Γερμανία: Ένας καγκελάριος σε «ομηρία» – Το μήνυμα της Bundestag στον Μερτς

Η χθεσινή ημέρα στην κατάμεστη αίθουσα του κοινοβουλίου στη Γερμανία ξεκίνησε σε ένα άκρως εορταστικό κλίμα: ο Φρίντριχ Μερτς, έχοντας στο πλευρό  του τη σύζυγό του Σαρλότ και τις δύο κόρες τους ανέμεναν την επίσημη επικύρωση από την Bundestag της καγκελαρίας του, βάζοντας και επισήμως τέλος σε μία μεγάλη περιπέτεια για τη χώρα και κατ΄ επέκταση την Ευρώπη, που ταλάνισε αγορές και ομόλογα.

Ωστόσο, ότι η πρόεδρος της Bundestag, Γιούλια Κλέκνερ, ανακοίνωνε τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας όλοι πάγωσαν: Ο Μερτς δεν είχε καταφέρει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία — κάτι που συνέβη για πρώτη φορά στην 80χρονη ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Ο συντηρητικός ηγέτης έμεινε εκτός για  μόλις  έξι ψήφους κάτω από τις απαιτούμενες 316, παρόλο που ο συνασπισμός του κατέχει 328 έδρες.

Κατόπιν αυτού, ο Μερτς και ο εταίρος του στον συνασπισμό, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, συν-αρχηγός των Σοσιαλδημοκρατών και μελλοντικός αντικαγκελάριο, αποσύρθηκαν προκειμένου να δουν τι έφταιξε. Ξεκίνησαν έντονες προσπάθειες για να βρεθούν οι διαφωνούντες και να συγκεντρωθούν οι απαραίτητοι αριθμοί για να προγραμματιστεί εκ νέου ένας δεύτερος γύρος ψηφοφορίας. Λίγες ώρες αργότερα, ο Μερτς εξασφάλισε τελικά την πλειοψηφία που χρειαζόταν .

Με συνολικά 328 έδρες στο κοινοβούλιο, ο συνασπισμός του Μερτς μεταξύ του CDU, του αδελφού κόμματος της Βαυαρίας, CSU, και του SPD, έχει πλειοψηφία 13 εδρών

Η άτυπη ομηρεία

Ωστόσο, τα γεγονότα αυτά καθ΄αυτά δεν μπορεί να παραβλέψει κάποιος. Η ψηφοφορία αποτελεί το πιο ζωντανό δυνατό παράδειγμα της πρόκλησης που καλείται να αντιμετωπίσει ο Μερτς καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του. Ο 69χρονος καγκελάριος έχει αναλάβει την αποστολή να μεταρρυθμίσει τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης σε μια εποχή πολιτικής και οικονομικής αναταραχής — και βασίζεται σε μια ελάχιστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να το κάνει.

«Ιστορικό. Αυτό είναι απολύτως ιστορικό. Κανένας καγκελάριος δεν έχει χάσει ποτέ την πρώτη ψηφοφορία», σχολίασε χαρακτηριστικά στους Financial Times η πολιτική επιστήμονας Άντρεα Ρόμελε. «Κανείς δεν το περίμενε αυτό». «Δείχνει πόσο εύθραυστος είναι ολόκληρος ο συνασπισμός», πρόσθεσε η Ρόμελε. «Αυτό τον έχει αποδυναμώσει, ακριβώς τη στιγμή που όλοι στην Ευρώπη παρακολουθούν και περιμένουν την επιστροφή της Γερμανίας».

Η Γερμανία αντιμετωπίζει οξείες εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις που υπονομεύουν τα θεμέλια της αναγέννησης της χώρας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

Και δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η νέα κυβέρνηση δεν αναλαμβάνει τα ηνία με τους καλύτερους οιωνούς και σίγουρα μόνο καθησυχασμό δε μπορεί να σημάνει αυτό για την πορεία της χώρας: ας μην ξεχνάμε ότι ο νέος συνασπισμός προέκυψε μετά από μία έντονη και άκρως πολωτική εξάμηνη προεκλογική εκστρατεία , η οποία υποτίθεται ότι θα έβαζε ένα τέλος σε χρόνια διαμάχης εντός του απερχόμενου συνασπισμού υπό την ηγεσία του Όλαφ Σολτς, ο οποίος κατέρρευσε τον Νοέμβριο. Μια εκστρατεία που είδε τη δύναμη της ακροδεξιάς του AfD να ανεβαίνει σημαντικά.

Με συνολικά 328 έδρες στο κοινοβούλιο, ο συνασπισμός του Μερτς μεταξύ του CDU, του αδελφού κόμματος της Βαυαρίας, CSU, και του SPD, έχει πλειοψηφία 13 εδρών.

