Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) που συγκεντρώνει κάθε χρόνο την ελίτ των επιχειρήσεων και της πολιτικής στο Νταβός της Ελβετίας για να κλείσουν deal, έχει ξεκινήσει έρευνα κατά του ιδρυτή του και πρώην πλέον προέδρου, του Κλάους Σβαμπ, μετά από επιστολή πληροφοριοδότη που κατηγορεί τον ίδιο και τη σύζυγό τους για οικονομικές και ηθικές ατασθαλίες. Ο ίδιος και η οικογένειά του αρνούνται τα πάντα.
Η Wall Street Journal, η οποία το 2024 είχε κάνει έρευνα η οποία έκανε λόγο για τοξική κουλτούρα στο WEF κατά γυναικών και μαύρων εργαζομένων, επανήλθε με νέο δημοσίευμα που κάνει λόγο για πτώση του Βασιλιά του Νταβός –«The Unraveling of the King of Davos»- όπως αναφέρει για τον Σβαμπ.
Αυτή η βασιλεία έληξε όταν πάτησε «αποστολή» σε ένα email προς τους επιτρόπους-θεματοφύλακες (trustees) του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ την Παρασκευή 18 Απριλίου, αφού για δεκαετίες ο ίδιος κυβερνούσε το Νταβός σαν βασιλιάς, σχολίαζε η αμερικανική εφημερίδα.
Ο Σβαμπ φαινόταν να οδεύει προς ομαλή αποχώρηση από τον οργανισμό που ίδρυσε πριν από περισσότερο από μισό αιώνα, μετά από έρευνα του 2024 από την Wall Street Journal που αποκάλυψε στοιχεία για τοξική κουλτούρα στο Φόρουμ για γυναίκες και μαύρους υπαλλήλους. Αλλά την Παρασκευή 18 Απριλίου, η επιτροπή ελέγχου των επιτρόπων συνέστησε την έναρξη έρευνας για νέο κύμα καταγγελιών από πληροφοριοδότες εναντίον του Schwab και της συζύγου του, Hilde, αναφέρει το δημοσίευμα.
Το email που πυροδότησε εξελίξεις
Εξοργισμένος, ο Κλάους Σβαμπ απέστειλε ηλεκτρονικά μήνυμα (email) δύο παραγράφων προς την επιτροπή ελέγχου του διοικητικού συμβουλίου, απειλώντας τους διαχειριστές με έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο εκτελούσαν τα καθήκοντά τους και κατηγορώντας τους ότι θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον του οργανισμού.
«Έχετε την ευκαιρία να αποσύρετε το σημείωμά σας προς το διοικητικό συμβούλιο τις επόμενες 24 ώρες με ειδική αναφορά (ότι λυπάστε) που θέσατε σε αμφισβήτηση τη φήμη μου», ανέφερε το email του. «Για να διευκολυνθεί μια τέτοια κίνηση, θα μπορούσατε να αναφέρετε το γεγονός ότι θα υποβάλω μήνυση», προσέθετε.
Το email είχε ως στόχο να εμποδίσει τους διαχειριστές να απαντήσουν επίσημα στις κατηγορίες ότι οι Σβαμπ «επί χρόνια είχαν αναμείξει αθέμιτα τα προσωπικά τους οικονομικά με τους λογαριασμούς του εύπορου μη κερδοσκοπικού οργανισμού», σύμφωνα με το δημοσίευμα. Αντίθετα, το email γύρισε μπούμερανγκ στον 87χρονο ιδρυτή του Φόρουμ, του ελβετικού ιδρύματος πίσω από τη λαμπερή ετήσια συνάντηση παγκόσμιων ηγετών, μεγιστάνων του χρηματοπιστωτικού τομέα, διασημοτήτων και δημοσιογράφων που γίνεται κάθε Ιανουάριο στις Άλπεις.
«Τώρα, ο ιδρυτής του WEF βρίσκεται σε πόλεμο με τον οργανισμό που ίδρυσε και του οποίου ηγήθηκε με σιδερένια πυγμή. Ο Σβαμπ δήλωσε ότι αυτός και η σύζυγός του αρνούνται όλους τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται στην επιστολή του πληροφοριοδότη. Το Φόρουμ δήλωσε ότι το διοικητικό του συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να ξεκινήσει ανεξάρτητη έρευνα για τους ισχυρισμούς του πληροφοριοδότη, μια απόφαση που εγκρίθηκε από την ελβετική εποπτική αρχή του».
