Βουλγαρία: Παίρνει το δρόμο προς το ευρώ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να εγκρίνει σύντομα την αίτηση της Βουλγαρίας για υιοθέτηση του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2026, καθιστώντας τη το 21ο μέλος της νομισματικής ένωσης του μπλοκ. Μετά από χρόνια αναμονής, αρκετοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο POLITICO ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να δώσουν τελικά την έγκρισή τους σε σχετική έκθεση που θα δημοσιευθεί την επόμενη Τετάρτη.

Η ένταξη της Βουλγαρίας στο ευρώ εκτιμάται ότι θα ενισχύσει το εμπόριο της χώρας με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, θα μειώσει το κόστος των συναλλαγών και θα αυξήσει την επιρροή της στις Βρυξέλλες. Όπως ανέφερε ο Ατανάς Πεκάνοφ, Βούλγαρος οικονομολόγος και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, «η ένταξη στο ευρώ θα ενισχύσει μόνο την κυριαρχία της Βουλγαρίας — θα συμμετέχουμε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της European Central Bank».

Για δεκαετίες, το λέβα, το εθνικό νόμισμα της Βουλγαρίας, ήταν συνδεδεμένο με το ευρώ, χωρίς ωστόσο η χώρα να έχει λόγο στις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της European Central Bank, καθώς δεν ήταν μέλος της ευρωζώνης. Εφόσον η Βουλγαρία ενταχθεί στο ενιαίο νόμισμα το 2026, όπως έχει προγραμματιστεί, ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας θα αποκτήσει επίσημη θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ. Ωστόσο, δεδομένου ότι η Βουλγαρία είναι το 13ο μεγαλύτερο μέλος της ένωσης, εκπροσωπώντας λιγότερο από το 1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της, η επιρροή της στο Συμβούλιο θα παραμείνει περιορισμένη.

Οι ανησυχίες παραμένουν

Παρά τα οφέλη, οι ανησυχίες παραμένουν. Οι επικριτές προειδοποιούν ότι η υιοθέτηση του ευρώ δεν έρχεται χωρίς κινδύνους. Η μετάβαση στο ενιαίο νόμισμα ενδέχεται να προκαλέσει τουλάχιστον μια εφάπαξ αύξηση των τιμών, πλήττοντας ιδιαίτερα τα φτωχότερα νοικοκυριά στις αγροτικές περιοχές, καθώς οι επιχειρήσεις ενδέχεται να εκμεταλλευτούν την αλλαγή.

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, οι χαμηλές εγχώριες τιμές τείνουν να προσαρμόζονται στα υψηλότερα ευρωπαϊκά πρότυπα λόγω της αυξημένης εμπορικής δραστηριότητας εντός της ένωσης. Αυτό το φαινόμενο παρατηρήθηκε και σε άλλες χώρες που υιοθέτησαν πρόσφατα το ευρώ, όπως η Σλοβακία, η Εσθονία και η Λιθουανία, οι οποίες αρχικά αντιμετώπισαν αυξήσεις στον πληθωρισμό.

Οι φόβοι είναι εντονότεροι για τον αντίκτυπο του πληθωρισμού σε βασικά αγαθά, όπως τα λαχανικά, ειδικά στις αγροτικές περιοχές όπου οι καταναλωτές έχουν περιορισμένες επιλογές. Όπως σημειώνει ο Πεκάνοφ, «οι αγροτικοί ψηφοφόροι είναι επιφυλακτικοί όχι επειδή είναι ευρωσκεπτικιστές, αλλά λόγω φόβων για αύξηση του κόστους ζωής».

Ανταποκρινόμενος σε αυτές τις ανησυχίες, ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ, προκάλεσε αίσθηση ανακοινώνοντας νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι επιθυμεί τη διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος για την καθυστέρηση της ένταξης της Βουλγαρίας στο ευρώ. Ωστόσο, αυτό το ενδεχόμενο θεωρείται απίθανο, καθώς το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας έχει ήδη αποφανθεί σε προηγούμενες περιπτώσεις ότι μια τέτοια ψηφοφορία θα ήταν αντισυνταγματική. Η πρόταση του Ράντεφ δεν βρίσκει απήχηση ούτε στο Κοινοβούλιο, όπου η πλειοψηφία των βουλγαρικών κομμάτων στηρίζει την υιοθέτηση του ευρώ.