Olympia Dialogues: Οι προκλήσεις για τις ελληνικές τράπεζες

«Επέστρεψα σε μία χώρα που άλλαξε πολύ από το 2011» ξεκίνησε την τοποθέτησή του ο Δρ. Τζόζεφ Άκερμαν, μιλώντας στην εκδήλωση Olympia Dialogues «Europe: Reclaiming Vision, Driving Action» που πραγματοποίησε ο όμιλος Olympia στο Ζάππειο Μέγαρο.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Γκίκας Χαρδούβελης και ο διευθύνων σύμβουλος του Olympia Group, Ανδρέας Αθανασόπουλος.

Ο Δρ. Άκερμαν έκανε εκτενή αναφορά στην επιτυχημένη πορεία της ελληνικής οικονομίας, η οποία κατάφερε να ξεπεράσει την κρίση χρέους, διατηρώντας ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Και υπενθύμισε ότι το 2023 ο Economist είχε χρίσει την Ελλάδα καλύτερη οικονομία στον κόσμο, «κάτι που αποτελεί σημαντική τιμητική διάκριση».

Μίλησε αρκετές φορές στην ομιλία του για τις θυσίες του ελληνικού λαού και περιέγραψε τις προκλήσεις τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική οικονομία και τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν ακόμα.

Για τις τράπεζες

Ο Δρ. Ακερμαν έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις τράπεζες. Υπενθυμίζεται ότι υπήρξε CEO της Deutsche Bank κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης και μάλιστα το 2010 είχε μεταφέρει στον Γιώργο Παπανδρέου πρόταση άμεσης στήριξης με 15 δισ. ευρώ για να κερδίσει η Ελλάδα χρόνο και να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Μια προσφορά η οποία ωστόσο δεν υλοποιήθηκε.

Ο Ελβετός τραπεζίτης (ο οποίος έχει διατελέσει και πρόεδρος της Τράπεζας Κύπρου) τόνισε ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν ανακάμψει από την κρίση, είναι καλά κεφαλαιοποιημένες και αρκετά ανθεκτικές.

Υπογράμμισε επίσης, ότι τα κόκκινα δάνεια έχουν μειωθεί παρόλα αυτά οι εταιρείες, οι ΜμΕ και τα νοικοκυριά εξακολουθούν να βαρύνονται με υψηλό χρέος.

Ο Δρ. Άκερμαν επανέλαβε τη θέση του για την ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ενωσης, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για την έκθεσης Ντράγκι, η οποία ενσωματώνει αυτή την θεσμική πρωτοβουλία.

Οι προκλήσεις των τραπεζών

Είχε προηγηθεί η τοποθέτηση του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Γκίκα Χαρδούβελη, ο οποίος έκανε μια εκτενή παρουσίαση της κατάστασης στην οποία βρίσκονται σήμερα οι τράπεζες στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, παραθέτοντας σημαντικά συγκριτικά στοιχεία με τις αμερικανικές.

Ο κ. Χαρδούβελης ξεκίνησε την παρουσίασή του με την εξέλιξη του δείκτη VIX, o οποίος χρησιμοποιείται ως βαρόμετρο για την αβεβαιότητα της αγοράς, τονίζοντας ότι μετά την 2α Απριλίου, όταν ανακοινώθηκαν οι δασμοί από τον Τραμπ εκτινάχθηκε στην τρίτη υψηλότερη θέση από την εποχή της μεγάλης κρίσης.

Περιέγραψε επίσης, τη κρίση στα αμερικανικά ομόλογα εξηγώντας το premium, που καλούνται να πληρώσουν οι επενδυτές για να αγοράσουν αμερικανικό χρέος, το «οποίο είναι πλέον το ίδιο ανασφαλές με το ελληνικό δημόσιο χρέος».

«Στην Ευρώπη έχουμε μία οικονομία βασισμένη στις τράπεζες, αλλά δεν έχουμε καμία μεγάλη τράπεζα. Οι τράπεζες είναι πολύ μικρές «και κάτι πρέπει να κάνουμε για αυτό», είπε ο κ. Χαρδούβελης σημειώνοντας ότι σε επίπεδο κεφαλαιοποίησης οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ασία.