Αναζητώντας τους διαφωνούντες

Μη έχοντας τρόπο να αναγνωρίσουν τους διαφωνούντες σε μυστική ψηφοφορία, αλλά με ελάχιστες ψήφους να λείπουν, οι δύο άντρες αποφάσισαν ότι η καλύτερη επιλογή τους ήταν να επαναπρογραμματίσουν την ψηφοφορία την ίδια ημέρα, ενώ όλοι οι βουλευτές βρίσκονταν στην πρωτεύουσα. Η ελπίδα τους: ότι όσοι χρησιμοποίησαν την ψήφο τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας θα είχαν συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα των επιλογών τους μέχρι τότε.

Όπως αποκαλύπτουν οι FT, κυκλοφορούσαν φήμες κυκλοφορούσαν στις γωνιές του CDU ότι οι διαφωνούντες ήταν βουλευτές του SPD δυσαρεστημένοι με τον Κλινγκμπάιλ. Δεν συμφωνούσαν με τους διορισμούς του υπουργικού συμβουλίου την προηγούμενη μέρα και πολλοί εξοργίστηκαν με την ταχεία κίνησή του, μετά τα χειρότερα εκλογικά αποτελέσματα του SPD από το 1887, να εδραιώσει την εξουσία του καταλαμβάνοντας την ηγεσία της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματός του.

Ένα κορυφαίο στέλεχος του CDU, που γευμάτιζε με το προσωπικό σε ένα από τα εστιατόρια της Bundestag, ενώ περίμενε με αγωνία να δει αν θα μπορούσε να διεξαχθεί δεύτερη ψηφοφορία την Τρίτη, επέμεινε ότι δεν είχε κανέναν τρόπο να γνωρίζει αν τα μέλη του CDU-CSU είχαν ψηφίσει κατά του Μερτς.

«Θα έλεγα ότι ήμασταν ενωμένοι», είπε. «Αλλά το SPD πιθανότατα θα έλεγε το ίδιο. Δεν θα το μάθουμε ποτέ γιατί ήταν μυστική ψηφοφορία».

Το στοίχημα του Μερτς

Το εμπόδιο έρχεται καθώς η Γερμανία αντιμετωπίζει οξείες εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις που υπονομεύουν τα θεμέλια της αναγέννησης της χώρας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Επί μακρόν ένθερμος διεθνιστής, ο Μερτς πρέπει να αντιμετωπίσει μια αναξιόπιστη και ολοένα και πιο εχθρική κυβέρνηση των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, η οποία επιδιώκει να μειώσει την αμυντική της δέσμευση προς την Ευρώπη, η οποία αποτελεί το θεμέλιο της μεταπολεμικής ασφάλειας της Γερμανίας.

Η απειλή του Τραμπ να επιβάλει εμπορικούς δασμούς σε προϊόντα της ΕΕ θα μπορούσε να οδηγήσει το έθνος με εξαγωγικό προσανατολισμό σε συρρίκνωση φέτος, μετά από αρκετά χρόνια στασιμότητας.

Μια σειρά τελετών που είχαν προγραμματιστεί για το απόγευμα της Τρίτης για την παράδοση των καθηκόντων μεταξύ παλαιών και νέων υπουργών αναβλήθηκε και ένα προγραμματισμένο ταξίδι για την επίσκεψη στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι την επόμενη μέρα τέθηκε υπό αμφισβήτηση.

Στην πατρίδα του, ο Μερτς έχει χαρακτηρίσει τον συνασπισμό του με το SPD ως την έσχατη προσπάθεια των κυρίαρχων κομμάτων να σταματήσουν την άνοδο του ακροδεξιού AfD. Το κόμμα, το οποίο τερμάτισε δεύτερο στις εκλογές του Φεβρουαρίου με περισσότερο από το ένα πέμπτο των ψήφων, βρίσκεται σε ισοπαλία με το CDU στις δημοσκοπήσεις και στοχεύει στην πρώτη θέση στις επόμενες εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για το 2029.

Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τη σημασία του βραχύβιου αυτού δράματος. Το 1949, ο επικεφαλής του CDU Κόνραντ Αντενάουερ εξελέγη καγκελάριος στο κοινοβούλιο με μία ψήφο διαφορά, όπως και ο Χέλμουτ Κολ, ένας άλλος καγκελάριος του CDU, το 1994.

«Είναι μια μεμονωμένη περίπτωση, μερικοί βουλευτές ήθελαν να στείλουν ένα μήνυμα», δήλωσε ο Andreas Busch, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. «Ο Μερτς έχει την υποστήριξη του συνασπισμού του».

«Τα σημερινά γεγονότα ήταν ένα κάλεσμα αφύπνισης, αλλά δεν ρίχνουν μια διαρκή σκιά πάνω στην κυβέρνηση», δήλωσε ο Armin Steinbach, καθηγητής στη σχολή επιχειρήσεων HEC με έδρα το Παρίσι. «Οι ψηφοφόροι ξεχνούν. Αν η κυβέρνηση είναι επιτυχημένη, κανείς δεν θα το θυμάται αυτό».