Μικρή αλλά αξιοσημείωτη αύξηση σημείωσε η παγκόσμια τραπεζική χρηματοδότηση της ναυτιλίας το 2024, σύμφωνα με τη 17η ετήσια έρευνα της Petrofin Research.
Συγκεκριμένα, ο δείκτης Petrofin για τη χρηματοδότηση πλοίων αυξήθηκε ελαφρώς από τις 62 στις 63 μονάδες, ενώ το συνολικό δανειακό χαρτοφυλάκιο των 40 τραπεζών με την μεγαλύτερη έκθεση στη ναυτιλία διαμορφώθηκε στα 289,65 δισ. δολάρια, αυξημένο κατά 2% σε σχέση με το 2023.
Οι ελληνικές τράπεζες και η ναυτιλία
Πολύ μεγαλύτερη ήταν η αύξηση του χαρτοφυλακίου των ελληνικών τραπεζών. Οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες περιλαμβάνονται τη λίστα των 40 διεθνών τράπεζων με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο στη ναυτιλία και παρουσίασαν εντυπωσιακή ετήσια αύξηση 18% στο χαρτοφυλάκιο τους από 15 δισ. δολάρια το 2023 σε 18 δισ. δολάρια το 2024. Το μερίδιο αγοράς της Ελλάδας αυξήθηκε από 5,2% σε 6,1%.
Η Eurobank, πρώτη μεταξύ των ελληνικών τραπεζών βρίσκεται την 24η θέση με 4,6 δισ. δολ χαρτοφυλάκιο και ακολουθεί η Τράπεζα Πειραιώς στην 25η θέση με 4,5 δισ. δολ. Στην 29η θέση βρίσκεται η Εθνική Τράπεζα με 4,2 δισ. δολ και στην 31η η Alpha Bank με 4 δισ. δολ.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες στο σύνολό τους, με δάνεια ύψους 152 δισ. δολ. παραμένουν στη κορυφή με μερίδιο 52%, ακολουθούμενες από τις ασιατικές και αυστραλιανές τράπεζες
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες με δάνεια 152 δισ. δολ.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες στο σύνολό τους, με δάνεια ύψους 152 δισ. δολ. παραμένουν στη κορυφή με μερίδιο 52%, ακολουθούμενες από τις ασιατικές και αυστραλιανές τράπεζες, οι οποίες παρουσίασαν πτώση λόγω της στροφής τους προς το leasing. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η άνοδος των ελληνικών τραπεζών, που αύξησαν τον δανεισμό τους κατά 18% φτάνοντας τα 18 δισ. δολάρια. Οι ιαπωνικές τράπεζες εξακολουθούν να κατέχουν το 22% του χαρτοφυλακίου των 40 κορυφαίων τραπεζών. Οι τράπεζες των ΗΠΑ επιδεικνύουν μια σταθερότητα.
Σύμφωνα με την Petrofin Research, ο συνολικός παγκόσμιος τραπεζικός δανεισμός όλων των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών τραπεζών, είναι στην περιοχή των 400 δισ. δολαρίων, δηλαδή περίπου το 60% όλων των τύπων της παγκόσμιας συνολικής χρηματοδότησης πλοίων. Πέρυσι το ποσοστό αυτό ανερχόταν σε 62%. Η συνολική παγκόσμια χρηματοδότηση της ναυτιλίας, ανέρχεται στα 625 δισ. δολ. περίπου συμπεριλαμβανομένων όλων των μορφών δανεισμού, όπως τραπεζική, χρηματοδοτική μίσθωση, χρηματοδότησης εξαγωγών και εναλλακτικοί πάροχοι. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η Clarkson’s εκτιμά την αξία του παγκόσμιου στόλου σε 2 τρισ. δολάρια (τρέχων στόλος και βιβλίο παραγγελιών). Παρά τη σχετική σταθερότητα των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, η έρευνα επισημαίνει τη ραγδαία άνοδο των εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης, όπως το leasing, το οποίο πλέον καλύπτει σημαντικό μέρος της συνολικής ναυτιλιακής χρηματοδότησης.
Οι Αρχές του Ποσειδώνα και η χρηματοδότηση των πλοίων
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η βιωσιμότητα. Η υιοθέτηση των Αρχών Ποσειδώνα (Poseidon Principles) από 35 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επηρεάζει πλέον ουσιαστικά τη χρηματοδότηση πλοίων, δίνοντας έμφαση στη μείωση εκπομπών και τη συμμόρφωση με τα ESG κριτήρια. Όλο και περισσότερες τράπεζες προσφέρουν δάνεια συνδεδεμένα με δείκτες βιωσιμότητας (KPIs), με στόχο την ενίσχυση της πράσινης ναυτιλίας.
Η γεωπολιτική αστάθεια, με τις εντάσεις στην Ουκρανία, την Ερυθρά Θάλασσα και τη Μέση Ανατολή, επιβαρύνει τη διεθνή ναυτιλία χωρίς, προς το παρόν, να έχει άμεσο αντίκτυπο στη χρηματοδότηση. Ωστόσο, η επιστροφή της πολιτικής «America First» στις ΗΠΑ, συνοδευόμενη από προστατευτικούς δασμούς και πιθανές κυρώσεις σε κινεζικά πλοία, δημιουργεί σημαντική αβεβαιότητα. Αρκετοί πλοιοκτήτες απομακρύνονται από κινεζικές συμφωνίες leasing και στρέφονται και πάλι σε συμβατική τραπεζική χρηματοδότηση, με πιο ευνοϊκούς όρους και μεγαλύτερες διάρκειες αποπληρωμής.
Παρά τις προκλήσεις, οι προοπτικές για το 2025 παραμένουν θετικές, με τις τράπεζες να διατηρούν τους προϋπολογισμούς τους για δάνεια και τους πλοιοκτήτες να επιδεικνύουν ισχυρή ρευστότητα. Το ενδιαφέρον μετατοπίζεται πλέον στη διαχείριση της αβεβαιότητας και στην αξιοποίηση ευκαιριών για επενδύσεις σε νεότευκτα και «πράσινα» πλοία, καθώς και στην αξιολόγηση των επιπτώσεων από τη μεταβαλλόμενη παγκόσμια γεωπολιτική και οικονομική σκηνή.
