Ελβετία: Το δημοψήφισμα που τρομάζει τους υπερπλούσιους της χώρας

Εντονο προβληματισμό στους κόλπους των υπερπλουσίων της Ελβετίας έχει προκαλέσει το επερχόμενο δημοψήφισμα για την επιβολή φόρου κληρονομιάς 50%, με τους δικηγόρους και τους  τραπεζίτες να προειδοποιούν για μια μαζική έξοδο πλουσίων, αντίστοιχη με αυτή που καταγράφηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας, τον επόμενο Νοέμβριο έχει προγραμματιστεί  η διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με την εισαγωγή ομοσπονδιακού φόρου σε κληρονομιές και δωρεές αξίας άνω των 50 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (61 εκατομμύρια δολάρια). Σε αντίθεση με τους ισχύοντες φόρους των καντονιών που θα εξακολουθήσουν να ισχύουν, η πρόταση δεν περιλαμβάνει απαλλαγή για τους συζύγους ή τους άμεσους απογόνους.

Οι ωφελούμενοι

Η επικείμενη ψηφοφορία έρχεται εν μέσω της έντονης δυσαρέσκειας που έχει προκαλέσει στο Ηνωμένο Βασίλειο η μαζική φυγή των πλούσιων αλλοδαπών, μετά την απόφαση του Λονδίνου να καταστήσει τα περιουσιακά στοιχεία των μη κατοίκων της χώρας υπόχρεα σε φόρο κληρονομιάς, μια κίνηση που εξετάζει τώρα να ανατρέψει . Εν τω μεταξύ, δικαιοδοσίες όπως το Ντουμπάι και η Ιταλία έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους να προσελκύσουν τους πλούσιους.

«Όσον αφορά την πιθανότητα η Ελβετία να προσελκύσει άτομα που εγκαταλείπουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η ζημιά έχει γίνει. Ο συγχρονισμός ήταν απαίσιος», δήλωσε η Γεωργία Φωτίου, δικηγόρος που συμβουλεύει ιδιώτες πελάτες στην Staiger Law. «Δεν εμπόδισε τους πάντες να έρθουν, αλλά περισσότεροι έχουν επιλέξει την Ιταλία, την Ελλάδα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και αλλού».

Ο νέος φόρος προτάθηκε από το ακροαριστερό κόμμα Νέων Σοσιαλιστών το 2022 ως τρόπος συγκέντρωσης χρημάτων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Σύμφωνα με την ελβετική νομοθεσία, τέτοιες προτάσεις τίθενται σε δημόσια ψηφοφορία εάν υποστηρίζονται από 100.000 υπογραφές.

«Ολόκληρη η χώρα πρέπει να ψηφίσει για την πρόταση ως απλή συνέπεια της υποβολής της πρότασης, η οποία δημιουργεί περιττή αβεβαιότητα», αναφέρει στους Financial Times, ο Φρεντερίκ Ροσά, διευθύνων σύμβουλος της Lombard Odier με έδρα τη Γενεύη. Από την πλευρά του ο Πέτερ Σπούλερ, ιδιοκτήτης του κολοσσού Stadler Rail και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ελβετίας, έχει καταδικάσει δημόσια την πρόταση ως «καταστροφή για την Ελβετία», λέγοντας ότι οι κληρονόμοι του θα μπορούσαν να αναγκαστούν να πληρώσουν έως και 2 δισεκατομμύρια φράγκα Ελβετίας.

Τα πλήγματα στην Ελβετία

Η προοπτική του νέου φόρου κινδυνεύει να πλήξει περαιτέρω τη φήμη της Ελβετίας για σταθερότητα, η οποία έχει δεχθεί αρκετά πλήγματα τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων μέσω της κατάρρευσης της Credit Suisse και της εισαγωγής νέων χρηματοπιστωτικών κανονισμών .

«Η Ελβετία ήταν πάντα η χώρα με εξαιρετικό περιβάλλον όσον αφορά τον φόρο δωρεών και κληρονομιάς. Έχουμε κάποιες μεγάλες οικογενειακές εταιρείες που συμβουλεύουμε και θα έχουν μεγάλο πρόβλημα» εάν η πρόταση εγκριθεί, υπογραμμίζει Στεφάν Πιλέρ, επικεφαλής φορολογικού και νομικού τμήματος της BDO στη Ζυρίχη.

Ο νέος φόρος θα τοποθετήσει την Ελβετία πάνω από άλλες δικαιοδοσίες όπως η Ιταλία, όπου οι φόροι κληρονομιάς κυμαίνονται μεταξύ 4% και 8%, ή το Ντουμπάι και το Χονγκ Κονγκ, όπου δεν υπάρχει φόρος κληρονομιάς ή δωρεάς.

