Ελάχιστο ετήσιο εισόδημα αυτοαπασχολούμενων – ΙΑ’ Μέρος

6. Λοιπά θέματα που αφορούν το ελάχιστο (τεκμαιρόμενο) ποσό καθαρού εισοδήματος των ατομικών επιχειρήσεων

6.1. Φορολόγηση επί του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος για φυσικά πρόσωπα που διέκοψαν την ατομική επιχειρηματική δραστηριότητά τους και έχουν συστήσει μονοπρόσωπη εταιρεία

α) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., μετά από τη διενέργεια ελέγχου δύναται να επιβληθεί φόρος εισοδήματος από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας σε φυσικό πρόσωπο που έχει ασκήσει ατομική επιχείρηση, και, μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου αυτού (σ.σ. για εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2023 και επόμενα), έχει διακόψει την επιχειρηματική του δραστηριότητα και συμμετέχει ως μοναδικός μέτοχος ή εταίρος σε μονοπρόσωπη εταιρεία που ασκεί την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ο φόρος αυτός αντιστοιχεί στον φόρο που θα επιβαλλόταν στο φυσικό πρόσωπο επί του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος από την επιχειρηματική δραστηριότητα, σύμφωνα με τα άρθρα 28Α έως 28Δ, σε συνδυασμό με την παράγραφο 3 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., και δύναται να επιβληθεί, εφόσον από τον έλεγχο διαπιστωθούν τα εξής :

αα) Το φυσικό πρόσωπο συμμετέχει ως μοναδικός εταίρος ή μέτοχος σε μονοπρόσωπη εταιρεία, η οποία ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα που ταυτίζεται, ως προς τον Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.) δεύτερου βαθμού, με την επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκούσε το φυσικό πρόσωπο πριν από τη διακοπή των εργασιών του, και

ββ) Το ποσό του φόρου εισοδήματος που αναλογεί στα κέρδη του νομικού προσώπου, αθροιζόμενο προς τον φόρο που θα επιβαλλόταν στα μερίσματα, αν διανέμονταν το σύνολο των κερδών, υπολείπεται του ελάχιστου φόρου που θα επιβαλλόταν για το φυσικό πρόσωπο από την εφαρμογή των άρθρων 28Α ως 28Δ, αν εξακολουθούσε να ασκεί υπό τη μορφή ατομικής επιχείρησης την επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκούσε στο παρελθόν και η οποία ταυτίζεται με την επιχειρηματική δραστηριότητα της εταιρείας.

β) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., για την εφαρμογή των ανωτέρω λαμβάνονται υπόψη οι επιχειρηματικές ή επαγγελματικές δραστηριότητες που αντιστοιχούν στον Κ.Α.Δ. δεύτερου βαθμού με τα μεγαλύτερα έσοδα, όπως προκύπτουν από τα δηλούμενα στοιχεία του νομικού προσώπου.

γ) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., για τον προσδιορισμό του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος που θα είχε το φυσικό πρόσωπο αν ασκούσε την επιχειρηματική δραστηριότητα υπό τη μορφή της ατομικής επιχείρησης σύμφωνα με τα άρθρα 28Α έως 28Δ, ισχύουν τα εξής :

αα) Για την προσαύξηση του κατώτατου μισθού από τη δεύτερη τριετία δραστηριότητας και εφεξής και τις μειώσεις του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος, κατά τα πέντε (5) πρώτα έτη δραστηριότητας, λαμβάνονται υπόψη αθροιστικά τα χρονικά διαστήματα κατά τα οποία το φυσικό πρόσωπο κατείχε το σύνολο των εταιρικών μεριδίων ή μετοχών της μονοπρόσωπης εταιρείας και αυτά, κατά τα οποία το φυσικό πρόσωπο ασκούσε την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα, υπό τη μορφή ατομικής επιχείρησης.

ββ) Για την εύρεση του μισθού του υψηλότερα αμειβόμενου υπαλλήλου του ετήσιου κόστους μισθοδοσίας και τη σύγκριση του κύκλου εργασιών, σε σχέση με τον μέσο όρο του κύκλου εργασιών στη δραστηριότητα με τον αντίστοιχο Κ.Α.Δ. δεύτερου βαθμού, λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα του νομικού προσώπου.