Το WEF αποφέρει περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από αμοιβές που καταβάλλονται από εταιρικούς εταίρους. Μεγάλες τράπεζες, εταιρείες συμβούλων και τεχνολογικοί γίγαντες έχουν επενδύσει εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια σε συνεργασίες του Φόρουμ για πολλά χρόνια, συνεισφέροντας στη χρηματοδότηση των συναντήσεων του Νταβός και άλλων εκδηλώσεων. Οι τραπεζίτες και οι διευθύνοντες σύμβουλοι λένε ότι μπορούν να κλείσουν περισσότερες δουλειές κατά τη διάρκεια των πέντε ημερών των συναντήσεων στο Νταβός από ότι σε ολόκληρες εβδομάδες άλλων ταξιδιών.
Επίτροποι-θεματοφύλακες με μεγάλα ονόματα
Στους περίπου 30 επιτρόπους του Φόρουμ περιλαμβάνονται ο διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, Λάρι Φινκ, ο διάσημος τσελίστας Γιο-Γιο Μα, ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Αλ Γκορ, και η βασίλισσα της Ιορδανίας. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2024 όλο και περισσότεροι επίτροποι συζητούσαν μεταξύ τους τρόπους για να πείσουν τον ιδρυτή να ορίσει διάδοχο και να ξεκινήσει τη διαδικασία παραίτησης από τον έλεγχο του WEF. Οι συγκρούσεις μεταξύ του Schwab και του κορυφαίου αναπληρωτή του, Børge Brende, πρώην υπουργού Εξωτερικών της Νορβηγίας, γίνονταν ολοένα και πιο συχνές και ανατρεπτικές, αναφέρει η WSJ. Άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση λένε ότι ο Schwab διαχειριζόταν ακόμη και τις μικρές καθημερινές αποφάσεις και στρατηγικές προσλήψεων «για να προσελκύσει περισσότερους νεότερους συμμετέχοντες», σημειώνεται.
«Το δράμα της διαδοχής»
Οι επίτροποι ζήτησαν βοήθεια από τον έμπιστο του Σβαμπ, τον Peter Brabeck-Letmathe, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Nestlé, σε μια προσπάθεια να ωθήσουν τον Schwab σε μια ομαλή αποχώρηση. Ο Brabeck-Letmathe ασκούσε επιρροή στον Schwab, αλλά ακόμη και αυτός συνάντησε αντίσταση, αναφέρει η WSJ.
Ο Schwab ήθελε να αποχωρήσει σταδιακά και να έχει λόγο στην επιλογή του διαδόχου του. «Τα σχέδια του Schwab διαταράχθηκαν πέρυσι όταν η Wall Street Journal επικοινώνησε με το Φόρουμ σχετικά με την αναφορά της για την κουλτούρα του χώρου εργασίας» (του WEF), ανέφεραν πηγές της αμερικανικής εφημερίδας.
«Σε συνεννόηση με συμβούλους, ο Σβαμπ επέλεξε κίνηση που θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή από πάνω του». Σε υπόμνημα του Μαΐου 2024, ο Schwab είπε στο προσωπικό ότι σχεδίαζε να παραιτηθεί από τον εκτελεστικό του ρόλο για να γίνει μη εκτελεστικός πρόεδρος. Ο Schwab έστειλε επίσης επιστολές στον εκδότη και το διευθυντή της Wall Street Journal ισχυριζόμενος ότι οι δημοσιογράφοι βασίζονταν για τις πληροφορίες τους σε δυσαρεστημένους πρώην υπαλλήλους.
«Το άρθρο της 29ης Ιουνίου 2024, βασισμένο σε μαρτυρίες δεκάδων νυν και πρώην υπαλλήλων του Φόρουμ και άλλων ατόμων που ήταν εξοικειωμένα με τις πρακτικές του Φόρουμ, ανέφερε ότι ο Schwab είχε προεδρεύσει σε μια ατμόσφαιρα εργασίας στο Φόρουμ που ήταν εχθρική προς τις γυναίκες και τους μαύρους, συμπεριλαμβανομένων περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης, φυλετικών διακρίσεων και διακρίσεων που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη», αναφέρει η WSJ. Το Φόρουμ εξέδωσε δελτίο τύπου με το οποίο διέψευδε την αναφορά και απειλούσε με αγωγή για δυσφήμιση.
Μετά το δημοσίευμα όμως ορισμένοι εταίροι του Φόρουμ, συμπεριλαμβανομένων των Pfizer και Mastercard, επικοινώνησαν με το WEF για να ρωτήσουν σχετικά με τους ισχυρισμούς. Το διοικητικό συμβούλιο διόρισε επιτροπή για να επιβλέψει την παροχή απαντήσεων, με επικεφαλής τον διευθύνοντα σύμβουλο της AXA, Thomas Buberl, και συμπεριλαμβανομένων της διευθύνουσας συμβούλου της Accenture, Julie Sweet, και του συνιδρυτή της Carlyle Group, David Rubenstein. Προσέλαβε την αμερικανική δικηγορική εταιρεία Covington & Burling και την ελβετική δικηγορική εταιρεία Homburger για να διερευνήσουν την υπόθεση.
