Φυσικό αέριο: Βλέπει τα 42 ευρώ το TTF – Η δύσκολη εξίσωση ενόψει χειμώνα

Ανοδικά κινείται σήμερα το φυσικό αέριο, μετά τη χθεσινή μικρή ανάπαυλα στο ράλι, με τις τιμές στην Ευρώπη να πλησιάζουν τα 42 ευρώ με ράλι 6,8%, εν μέσω φόβων για κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, η οποία θα μπορούσε να διαταράξει τις παγκόσμιες ενεργειακές ροές.

Οι ανησυχίες εντάθηκαν όταν ο πρόεδρος Τραμπ προέτρεψε για εκκένωση της Τεχεράνης και απέρριψε τις ειρηνευτικές συνομιλίες. Αν και η Ευρώπη διαθέτει επί του παρόντος επαρκείς προμήθειες, η εξάρτησή της από το παγκόσμιο LNG την καθιστά ευάλωτη σε γεωπολιτικούς κραδασμούς. Μια σημαντική ανησυχία είναι τα Στενά του Ορμούζ, ένα σημείο συμφόρησης για περίπου το 20% των παγκόσμιων αποστολών LNG και πετρελαίου. Εάν το Ιράν μπλοκάρει το στενό, οι εξαγωγές του Κατάρ, οι οποίες προμηθεύουν σχεδόν το 4% του φυσικού αερίου της Ευρώπης, θα μπορούσαν να επηρεαστούν. Το Κατάρ αναφέρει ότι η ναυσιπλοΐα πραγματοποιείται κανονικά, αλλά οι trades παραμένουν σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού. Επιπλέον, ο θερμότερος από τον κανονικό καιρός σε όλη την Ευρώπη ενισχύει τη ζήτηση για ψύξη, με τις προβλέψεις να δείχνουν θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου και μέγιστη χρήση κλιματισμού που αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες.

Ορισμένοι παρατηρητές της αγοράς ανησυχούν ότι το Ιράν θα μπορούσε να επιτεθεί σε δεξαμενόπλοια που διαπλέουν το Ορμούζ ή να κλείσει την πλωτή οδό. Το Κατάρ ζήτησε την Τρίτη από τα πλοία μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου να περιμένουν έξω από το στενό μέχρι να είναι έτοιμα για φόρτωση εν μέσω της κλιμάκωσης της βίας.

«Η πλωτή οδός παραμένει υπό αυστηρή παρακολούθηση, καθώς οποιαδήποτε διαταραχή στις εμπορικές ροές μπορεί να οδηγήσει σε δυσανάλογη αύξηση των τιμών – ιδιαίτερα για χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το LNG που προέρχεται από την περιοχή», αναφέρει σε σημείωμά του ο Λου Μινγκ Πανγκ, ανώτερος αναλυτής της Rystad Energy. «Είναι προς το συμφέρον όλων των χωρών της Μέσης Ανατολής να διατηρήσουν ανοιχτά τα Στενά του Ορμούζ και να αποτρέψουν οποιαδήποτε διαταραχή του εφοδιασμού».

Μέχρι στιγμής, οι αποστολές LNG μέσω του Ορμούζ παραμένουν ανεπηρέαστες, σύμφωνα με στοιχεία παρακολούθησης πλοίων στο Bloomberg. Ορισμένα πλοία που περίμεναν έχουν πλέον διασχίσει την πλωτή οδό.

Καθοριστικές οι επόμενες ώρες

«Οι επόμενες δύο ημέρες θα καθορίσουν εάν οι τιμές της ενέργειας και του φυσικού αερίου θα ανέβουν ή εάν οι αγορές ηρεμήσουν ξανά, τουλάχιστον προσωρινά», δήλωσε η Φλόρενς Σμιτ, στρατηγικός αναλυτής στην Rabobank στο Λονδίνο. Η απειλή ιρανικών επιθέσεων σε αμερικανικές βάσεις ή οι περικοπές των ροών μέσω του Ορμούζ αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο, πρόσθεσε.

Ενώ το εμπόριο πετρελαίου μέσω της διαδρομής εξετάζεται επίσης εξονυχιστικά, οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου «θα πρέπει να είναι σχετικά υψηλότερες από το αργό πετρέλαιο Brent», σύμφωνα με αναλυτές της Citigroup Inc. «Αυτό οφείλεται σε μια θεμελιωδώς πιο σφιχτή ισορροπία της αγοράς του παγκόσμιου φυσικού αερίου από το πετρέλαιο, καθώς και στην τυπικά ισχυρότερη αρχική αύξηση της τιμής του πετρελαίου από το φυσικό αέριο μετά από μια απότομη κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων».