Υποστήριξε μάλιστα, ότι θα πρέπει να προχωρήσει η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και της ένωση κεφαλαίων και αποταμιεύσεων στην Ευρώπη.

Για την Ελλάδα, τόνισε ότι η αξία του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 146%, λίγο κάτω από το μέσο της Ευρώπης: «Οι τράπεζες παίζουν σημαντικό ρόλο στο πού θα πάει μία οικονομία»

Τα χρόνια της κρίσης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η διαφάνεια που παρουσίασε ο κ. Χαρδούβελης αναφορικά με τη διάσωση που παρείχε το ευρωσύστημα κατά τη διάρκεια της κρίσης για να στηρίξει τις ελληνικές τράπεζες.

Όπως εξήγησε, στον πίνακα καταγράφονται με μπλε χρώμα τα δάνεια που χορήγησε η ΕΚΤ και με πορτοκαλί η Έκτακτη Ρευστότητα (ELA) το εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτή η βοήθεια παρέχεται εκτός των συνήθων πράξεων νομισματικής πολιτικής. Υπενθυμίζεται ότι οι ελληνικές τράπεζες στράφηκαν στον ELA όταν τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου αφαιρέθηκαν από τον κατάλογο των αποδεκτών εξασφαλίσεων για πράξεις νομισματικής πολιτικής. Από τον Αύγουστο του 2011 έως τον Φεβρουάριο του 2019, η Τράπεζα της Ελλάδος παρείχε ELA με προσαύξηση 100-150 μονάδες βάσης πάνω από το επιτόκιο αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ .

«Φαίνεται μάλιστα, ότι το 2014 η κρίση έδειχνε να ξεπερνιέται», είπε, προσθέτοντας ότι το 2015 με τη νέα διαπραγμάτευση που ακολούθησε και τις δεσμεύσεις κάποιων να σκίσουν τα μνημόνια, ο δανεισμός εκτινάθηκε και πάλι στα ύψη.

Περιγράφοντας την κατάσταση σήμερα, ο κ. Χαρδούβελης σημείωσε πως ο τραπεζικός τομέας έχει επιστρέψει σε σταθερή κερδοφορία μετά από μια περίοδο συρρίκνωσης και συγκεντροποίησης, ενώ οι τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες και διαθέτουν σημαντική ρευστότητα για να χρηματοδοτήσουν την οικονομική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΕΤ, τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς και το απόθεμα αυξάνεται κατά 17%. Οι ελληνικές τράπεζες στηρίζουν την επιχειρηματικότητα με υψηλότερους ρυθμούς από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. «Εκεί που υπάρχει θέμα είναι στα νοικοκυριά», είπε ο κ. Χαρδούβελης.

Αναφέρθηκε στις αναβαθμίσεις του τραπεζικού συστήματος από τους οίκους αξιολόγησης και υπογράμμισε ότι η Μoody’s θεωρεί ότι ελληνικές τράπεζες είναι καλύτερες από το ελληνικό δημόσιο.

Ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης

Στο θέμα αναφέρθηκε και ο κ. Χατζηδάκης.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπογράμμισε την ανάγκη για τόνωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, με «οδηγό» τις εκθέσεις Letta και Draghi «ώστε να κλείσουμε το χάσμα που μας χωρίζει από τους βασικούς μας εμπορικούς εταίρους και να δημιουργήσουμε μια βάση σταθερής και βιώσιμης ανάπτυξης». Ο κ. Χατζηδάκης στάθηκε ιδιαίτερα σε 3 σημεία:

• Εμβάθυνση της κοινής αγοράς, με άρση των εμποδίων και μείωση του διοικητικού βάρους,
• Προώθηση της ένωσης κεφαλαιαγορών – ώστε να πάψουν ευρωπαϊκές καινοτόμες επιχειρήσεις να μεταφέρουν την έδρα τους στις ΗΠΑ, επειδή δυσκολεύονται να βρουν χρηματοδότηση και,
• Ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης με τη θέσπιση πανευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης καταθέσεων.