Η νέα μορφή της λιανικής

Αξιολογώντας τις προοπτικές για την εξέλιξη αφενός, της Παγκόσμιας Οικονομίας με τους ρυθμούς ανάπτυξης για το 2025 να κινούνται στα επίπεδα του 2,7% και 2,8% (0,2 μονάδες υψηλότερη από αυτούς του 2024) και με συγκρατημένη την Οικονομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ με πρόβλεψη που αγγίζει το 1,7 % και αφετέρου, της Ευρωζώνης και της Ελληνικής Οικονομίας με αντίστοιχες προβλέψεις μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το 2025 1,3% και 2,3% (από 0,8% και 2,1% για το 2024), συμπερασματικά στη μεγάλη εικόνα θα λέγαμε ότι οι προοπτικές αυτές χαρακτηρίζονται θετικές και αισιόδοξες.

Αν σταθούμε ωστόσο σε έναν (1) από τους τρεις (3) δυναμικούς πυλώνες μεγέθυνσης του ΑΕΠ (μαζί με τις επενδύσεις και τις εξαγωγές) που είναι ο τομέας του Λιανεμπορίου τότε αναγκαστικά στην αποτύπωση πιθανών εκτιμήσεων τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στη χώρα μας θα αναφερθούμε στις δυναμικές εκείνες μεταβλητές που επηρεάζουν την πορεία της λιανικής και οι οποίες είναι, πέραν της οικονομικής ανάπτυξης, οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες, η βαθιά διείσδυση των ραγδαίων μεταβολών που επιφέρει η τεχνολογία και βεβαίως η αστάθεια που προκύπτει από την ανάλυση του γεωπολιτικού περιβάλλοντος.

Όσον αφορά τη χώρα μας, ο συνολικός τζίρος Λιανικής για το 2024 ανήλθε στα 71-75 περίπου δισ. ευρώ, ενώ η πρόβλεψη για το 2025 είναι πιθανόν να ξεπεράσει τα 75 δισ. με ιδιαίτερη συμβολή των κλάδων τροφίμου, ηλεκτρονικού εμπορίου και προϊόντων τεχνολογίας και μόδας. Αξίζει να υπογραμμιστεί εδώ ότι ο τζίρος Λιανικής το 2024 αφαιρούμενων τροφίμων, μηχανοκινήτων οχημάτων και καυσίμων, ανήλθε στα 25,97 δισ. ευρώ με σημαντική συμμετοχή να καταγράφεται στους κλάδους ένδυσης -υπόδησης με 5 δισ. ευρώ, ηλεκτρονικών ειδών και ειδών τεχνολογίας με 4 δισ., των οικιακών προϊόντων με 2-3 δισ., των προϊόντων ομορφιάς με 2-2,5 δισ., των βιβλίων- παιχνιδιών με 1,5 δισ. του ηλεκτρονικού εμπορίου με 5 – 6 δισ. και της μικρής λιανικής με 5 δισ. ευρώ.

Για το 2025 σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το Α’ τρίμηνο ο τζίρος ανήλθε στα 16,16 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση +0,6% σε σχέση με τα 16,07 δισ. του αντίστοιχου διαστήματος 2024. Για δε τα μικρά καταστήματα λιανικής παρατηρήθηκε μείωση του τζίρου τους αφού αυτός έφθασε στα 9,2 δισ. με πτώση μείον -2,1% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2024.

Μια από τις δυναμικές παραμέτρους που επηρεάζει την πορεία της λιανικής είναι και οι ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται στις καταναλωτικές συνήθειες υπό το πρίσμα οικονομικών, τεχνολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Για παράδειγμα, η παγίωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών ανέδειξε την αξία του ψηφιακού καταναλωτή για εύκολη γρήγορη και αρκετά ασφαλή εμπειρία αγοράς καθώς επίσης έννοιες όπως βιωσιμότητα και προστασία του περιβάλλοντος που συνιστούν επιλογές οικολογικού χαρακτήρα αφού τα προΐόντα με οικολογική συσκευασία ,η επαναχρησιμοποίηση υλικών και η ανακύκλωση αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές των καταναλωτών.

Επιπλέον η παραδοσιακή διαφήμιση περιθωριοποιείται και στη θέση της πρυτανεύουν τα “social media” και το ” influencing”. Tα μοντέλα λειτουργίας καταστημάτων τύπου phygital και οι επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα ” last mile delivery “ δημιουργούν νέες συνθήκες αγοράς που επηρεάζουν τα σύγχρονα μοντέλα Kατανάλωσης. Πρωτόγνωρες λειτουργίες όπως αυτή των συνδρομητικών υπηρεσιών, του μοντέλου buy now, pay later και της αγοράς μεταχειρισμένων ειδών (re commerce) θα κυριαρχήσουν. Tο νέο πρότυπο Καταναλωτή που θα επηρεάσει και τη στοιχειοθέτηση των νέων μορφών Λιανικής ξεχωρίζει πλέον και εστιάζει όχι απλά στον απαιτητικό και συνειδητοποιημένο αλλά και στον ψηφιακά ώριμο καταναλωτή που έννοιες όπως διαφάνεια, τεχνολογία, βιωσιμότητα, εμπειρία και αξία τον αγγίζουν περισσότερο και τον συναρπάζουν.

Ο Αντώνης Ζαΐρης είναι Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων, Εκτελ. Αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ και Μέλος της Ένωσης Αμερικάνων Οικονομολόγων (ΑΕΑ)