Η έρευνα, με επικεφαλής τον πρώην Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ, Eric Holder, ανώτερο σύμβουλο της Covington, διήρκεσε μήνες.
Άλλα μέλη της οικογένειας
Σε τηλεφωνική επικοινωνία τον Μάρτιο με τους επιτρόπους του Φόρουμ και μετά την έρευνα, ο Χόλντερ συνέστησε αλλαγές προσωπικού. «Υπήρχε ένα άτομο για το οποίο ήταν ανένδοτος: ο γιος του Σβαμπ, Ολιβιέ Σβαμπ».
«Πρέπει να φύγει», είπε ο Χόλντερ στους επιτρόπους σύμφωνα με την WSJ. «Ο Χόλντερ επικαλέστηκε στοιχεία ότι ο Ολιβιέ είχε παραβλέψει άμεση αναφορά για σοβαρή σεξουαλική παρενόχληση που διαπράχθηκε, κάτι που τεκμηριώθηκε στο άρθρο της Wall Street Journal του 2024, και στη συνέχεια παραπλάνησε τους ερευνητές σχετικά με τη γνώση του για τις καταγγελίες», αναφέρει το δημοσίευμα.
Ο Κλάους Σβαμπ ήταν έξω φρενών. Η κόρη του, Νικόλ Σβαμπ, είχε ήδη αποχωρήσει από το Φόρουμ τον Δεκέμβριο. Είπε στους επιτρόπους ότι διαφωνούσε με τα σχέδια απομάκρυνσης του γιου του και απείλησε να προβεί σε αντίποινα αν το έκαναν, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Εκπρόσωπος της οικογένειας Σβαμπ δήλωσε ότι ο Σβαμπ δεν συμμετείχε στις συζητήσεις για την αποχώρηση του γιου του, αλλά είχε απειλήσει να παραιτηθεί αν κατονόμαζαν τον γιο του και δύο στενούς συνεργάτες του στην έκθεση Covington.
Σε έντονες συζητήσεις, οι επίτροποι κατέληξαν σε συμβιβασμό που επέτρεψε στον Ολιβιέ Σβαμπ να παραιτηθεί αντί να απολυθεί. Ο Ολιβιέ Σβαμπ, μέσω του εκπροσώπου, δήλωσε ότι μόλις είχε στοιχεία για τις παραβάσεις του υπαλλήλου στις Φεβρουάριο του 2018 τον απέλυσε, αλλά μέχρι τότε τα στοιχεία ήταν φήμες.
Την εβδομάδα της 24ης Μαρτίου, ο Brende κάλεσε τον Κλάους Σβαμπ αρκετές φορές για να συζητήσουν το σχέδιο αναδιοργάνωσης του Brende για το Φόρουμ, αλλά ο Σβαμπ κάθε φορά παρουσίαζε λόγους για τους οποίους δεν μπορούσε να συναντηθεί, αναφέρεται.
Η σύγκρουση απογοήτευσε τους επιτρόπους του WEF, «οι οποίοι ήταν ήδη έκπληκτοι από την υπεράσπιση του Schwab προς το γιό του παρά τα ευρήματα της ανεξάρτητης έρευνας». Στις 2 Απριλίου, ο Κλάους Σβαμπ δήλωσε στο προσωπικό και τους διευθυντές ότι θα παραιτηθεί από την προεδρία. Το Φόρουμ δήλωσε ότι θα ξεκινήσει αναζήτηση αντικαταστάτη, με στόχο την ολοκλήρωση της διαδικασίας έως τον Ιανουάριο του 2027.
«Οι πληροφοριοδότες»
Περίπου δύο εβδομάδες αργότερα, ένα μακροσκελές email έφτασε στα εισερχόμενα των επιτρόπων, υπογεγραμμένο «εκ μέρους νυν και πρώην υπαλλήλων».
Σύμφωνα με την WSJ, παρουσίαζε 11 τομείς παραπόνων, που κυμαίνονταν από ισχυρισμούς για κατάχρηση πόρων του Φόρουμ έως τη συμπεριφορά του Κλάους Σβαμπ προς γυναίκες υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων προσωπικών σχολίων και άλλων επικοινωνιών που έκαναν τις γυναίκες να νιώσουν άβολα, και τον χειρισμό του ζητήματος της σεξουαλικής παρενόχλησης από τον Ολιβιέ Σβαμπ. «Επίσης, ανέλυε άλλες φερόμενες αποτυχίες στη διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων σπάταλων δαπανών του Φόρουμ για ένα πολυτελές ακίνητο που ονομάζεται Villa Mundi, ένα έργο που επιβλέπει η Χίλντε Σβαμπ».
