό που νομίζω ότι κατά προτεραιότητα πρέπει να κάνουμε είναι να τονώσουμε την εργασία, η οποία μετά και τον πληθωρισμό δεν αμείβεται όσο θα έπρεπε».

Ο δημοσιογράφος του ΟΤ Γιάννης Αγουρίδης με τον Γενικό Διευθυντή του ΙΟΒΕ Νίκο Βέττα

Πέραν της ανάγκης ενίσχυσης των νοικοκυριών, ο καθηγητής του ΟΠΑ θεωρεί ότι η άνοδος των αμοιβών πρέπει να συμβεί για «να προσελκύσουμε ανθρώπους που έφυγαν από τη χώρα αλλά και άλλους να έρθουν να δουλέψουν στη χώρα μας, καθώς η χώρα μας αυτή τη στιγμή έχει έναν χαμηλό μέσο μισθό και το να αυξηθεί ο πραγματικός μισθός μετά από φόρους και λαμβάνοντας υπόψη τις τιμές των προϊόντων, αυτό θα πρέπει -επί της ουσίας- να είναι ένας εθνικός στόχος». Άλλωστε «Ο πληθωρισμός επί της ουσίας επιβάρυνε φορολογικά όλους μας που εργαζόμαστε και παίρνουμε κάποια χρήματα τα οποία είναι πριν το πρώτο, ας το πούμε φορολογικό κομμάτι. Αυτό είναι κάτι το οποίο νομίζω ότι θα μπορούσε να το δει η κυβέρνηση».

Και προσθέτει με νόημα: «Αλλά επειδή με ρωτήσατε που στρίβει το παραγωγικό υπόδειγμα είναι και αυτό εάν θέλεις επιχειρήσεις οι οποίες θα προσλαμβάνουν και θα τους ανεβάζουν και μέσα στις ίδιες επιχειρήσεις, ανθρώπους και μισθολογικά και στη δουλειά που κάνουν. Αυτό μπορεί να γίνει κατά κύριο λόγο με επιχειρήσεις οι οποίες πουλούν προς το εξωτερικό, γιατί αυτό μπορεί να φέρει μεγαλύτερη αξία και στους Έλληνες που εργάζονται εδώ».

Γιατί ένα παγκόσμιος επενδυτής να μην επενδύσει στην Ισπανία, στην Τουρκία ή στην Ινδονησία;

Γιατί να επενδύσω στην Ελλάδα;

Πέραν των υπολοίπων, εγείρεται ένα ζήτημα σε σχέση με το κατά πόσο η Ελλάδα είναι ανταγωνιστική ως οικονομία, αλλά και το κατά πόσο οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να κινηθούν στο εξωτερικό. Ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ σημειώνει ότι «Τα τελευταία χρόνια πολλοί επιχειρηματίες εξέλαβαν την επιχειρηματικότητα ότι ουσιαστικά πρέπει με το ενάμισι μάτι να κοιτάζει το ελληνικό δημόσιο, δηλαδή τι μπορεί να κάνει για σένα, ώστε ουσιαστικά να σου εξασφαλίσει με κάποιο τρόπο τη δικιά σου δουλειά ή τη χρηματοδότηση»

Κάτι έχει αλλάξει όμως. «Τώρα έχουμε όλο και περισσότερο  αυτούς που κοιτάνε και με τα δύο μάτια την εξωτερική αγορά. Αλλά εδώ ο ρόλος της πολιτείας, είναι να αλλάξει το πλαίσιο δεν είναι να κάνει τον επιχειρηματία, είτε αυτό αφορά τις θεσμικές αλλαγές γενικώς, είτε αφορά τη χρήση του Ταμείου Ανάκαμψης, τόσο χρηματοδοτικά όσο και σε σχέση με τις αλλαγές που αυτό εμπεριέχει»

Και επισημαίνει: «Η ερώτηση εάν εσείς είχατε ένα ευρώ στην τσέπη σας να το επενδύσω σε αυτή τη χώρα ή να το καταναλώσω, αυτό είναι μια πρώτη ερώτηση. Η δεύτερη είναι εάν υπήρχε κάποιος σαν εσάς, ο οποίος μπορεί να ήταν ένας παγκόσμιος επενδυτής, γιατί να επενδύσει στην Ελλάδα και να μην επενδύσει στην Ισπανία, στην Τουρκία ή στην Ινδονησία; Και εδώ πρέπει κανείς να πει ότι για την εσωτερική αγορά θα είναι λίγες οι επενδύσεις που θα έρθουν γιατί είναι μικρή και ευμετάβλητη. Αλλά για την παγκόσμια αγορά μπορείς να περιγράψεις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα έρθει κάποιος. Δεν θα είμαστε ποτέ, ούτε πρέπει να φιλοδοξούμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί σε όρους χαμηλού κόστους εργασίας».

Η αναταραχή…Τραμπ

Αναφορικά με την παγκόσμια αναταραχή που έχει προκαλέσει η πολιτική του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο κ. Βέττας σημειώνει πως ότι «κάθε φορά που μπαίνει μία καινούργια τράπουλα στο τραπέζι ξαναμοιράζονται οι παγκόσμιες εργασίες, μπορείς να βρεις ευκαιρίες. Έχοντας πει αυτό, επειδή ακόμη δεν είμαστε μια τόσο εύρωστη οικονομία…πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί. Μη μας πάρουν τα σκάγια του πολέμου», ενώ σε άλλο σημείο προσθέτει πως «Εγώ δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι ευνοεί μεσοπρόθεσμα τις Ηνωμένες Πολιτείες και ενδεχόμενα αυτή είναι μία πολύ επιθετική αλλά διαπραγματευτική τοποθέτηση την οποία κάνουν».

Σχετικά με τις ενδεχόμενες συνέπειες για την Ελλάδα, ο ίδιος απαντά: «Η ελληνική οικονομία σίγουρα δεν έχει να κερδίσει βραχυπρόθεσμα, έχει να χάσει. Αν υπάρξει μια αναταραχή στις αγορές, θα δυσκολέψει και τις εξαγωγές. Ίσως δυσκολέψει και τις επενδύσεις της και για αυτό τον λόγο αυτά που κουβεντιάζαμε πριν ότι πρέπει να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την ελκυστικότητα της οικονομίας μας και για τους επενδυτές αλλά και για ανθρώπινο κεφάλαιο».