Μέση Ανατολή: Η περιοδεία του Τραμπ στον Κόλπο αναδιαμορφώνει τον διπλωματικό χάρτη

Τίποτα δεν αποτύπωσε πιο έντονα την απομόνωση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου αυτή την εβδομάδα από την εικόνα του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να σφίγγει τα χέρια με τον ισλαμιστή ηγέτη της Συρίας Άχμεντ αλ-Σαράα – έναν άνδρα που το Ισραήλ έχει χαρακτηρίσει «τρομοκράτη της Αλ Κάιντα με κοστούμι», όπως αναφέρει χαρακτηριστική το Reuters σε σχετικό άρθρο του αποτίμησης της περιοδείας του αμερικανού προέδρου στην Μέση Ανατολή.

«Έχει τις δυνατότητες. Είναι ένας πραγματικός ηγέτης», δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους μετά από συνομιλίες με τον Σαράα την Τετάρτη στο Ριάντ – μια συνάντηση που μεσολάβησε από τους Σαουδάραβες οικοδεσπότες του, με τους οποίους ο πρόεδρος των ΗΠΑ δρομολόγησε μια σειρά από συμφωνίες για όπλα, επιχειρήσεις και τεχνολογία.

Η τετραήμερη περιοδεία του Τραμπ στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα την περασμένη εβδομάδα ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό διπλωματικό θέαμα που χαρακτηρίστηκε από επικερδείς επενδύσεις.

Νέα τάξη πραγμάτων στη Μέση Ανατολή

Σφράγισε την εμφάνιση μιας νέας τάξης πραγμάτων στη Μέση Ανατολή, υπό την ηγεσία των Σουνιτών – μιας τάξης που επισκιάζει τον διαλυμένο «άξονα αντίστασης» του Ιράν και αφήνει το Ισραήλ στο περιθώριο, σύμφωνα με τρεις περιφερειακές και δύο δυτικές πηγές που μίλησαν στο Reuters.

Εν μέσω αυξανόμενης ενόχλησης στην Ουάσινγκτον για την αποτυχία του Ισραήλ να επιτύχει εκεχειρία στη Γάζα, η περιοδεία του Τραμπ ήταν μια περιφρόνηση για τον Νετανιάχου, έναν στενό σύμμαχο των ΗΠΑ, ο οποίος ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον μετά την επιστροφή του προέδρου στο αξίωμα τον Ιανουάριο, ανέφεραν οι πηγές.

Το μήνυμα ήταν σαφές: στο λιγότερο ιδεολογικό, περισσότερο προσανατολισμένο στα αποτελέσματα όραμα του Τραμπ για τη διπλωματία στη Μέση Ανατολή, ο Νετανιάχου δεν μπορούσε πλέον να βασίζεται στην άνευ όρων υποστήριξη των ΗΠΑ για την δεξιά ατζέντα του, ανέφεραν οι πηγές.

«Αυτή η κυβέρνηση είναι πολύ απογοητευμένη με τον Νετανιάχου και αυτή η απογοήτευση φαίνεται», δήλωσε ο Ντέιβιντ Σένκερ, πρώην βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για τις υποθέσεις της Εγγύς Ανατολής υπό τον Ρεπουμπλικάνο πρώην πρόεδρο Τζορτζ Μπους. Πρόσθεσε με νόημα πως η κυβέρνηση Τραμπ αρέσκεται στις συναλλαγές και ο Νετανιάχου δεν τους δίνει τίποτα αυτή τη στιγμή!

Οι πηγές ανέφεραν ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να γυρίσουν την πλάτη τους στο Ισραήλ, το οποίο παραμένει ένας ζωτικός σύμμαχος των ΗΠΑ, του οποίου η υποστήριξη στην Ουάσινγκτον είναι βαθιά και διακομματική. Ωστόσο, η κυβέρνηση Τραμπ ήθελε να μεταφέρει το μήνυμα στον Νετανιάχου ότι η Αμερική έχει τα δικά της συμφέροντα στη Μέση Ανατολή και δεν της αρέσει να της στέκεται εμπόδιο, πρόσθεσαν οι πηγές.

Στο κάδρο Γάζα και Ιράν

Η υπομονή των ΗΠΑ έχει εξαντληθεί όχι μόνο από την άρνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού να ανεχθεί την εκεχειρία στη Γάζα, αλλά και από την αντίρρησή του στις συνομιλίες των ΗΠΑ με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα.

Το γραφείο του Νετανιάχου δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει κάνει καμία δημόσια δήλωση σχετικά με την επίσκεψη του Τραμπ στην περιοχή.

Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου τόνισε ότι ο Τραμπ ήταν φίλος του Ισραήλ. «Συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τον σύμμαχό μας Ισραήλ για να διασφαλίσουμε ότι οι εναπομείναντες όμηροι στη Γάζα θα απελευθερωθούν, ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα και για να ενισχύσουμε την περιφερειακή ασφάλεια στη Μέση Ανατολή», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Τζέιμς Χιούιτ.

Ενώ επιμένουν δημόσια ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ παραμένουν ισχυρές, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ έχουν εκφράσει κατ’ ιδίαν τον εκνευρισμό τους για την άρνηση του Νετανιάχου να συμμορφωθεί με τις θέσεις της Ουάσινγκτον για τη Γάζα και το Ιράν, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν το θέμα.

Έξι περιφερειακές και δυτικές πηγές ανέφεραν ότι οι τριβές μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ αυξάνονταν πριν από το περιφερειακό ταξίδι του Τραμπ.

Η ένταση ξεκίνησε όταν ο Νετανιάχου πέταξε στην Ουάσινγκτον για μια δεύτερη επίσκεψη τον Απρίλιο, αναζητώντας την υποστήριξη του Τραμπ για στρατιωτικές επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν – μόνο και μόνο για να ανακαλύψει, προς έκπληξή του, ότι ο Τραμπ επέλεγε τη διπλωματία.

Ακλόνητος υποστηρικτής μιας σκληρής στάσης εναντίον της Τεχεράνης, ο Νετανιάχου αιφνιδιάστηκε, μαθαίνοντας λίγες ώρες πριν από τη συνάντησή του ότι οι διαπραγματεύσεις επρόκειτο να ξεκινήσουν.

Τις επόμενες εβδομάδες, η δήλωση του Τραμπ για κατάπαυση του πυρός με τους Χούθι στην Υεμένη, η επαναπροσέγγιση με τη νέα ισλαμιστική ηγεσία της Συρίας και η παράκαμψη του Ισραήλ κατά την επίσκεψή του στον Κόλπο έδειξαν πώς οι παραδοσιακά στενές σχέσεις είναι σήμερα τεταμένες, ανέφεραν οι πηγές.

Ο Ντέιβιντ Μακόφσκι, συνεργάτης στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον, όπου διευθύνει ένα έργο για τις αραβο-ισραηλινές σχέσεις, δήλωσε ότι η Ουάσινγκτον και το Τελ Αβίβ «δεν φαίνονται να συμφωνούν στα μεγάλα ερωτήματα όπως ήταν τις πρώτες εκατό ημέρες» της προεδρίας του Τραμπ.