Ασκήσεις ισορροπίας

Η αυξημένη ζήτηση που παρατηρείται για να καλύψει τις ανάγκες της ψύξης σε συνδυασμό με τις αυξημένες τιμές καθιστούν πιο δύσκολο αλλά και πιο δαπανηρό το έργο αναπλήρωσης των αποθηκών φυσικού αερίου, οι οποίες επί του παρόντος είναι γεμάτες σε ποσοστό μόλις 54,6%.

Περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλύπτεται από φυσικό αέριο, παρά τη μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του φυσικού αερίου εισάγεται. Η Νορβηγία είναι πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής, παρέχοντας το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της ΕΕ, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέχουν το ένα τέταρτο με τη μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), σημειώνοντας πρόσφατα ρεκόρ μηνιαίων εξαγωγών LNG στην Ευρώπη . Το φυσικό αέριο εξακολουθεί να προέρχεται από τη Ρωσία μέσω ενός αγωγού και ως LNG, αν και το μερίδιο της Ρωσίας έχει μειωθεί από 43% των εισαγωγών φυσικού αερίου το 2021 σε 13% μέχρι στιγμής το 2025. Η ΕΕ σχεδιάζει να καταργήσει σταδιακά το ρωσικό φυσικό αέριο έως το 2027 , με νέα μέτρα που θα ανακοινωθούν στις 17 Ιουνίου .

Όπως επισημαίνει το Bruegel σε ανάλυσή του, η Ευρώπη αντιμετωπίζει επί του παρόντος ανησυχίες σχετικά με τον εφοδιασμό, με κάποια αβεβαιότητα σχετικά με την προετοιμασία για τον επόμενο χειμώνα. Η ΕΕ ολοκλήρωσε τον χειμώνα 2024/2025 με χαμηλότερα αποθέματα φυσικού αερίου από ό,τι τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ η αποθήκευση στην Ουκρανία βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα – 8% της χωρητικότητας . Οι αντίστροφες ροές φυσικού αερίου από την Ευρώπη προς την Ουκρανία έχουν αυξηθεί πάνω από τα συνήθη εποχικά επίπεδα. Ταυτόχρονα, οι τιμές του φυσικού αερίου το καλοκαίρι ξεπερνούν τα χειμερινά επίπεδα , αυξάνοντας το κόστος επαναπλήρωσης των αποθηκευτικών χώρων.

Το δύσκολο στοίχημα

Η εξασφάλιση επαρκούς προσιτού φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα είναι δύσκολη. Οι αποφάσεις για την αγορά φυσικού αερίου καθοδηγούνται από τις εταιρείες και καθορίζονται από τις τιμές, χωρίς συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ. Σύμφωνα με το Bruegel, η κατακερματισμένη προσέγγιση δημιουργεί τον κίνδυνο οι μακροπρόθεσμες προμήθειες να είναι δεσμευμένες μετά το 2030, όταν η ζήτηση στην ΕΕ θα μειωθεί. Η δέσμευση νέων προμηθειών θα μπορούσε επίσης να καταστήσει την ΕΕ εξαρτημένη από άλλους προμηθευτές, όπως ήταν προηγουμένως από τη Ρωσία.

Για να ξεπεράσει μια τέτοια αβεβαιότητα, η Ευρώπη διαθέτει μια σειρά από εργαλεία μακροπρόθεσμα. Η μεγαλύτερη ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα μείωνε την εξάρτηση από εξωτερικούς προμηθευτές. Η μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου θα σήμαινε επίσης ότι η ΕΕ μπορεί να γίνει πιο επιλεκτική όσον αφορά τους προμηθευτές φυσικού αερίου της. Εργαλεία όπως η τιμολόγηση του άνθρακα μπορούν να περιορίσουν την τιμολογιακή ισχύ των εξαγωγέων φυσικού αερίου και να μετατοπίσουν την αξία προς την ΕΕ μέσω εσόδων από δικαιώματα εκπομπών. Οι δασμοί θα μπορούσαν να αποθαρρύνουν την εξάρτηση από επικίνδυνους ή συγκεντρωμένους προμηθευτές . Η διαμόρφωση ενός σχεδίου για μακροπρόθεσμη ενεργειακή ασφάλεια απαιτεί από την ΕΕ να λάβει συντονισμένες στρατηγικές αποφάσεις σχετικά με τον εφοδιασμό και την πολιτική για το φυσικό αέριο.