Ο κίνδυνος για τον Περσικό Κόλπο υπερβαίνει τα αποκλεισμένα Στενά του Ορμούζ

Reuters Breakingviews

Υπάρχει ένας απλός τρόπος να σκεφτεί κανείς τους οικονομικούς κινδύνους της τρέχουσας σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Με βάση αυτή την απλή άποψη, η κλιμάκωση των εχθροπραξιών μεταξύ Ιράν και Ισραήλ θα αποκτήσει ουσιαστική σημασία για τους επενδυτές μόνο εάν η Τεχεράνη κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, σταματώντας μια βασική ροή παγκόσμιων παραδόσεων πετρελαίου και εκτοξεύοντας τις τιμές. Αυτή η θεωρία έχει βάση, αλλά υποβαθμίζει την πιθανότητα να πάνε στραβά και άλλα πράγματα.

Οι επενδυτές που αναζητούν καθησυχασμό έχουν πολλά να προσκολληθούν. Ενώ το Ισραήλ έχει επεκτείνει το θέατρο των επιχειρήσεών του, από επιθέσεις εναντίον Ιρανών διοικητών έως ενεργειακές υποδομές, έχει αποφύγει τον βασικό τερματικό σταθμό του Ιράν στο νησί Kharg, τον αγωγό για το 90% των εξαγωγών πετρελαίου του Ιράν. Και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Τεχεράνη θα διαταράξει τα πλοία στον διάδρομο του Ορμούζ, μέσω του οποίου διέρχεται το ένα πέμπτο της ημερήσιας παγκόσμιας κατανάλωσης αργού πετρελαίου και ο οποίος στο στενότερο σημείο του έχει πλάτος μόλις 33 χιλιόμετρα. Κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο τη διαμετακόμιση των εξαγωγών πετρελαίου που αποφέρουν περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για την πληγείσα οικονομία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Τεχεράνη έχει βάσιμους λόγους να διστάσει. Πάνω απ ‘όλα, τα διάφορα σημεία ανάφλεξης μεταξύ των δύο κρατών τα τελευταία χρόνια έχουν γενικά τερματιστεί γρήγορα. Αυτοί οι λόγοι εξηγούν γιατί οι τιμές του αργού Brent συνεχίζουν να κυμαίνονται γύρω στα 75 δολάρια το βαρέλι – σημειώνοντας σχετικά μικρή αύξηση από τις πρώτες επιθέσεις του Ισραήλ την περασμένη εβδομάδα.

Ωστόσο, με τη σύγκρουση να βρίσκεται πλέον στην τέταρτη ημέρα της, δεν είναι προφανές ότι θα επικρατήσει η ψυχραιμία. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε σε συνέντευξή του στο Fox News την Κυριακή ότι η αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα των στρατιωτικών επιθέσεων της χώρας του εναντίον της χώρας. Αυτό θα επικεντρώσει το ενδιαφέρον των πολιτικών ηγετών της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Αν το θέμα είναι να διατηρηθεί η ροή του πετρελαίου ή να διασφαλιστεί η επιβίωση, οι ηγέτες στην Τεχεράνη μπορεί να έχουν λόγο να επεκτείνουν το εύρος και την ένταση των αντιδράσεών τους.

Η συμβατική άποψη είναι ότι η κλιμάκωση θα συνεπαγόταν τον αποκλεισμό του Ορμούζ ή την βιασύνη για την ανάπτυξη ορισμένων από τα εννέα πυρηνικά όπλα, τα οποία πρόσφατα το Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας δήλωσε ότι μπορεί να κατασκευάσει το Ιράν σε τρεις εβδομάδες. Ομοίως, ωστόσο, θα μπορούσε να δει τους Φρουρούς της Επανάστασης της Τεχεράνης ή τους Χούθι στην Υεμένη, οι οποίοι είναι σύμμαχοι με το Ιράν, να στρέφουν το βλέμμα τους σε εμπορικές οδούς που διασχίζουν τον Κόλπο.

Το Ιράν και οι πληρεξούσιοί του έχουν συνδεθεί εδώ και καιρό με την αναστάτωση στις θαλάσσιες μεταφορές στην περιοχή. Το 2019, δύο σαουδαραβικά δεξαμενόπλοια δέχτηκαν δολιοφθορά στα ανοικτά των ακτών της Φουτζέιρα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε μια επίθεση σε νάρκη, την οποία η Τεχεράνη αρνήθηκε, αλλά οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν ως «σχεδόν σίγουρα» προερχόμενη από το Ιράν – ενώ τη δεκαετία του 1980, ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ είδε εκατοντάδες διεθνή πλοία να γίνονται στόχος. Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η Σαουδική Αραβία κατηγόρησαν το Ιράν, το οποίο και πάλι αρνήθηκε την εμπλοκή του, για τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο Αμπκάικ το 2019, οι οποίες για λίγο μείωσαν τη μισή παραγωγή πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Και οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν ωθήσει τις περισσότερες παγκόσμιες θαλάσσιες μεταφορές να παρακάμπτουν την Αφρική.

Εάν το Ιράν και οι σύμμαχοί του ακολουθήσουν ξανά αυτό το μονοπάτι, ο Πέμπτος Στόλος των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν πιθανότατα θα παρέμβει για να προστατεύσει το θαλάσσιο εμπόριο. Αλλά αυτό αυξάνει τις πιθανότητες να εμπλακεί και αυτός επίσημα στην τρέχουσα αντιπαράθεση. Οι επενδυτές που δεν λαμβάνουν υπόψη αυτούς τους κινδύνους μπορεί απλώς να μην εξετάζουν τα σωστά ιστορικά διδάγματα.