Η ομάδα επιχειρηματικών λόμπι Economiesuisse δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η πρωτοβουλία «θέτει σε κίνδυνο τη θέση της Ελβετίας ως αξιόπιστης και σταθερής επιχειρηματικής τοποθεσίας διεθνώς».

Ξεκίνησε η φυγή

Καθώς πλησιάζει η ψηφοφορία, κάποιοι άνθρωποι ήδη αναχωρούν, ενώ άλλοι αποφασίζουν να μην μετεγκατασταθούν στη χώρα.

Ο Ροσά ανέφερε ότι η Lombard Odier «είδε οικογένειες με έδρα την Ελβετία που αποφάσισαν να μην αναλάβουν κανένα ρίσκο και να μετακομίσουν πριν από τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας», ενώ πελάτες από το εξωτερικό αποφάσισαν να μην μετακομίσουν στη χώρα επειδή η «εξαιρετικά επιζήμια» πρόταση είχε δημιουργήσει αβεβαιότητα πριν από την ψηφοφορία.

Ένας άλλος ιδιώτης τραπεζίτης με έδρα τη Ζυρίχη δήλωσε ότι ένας κορυφαίος πελάτης είχε μετακομίσει στο Λιχτενστάιν πριν από την ψηφοφορία επειδή, ακόμη και αν η πρόταση δεν εγκριθεί, «η αβεβαιότητα σχετικά με το αν θα υπάρξει άλλη σε λίγα χρόνια τον έκανε να θέλει να μετακομίσει».

Ωστόσο, άλλες τράπεζες ανέφεραν ότι πολλοί πλούσιοι άνθρωποι εξακολουθούσαν να μεταφέρουν χρήματα στην Ελβετία, η οποία αποτελεί εδώ και καιρό καταφύγιο σε αβέβαιες περιόδους.

«Βλέπουμε αρκετά μεγάλες εισροές από παντού αυτή τη στιγμή, δεδομένης της παγκόσμιας αστάθειας», δήλωσε στους FT ένα τρίτο στέλεχος σε μια ιδιωτική τράπεζα, προσθέτοντας ότι οι Αμερικανοί ειδικότερα είχαν εντείνει τις προσπάθειες για τη μεταφορά χρημάτων στη χώρα υπό την κυβέρνηση Τραμπ.

Ο Κριστιάν Κελίν, πρόεδρος της Henley & Partners, μιας εταιρείας συμβούλων με έδρα το Λονδίνο που ειδικεύεται στην ιθαγένεια και την άδεια παραμονής μέσω επενδύσεων, δήλωσε ότι δεν «συμμερίζεται την άποψη ότι αυτό έχει βλάψει την ελκυστικότητα της Ελβετίας».

«Έχουμε δει κάποιους ανθρώπους να περιμένουν να δουν την πιθανή εισαγωγή, ναι», είπε. «Αλλά ειλικρινά, οι άνθρωποι με τους οποίους έχουμε να κάνουμε είναι έξυπνοι και καταλαβαίνουν ότι η Ελβετία δεν θα το εισαγάγει αυτό εύκολα».

Χαμηλές πιθανότητες

Το ομοσπονδιακό συμβούλιο, η εκτελεστική εξουσία της χώρας, απέρριψε την πρωτοβουλία, όπως και η άνω και η κάτω βουλή του κοινοβουλίου, και οι ειδικοί έχουν δώσει στο φορολογικό νομοσχέδιο χαμηλές πιθανότητες επιτυχίας στο δημοψήφισμα της 30ής Νοεμβρίου, δεδομένης της ιστορικής αποστροφής των Ελβετών πολιτών για τους φόρους περιουσίας. Για να εγκριθεί, απαιτούνται δύο πλειοψηφίες: η πλειοψηφία του πληθυσμού αλλά και η πλειοψηφία των 26 καντονιών της χώρας.

Ωστόσο, ο Ροσά δήλωσε ότι εάν η πρόταση κερδίσει ή χάσει με μικρή διαφορά, το ζήτημα πιθανότατα θα επανεξεταστεί σε λίγα χρόνια, κάτι που θα έβλαπτε την προβλεψιμότητα της Ελβετίας. «Πρέπει να καταψηφιστεί με τόσο συντριπτική πλειοψηφία, ώστε το θέμα να μην μπορεί να επανέλθει πριν περάσουν 20 χρόνια».