Οι κατακλυσμιαίες εξελίξεις στον πόλεμο στην Ουκρανία και μάλιστα η τελευταία επίθεση εναντίον στρατηγικών βομβαρδιστικών στα βάθη της Ρωσίας έρχονται να δείξουν ότι η Ευρώπη χρειάζεται ένα αντίστοιχο του πανάκριβου έργου άντιπυραυλικής άμυνας που διαφημίζει ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Το ίδιο υποστηρίζουν Αμερικανοί ειδικοί, επικαλούμενοι την ευπάθεια της ηπείρου σε επιθέσεις.
Η ιδέα είναι απλή και σύνθετη ταυτόχρονα: οι βαλλιστικοί πύραυλοι που εκτοξεύονται σε στόχους οπουδήποτε στις Ηνωμένες Πολιτείες θα εντοπίζονται και θα αναχαιτίζονται πριν προλάβουν να χτυπήσουν το έδαφος.
Αυτή είναι η ιδέα του σχεδίου Τραμπ για την κατασκευή του «Χρυσού Θόλου για την Αμερική», ενός προγράμματος πυραυλικής άμυνας με υπερβολικό κόστος ακόμη και για τα αμερικανικά πρότυπα.
Ωστόσο, ειδικοί στις ΗΠΑ πιστεύουν ότι υπάρχει ένα επίπεδο απειλής επόμενης γενιάς που προέρχεται από κράτη-παρίες όπως το Ιράν και η Βόρεια Κορέα, καθώς και από μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία, που δικαιολογούν έναν αναπροσανατολισμό της δυτικής στρατηγικής πυραυλικής άμυνας – όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη.
«Μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα και η Ρωσία επενδύουν σε δυνατότητες επιθέσεων μεγάλου βεληνεκούς. Πρόκειται για μια σύνθετη απειλή από την οποία πρέπει να είμαστε σε θέση να αμυνθούμε», δήλωσε στο Euronews η Πατρίτσια Μπαζιλτσζίκ του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.
“Χρειαζόμαστε ένα νέο στρατηγικό αμυντικό σύστημα”
Ο Ουίλιαμ Φόρτσχεν, ερευνητής στρατιωτικής τεχνολογίας στο Montreat College της Βόρειας Καρολίνας, είναι ακόμη πιο ωμός. «Είναι αυτονόητο για μένα. Χρειαζόμαστε ένα νέο στρατηγικό αμυντικό σύστημα. Το χρειαζόμαστε, η Ευρώπη το χρειάζεται», δήλωσε στο Euronews.
«Ανησυχώ επίσης πολύ για την Ευρώπη. Ένας ιρανικός πύραυλος EMP θα μπορούσε να εξαλείψει ολόκληρο το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της δυτικής Ευρώπης», πρόσθεσε.
Το EMP σημαίνει Ηλεκτρομαγνητικός Παλμός. Όταν «εκραγεί», ένα όπλο EMP παράγει έναν παλμό ενέργειας που δημιουργεί ένα ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο ικανό να βραχυκυκλώσει ένα ευρύ φάσμα ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ιδιαίτερα υπολογιστές, δορυφόρους, ραδιόφωνα, δέκτες ραντάρ, ακόμη και φανάρια κυκλοφορίας για πολίτες.
Ο Φόρστχεν είπε ότι μια επίθεση EMP θα πυροδοτούσε μια σειρά από θανατηφόρα γεγονότα. Το πρώτο βασικό που θα έχαναν οι άνθρωποι είναι το νερό, ακολουθούμενο από την προμήθεια τροφίμων και φαρμάκων. Στη συνέχεια, θα εμφανίζονταν ασθένειες.
Η μακροπρόθεσμη επιβίωση, πρόσθεσε, θα εξαρτιόταν από το να βρίσκεται κανείς στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή με την κατάλληλη προμήθεια τροφίμων.
Σύμφωνα με τον Τόμας Νάγκι, ειδικό σε θέματα πυρηνικής, διαστημικής και πυραυλικής άμυνας στο think tank GLOBSEC, η πρωτοβουλία Golden Dome, που βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, αντιμετωπίζει το δικό της σύνολο σημαντικών προκλήσεων: σημεία συμφόρησης στην παραγωγή, ελλείψεις εξαρτημάτων και εσωτερικές έριδες για την κυριαρχία στην αμυντική κοινότητα της Ουάσιγκτον.
Η ανάγκη για ευρωπαϊκό Golden Dome
Στην Ευρώπη, η πρόκληση είναι διαφορετική. Σε περίπτωση μεγάλης κλίμακας σύγκρουσης με τη Ρωσία, οι απειλές πυραύλων θα ήταν εξίσου, αν όχι περισσότερο, κρίσιμες, δεδομένης της «περιορισμένης ικανότητας της Μόσχας να προωθεί χερσαίες δυνάμεις βαθιά στο έδαφος του ΝΑΤΟ», γράφει ο Νάγκι σε μια ερευνητική εργασία. «Σε ένα τέτοιο σενάριο, η Ρωσία πιθανότατα θα βασιζόταν περισσότερο σε πυραυλικές επιθέσεις εκτοξευόμενες από εναέρια μέσα».
Ωστόσο, η πυραυλική άμυνα είναι εδώ και καιρό παραπαίδι της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής. Οι περισσότερες χώρες δεν διαθέτουν ικανά αναχαιτιστικά συστήματα για να αποτρέψουν μαζικές επιθέσεις και πολλές έχουν δωρίσει πολύτιμες πυροβολαρχίες στην Ουκρανία.
Μόνο πρόσφατα αντέδρασαν οι ευρωπαϊκές χώρες. Η Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκής Ουράνιας Ασπίδας (ESSI), η οποία προτάθηκε αρχικά από τον τότε Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς το 2022, είναι ένα έργο για την κατασκευή ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού χερσαίου συστήματος αεράμυνας που περιλαμβάνει δυνατότητα αντιβαλλιστικών πυραύλων. Μέχρι σήμερα, 24 ευρωπαϊκά κράτη συμμετέχουν στην πρωτοβουλία.
Ωστόσο, το ESSI ωχριά σε σύγκριση με το έργο Golden Dome που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ θέλει να τεθεί σε λειτουργία πριν από τη λήξη της θητείας του, το οποίο ειδικοί όπως η Πατρίτσια Μπαζιλτσζίκ θεωρούν «φιλόδοξο».
Το αν οι διάδοχοι της κυβέρνησης Τραμπ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν και να χρηματοδοτούν το Golden Dome είναι άγνωστο.
Ο Τραμπ εκτιμά ότι το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 175 δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα 25 δισεκατομμύρια δολάρια διατίθενται στην τρέχουσα πρόταση προϋπολογισμού.
Ωστόσο, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου έχει εκτιμήσει ένα κόστος κάπου μεταξύ 166 δισεκατομμυρίων δολαρίων και άνω των 540 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόνο για τα διαστημικά τμήματα.
Τι θα γίνει αν το έργο ακυρωθεί μετά την αποχώρηση του Τραμπ από τον Λευκό Οίκο; Αυτό δεν πειράζει τον Γουίλιαμ Φόρστσεν. «Ότι και να ξοδευτεί μέχρι τότε είναι χρήσιμο» πιστεύει.