γγ) Η μείωση του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος με βάση το εισόδημα από μισθωτή εργασία, συντάξεις και αγροτική δραστηριότητα, η απαλλαγή με βάση την αναπηρία και η μείωση με βάση τον τόπο κατοικίας, εφαρμόζονται εφόσον συντρέχουν οι σχετικές προϋποθέσεις στο πρόσωπο του φυσικού προσώπου.

δ) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 28Α (σ.σ. αμφισβήτηση του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος) εφαρμόζονται αναλογικά, προς τον σκοπό αμφισβήτησης του φόρου που προκύπτει σύμφωνα με τα ανωτέρω.

ε) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., για τον προσδιορισμό του φόρου από τον φόρο που αντιστοιχεί στο ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος και προσδιορίζεται, αφαιρείται το ποσό των φόρων που αντιστοιχεί στα κέρδη του νομικού προσώπου και στα μερίσματα.

δ) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., αν για διαφορετικά χρονικά διαστήματα, εντός του ίδιου φορολογικού έτους, το φυσικό πρόσωπο ασκεί την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα, υπό τη μορφή ατομικής επιχείρησης και μέσω μονοπρόσωπης εταιρείας, στην οποία είναι μοναδικός εταίρος ή μέτοχος, το παρόν εφαρμόζεται για το χρονικό διάστημα που η επιχειρηματική δραστηριότητα ασκείται μέσω μονοπρόσωπης εταιρείας.

ε) Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 28Ε του Κ.Φ.Ε., το άρθρο αυτό ισχύει για εισοδήματα που αποκτώνται μέχρι το φορολογικό έτος 2026.

Επισημάνσεις

i) Κατά τον προσδιορισμό του φόρου, η Φορολογική Διοίκηση δεν λαμβάνει υπόψη τυχόν διευθέτηση ή σειρά διευθετήσεων οι οποίες, έχοντας συσταθεί με κύριο σκοπό ή με έναν από τους κύριους σκοπούς την απόκτηση φορολογικού πλεονεκτήματος που ματαιώνει το αντικείμενο ή τον σκοπό των εφαρμοστέων φορολογικών διατάξεων, δεν είναι γνήσιες, συνεκτιμωμένων όλων των σχετικών στοιχείων και περιστάσεων.

Σχόλιο : Γενικός αντικαταχρηστικός κανόνας, (άρθρο 39 Ν.5104/2024, πρώην άρθρο 38 Ν.4174/2013 και Ν.4987/2022 για την εφαρμογή του οποίου, μεταξύ των άλλων, έχει εκδοθεί και η εγκύκλιος Ε.2167/2019).

ii) Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση αντιμετωπίζεται η περίπτωση καταχρηστικής δημιουργίας εταιρικού σχήματος με μοναδικό σκοπό την καταστρατήγηση του νόμου. Αυτοαπασχολούμενος ο οποίος μετά την έναρξη ισχύος των νέων διατάξεων και μέχρι και το φορολογικό έτος 2026 διακόψει την επαγγελματική του δραστηριότητα και συστήσει μονοπρόσωπο επιχειρηματικό σχήμα με την ίδια δραστηριότητα, μπορεί μετά από έλεγχο, να κληθεί να πληρώσει ως φυσικό πρόσωπο, τη διαφορά φόρου που απέφυγε με την καταχρηστική του συμπεριφορά. Η διάταξη έχει αυστηρά προσωρινό χαρακτήρα με σκοπό να αποτρέψει φαινόμενα καταχρηστικής συμπεριφοράς αποκλειστικά κατά τα τρία πρώτα χρόνια ισχύος της ρύθμισης του νόμου.

Συμπέρασμα : Η διακοπή ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και η συμμετοχή του φυσικού προσώπου ως μοναδικού εταίρου ή μετόχου σε μονοπρόσωπη εταιρεία μπορεί, υπό τις προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 28Ε του Ν.4172/2013, να οδηγήσει σε φορολόγηση του ως αυτοαπασχολούμενου.

Γιώργος Α. Κορομηλάς

Φορολογικός σύμβουλος – Συγγραφέας φορολογικών βιβλίων

Διευθυντής Φορολογικού τμήματος Tax Advisors I.K.E.

Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών