Ηταν στη δεκαετία του 1990 όταν η τότε Friesland Hellas – σήμερα FrieslandCampina – προκάλεσε το πρώτο μεγάλο σοκ στην αγορά του γάλακτος. Εμφάνισε το γάλα υψηλής παστερίωσης, με διάρκεια ζωής άνω των 20 ημερών. Στα χρόνια εκείνα που οι αναστατώσεις στον κλάδο της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας διαδέχονταν η μία την άλλη, το τότε αφεντικό της Δέλτα – ο πρωταγωνιστής στην αγορά του παστεριωμένου γάλακτος, του «φρέσκου» – ο κ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος έγινε έξαλλος.
Η επίθεση που δέχθηκε τότε η Friesland, η θυγατρική του ολλανδικού συνεταιριστικού ομίλου, ήταν τρομακτική. Και σε όλα τα επίπεδα. Μέχρι και συγκριτική διαφήμιση έγινε από την Δέλτα – κάτι το οποίο απαγορεύεται ρητώς από τον κώδικα των διαφημιζομένων. Ο Φρανκ Μπλετζιάν, ο επικεφαλής της Friesland – μακαρίτης σήμερα – με την παροιμιώδη ευγένεια του, είχε σοκαριστεί. Δεν μπορούσε να πιστέψει τα όσα συνέβαιναν. Περίμενε φυσικά να υπάρξουν αντιδράσεις, αλλά όχι και «χτυπήματα κάτω από τη ζώνη».
Οι αλλαγές που έφερε το υψηλής παστερίωσης γάλα
Το πρώτο διάστημα ήταν διαρκώς… έκπληκτος! Όμως ίσως ούτε ο ίδιος να μην είχε αντιληφθεί το μέγεθος των αλλαγών, που σε βάθος χρόνου, θα προκαλούσε το family, γάλα υψηλής παστερίωσης που προώθησε στην αγορά. O κ. Δασκαλόπουλος είχε δίκιο να είναι οργισμένος – όχι βεβαίως και στους τρόπους αντίδρασης.
Σχεδόν την ίδια περίοδο, μέσα από ένα οργιώδες παρασκήνιο, το αφεντικό της Δέλτα, κατόρθωσε, αυτή τη φορά να αποσοβήσει έναν άλλο κίνδυνο.
Την παραγωγή παστεριωμένου γάλακτος ιδιωτικής ετικέτας. Χάλασε την τελευταία στιγμή τη συμφωνία μεταξύ του ομίλου Μαρινόπουλου και της Μεβγάλ ΑΕ. Και σ΄αυτή την περίπτωση ο κ. Δασκαλόπουλος είχε δίκιο. Αλλά οι προσπάθειες του να προστατέψει το παστεριωμένο γάλα, από «νεόκοπα» εκείνη την εποχή καταναλωτικά μοντέλα, όπως αποδείχθηκε ήταν «μάχες οπισθοφυλακών»! Ετσι το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον. Και η περίπτωση του γάλακτος υψηλής παστερίωσης, αλλά και το παστεριωμένο γάλα ιδιωτικής ετικέτας, αντιπροσώπευαν τελικά τις μελλοντικές καταναλωτικές τάσεις. Αυτές δηλαδή που επικρατούν σήμερα.
Ραγδαία συρρίκνωση για το φρέσκο γάλα
Πράγματι στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων η κατανάλωση του παστεριωμένου γάλακτος, του «φρέσκου», συρρικνώνεται μήνα με το μήνα. Αντιθέτως η αγορά του γάλακτος υψηλής παστερίωσης αυξάνεται μήνα με τον μήνα! Παράλληλα διάφορες επιμέρους κατηγορίες γάλακτος (κατσικίσιο, χωρίς λακτόζη κ.λπ.) κερδίζουν μερίδια αγοράς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen στο πρώτο τετράμηνο του 2025 η κατανάλωση του παστεριωμένου γάλακτος μειώθηκε στους 30,885 χιλιάδες τόνους, έναντι 32,122 χιλιάδες τόνους στο αντίστοιχο διάστημα του 2024 – έχασε δηλαδή μόνο στο πρώτο τετράμηνο 1.237 τόνους! Κι όχι μόνο αυτό.
Για τις γαλακτοβιομηχανίες του επωνύμου γάλακτος τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, αφού το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς το έχει αποσπάσει το παστεριωμένο γάλα ιδιωτικής ετικέτας. Κατέχει πλέον το 34% της αγοράς – και παράγεται κυρίως από μικρές ή μεσαίου μεγέθους γαλακτοβιομηχανίες (Εβόλ, ΘεσΓάλα κλπ)! Και στις επόμενες θέσεις βρίσκονται η Ολυμπος των Ελληνικών Γαλακτοκομείων, η Δέλτα, της ομώνυμης γαλακτοβιομηχανίας, η Μεβγάλ ΑΕ, η Σεργάλ – συνεταιριστική εταιρεία των Σερρών και η Φάρμα Κουκάκη από το Κιλκίς.
Ποιοι κωδικοί αντέχουν και ποιοι υποχωρούν
Εν τω μεταξύ σύμφωνα με τα στοιχεία της Circana που αφορούν στον Απρίλιο η κατανάλωση στην αγορά του λευκού γάλακτος συνολικά μειώθηκε κατά 0,6%, ενώ οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 0,4%. Πιο συγκεκριμένα η κατανάλωση του παστεριωμένου γάλακτος έχασε 5,8% έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2024 και ο τζίρος του μειώθηκε επίσης κατά 6,7%. Αντιθέτως η κατανάλωση του γάλακτος υψηλής παστερίωσης αυξήθηκε – για ακόμη ένα μήνα! – κατά 3,9% έναντι του Απριλίου του 2024 και ο τζίρος του αυξήθηκε επίσης κατά 3,8%.
Και φαίνεται να έχει ανακοπεί η πτώση του εβαπορέ – έχασε μόλις 1,2% σε όγκο και 1% σε αξία, ίσως λόγω της πασχαλινής περιόδου. Πηγές της αγοράς, με τις οποίες συνομίλησε ο ΟΤ έλεγαν πως οι καταναλωτικές προτιμήσεις έχουν πολλαπλασιαστεί, λόγω των προσπαθειών των γαλακτοβιομηχανιών να εμπλουτίσουν την παρουσία τους στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ, με διάφορες γευστικές επιλογές.
Η άνοδος του κατσικίσιου γάλακτος
Παράλληλα έχει το κατσικίσιο γάλα, το οποίο αποτελεί μία – κυρίως – γευστική ιδιαιτερότητα – φαίνεται πως έχει κατορθώσει να αποσπάσει ένα μάλλον ικανοποιητικό μερίδιο αγοράς. Στο πρώτο τετράμηνο του έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen, ο όγκος της κατανάλωσης του ανήλθε στους 2,710 χιλιάδες τόνους, παραμένοντας σταθερός σχετικά με το 2024. στο αντίστοιχο διάστημα του οποίου ανήλθε στους 2,727 χιλιάδες τόνους.
Όπως είναι προφανές ο προαναφερόμενος όγκος κατανάλωσης του κατσικίσιου γάλακτος έχει «αποσπαστεί» από την αγορά του αγελαδινού γάλακτος. Μάλιστα πηγή της αγοράς έλεγε πως «η αγορά του παστεριωμένου κατσικίσιου γάλακτος θα πρέπει να προστεθεί σ΄ αυτήν του αγελαδινού και να συνυπολογιστεί».