Το Φόρουμ το 2018 δαπάνησε περίπου 30 εκατομμύρια δολάρια για την έπαυλη δίπλα στα κεντρικά του γραφεία με θέα στη λίμνη της Γενεύης και στη συνέχεια ξεκίνησε ανακαίνιση περίπου 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Η Χίλντε διηύθυνε το έργο. Διατήρησε επίσης τον έλεγχο του τρόπου με τον οποίο οι υπάλληλοι του Φόρουμ μπορούσαν να χρησιμοποιούν τη Villa Mundi και πότε. Υπήρχε περιορισμός της πρόσβασης σε ολόκληρο τον όροφο για αποκλειστική χρήση των Σβαμπ, σύμφωνα με την επιστολή και πηγή της WSJ.
Η επιστολή του πληροφοριοδότη ισχυριζόταν επίσης ότι ο Σβαμπ «είχε καταχραστεί πόρους και το προσωπικό του Φόρουμ σε μια προσωπική προσπάθεια να προταθεί για το Νόμπελ Ειρήνης». «Δεν επρόκειτο για πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, αλλά για μια αυτόκλητη προσπάθεια που μεταμφιέστηκε ως έργο του οργανισμού», αναφερόταν σε αυτή.
Εκπρόσωπος του Σβαμπ δήλωσε ότι ο Σβαμπ και η σύζυγός του αρνούνται όλους τους ισχυρισμούς στην καταγγελία του πληροφοριοδότη, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τη Villa Mundi και για το Νόμπελ Ειρήνης.
Οι επίτροποι-διαχειριστές, πολλοί από τους οποίους έχουν υπηρετήσει στο διοικητικό συμβούλιο του Φόρουμ για χρόνια, αντιμετώπισαν ξαφνικά την προοπτική περαιτέρω ελέγχου σχετικά με το πόσο αποτελεσματικά είχε εποπτευτεί ο οργανισμός. Έτσι, συμβουλεύτηκαν δικηγόρους του διοικητικού συμβουλίου.
Τη Μεγάλη Παρασκευή, 18 Απριλίου, η επιτροπή ελέγχου υπό την προεδρία του Buberl, του επικεφαλής της AXA, ενημέρωσε το πλήρες διοικητικό συμβούλιο για την πρόθεσή της να ξεκινήσει νέα έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς της επιστολής του πληροφοριοδότη. Ο Κλάους Σβαμπ ανέφερε στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου ότι όλα στην επιστολή ήταν ψευδή και είπε ότι η έρευνα του Covington δεν είχε τεκμηριώσει προηγούμενους ισχυρισμούς εναντίον του.
Ο Buberl απάντησε ότι αν δεν είχε τίποτα για το οποίο να ανησυχεί, ο Σβαμπ θα έπρεπε να αποδεχτεί τη διενέργεια της έρευνας. Λίγο αργότερα, ο Σβαμπ δημοσίευσε το απειλητικό του email στην επιτροπή ελέγχου και αυτή προώθησε το μήνυμα στο διοικητικό συμβούλιο.
«Ο Brabeck-Letmathe τηλεφώνησε στον παλιό του φίλο και είχαν μια δύσκολη συζήτηση. Ο Σβαμπ προσπάθησε να εξηγήσει ότι ήταν απαράδεκτο να τον υποβάλουν σε νέα έρευνα. Ο Brabeck-Letmathe διαφώνησε».
Ο Σβαμπ έστειλε στο διοικητικό συμβούλιο το Σάββατο το βράδυ email παραίτησης. «Η κατάρρευση του Σβαμπ κορυφώθηκε την Κυριακή του Πάσχα με μια έκτακτη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Φόρουμ που διήρκεσε περίπου δύο ώρες. Ορισμένοι επίτροποι τάχθηκαν υπέρ του Σβαμπ, αλλά τελικά, όλοι οι επίτροποι συμφώνησαν ότι δικαιολογείται να γίνει έρευνα».
«Οι επίτροποι μίλησαν επίσης με δικηγόρους το Σαββατοκύριακο για την ανάγκη να κινηθούν γρήγορα εν μέσω ανησυχιών ότι ο Schwab ή άλλοι που ενεργούν προς το συμφέρον του ενδέχεται να προσπαθήσουν να καταστρέψουν αποδεικτικά στοιχεία», σημειώνεται.
Τη Δευτέρα 21 Απριλίου, το Φόρουμ εξέδωσε δήλωση λέγοντας ότι ο Schwab αποφάσισε να παραιτηθεί από πρόεδρος, με άμεση ισχύ.
Ο εκπρόσωπος του Σβαμπ δήλωσε ότι ο Σβαμπ δεν είχε ποτέ σκοπό να απειλήσει το διοικητικό συμβούλιο στο email του Απριλίου. Έκτοτε έχει υποβάλει μήνυση στην Ελβετία κατά του ανώνυμου συγγραφέα της επιστολής πληροφοριοδότη, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος όπως καταλήγει το δημοσίευμα.
