Ρωσία – άνθρακας: Η κρίση στον κλάδο αποκαλύπτει ρωγμές στην οικονομία

Η βιομηχανία άνθρακα στη Ρωσία έχει βυθιστεί σε κρίση υπό το βάρος του υψηλού κόστους δανεισμού και των κυρώσεων, καθώς η επιβράδυνση της ζήτησης στην Κίνα επιδεινώνεται με την πτώση των τιμών, αποκαλύπτοντας βαθύτερες ρωγμές στη ρωσική οικονομία.

Μόνο οι μισές από τις εταιρείες άνθρακα της Ρωσίας παρέμειναν κερδοφόρες το 2024, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία, και η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται. Μια κορυφαία εταιρεία εξόρυξης, η Mechel PJSC, ανακοίνωσε στις 30 Ιουνίου ότι ενδέχεται να καταγράψει μείωση πωλήσεων κατά 25% φέτος και έχει ήδη αρχίσει να μειώνει την παραγωγή, καθώς κάθε νέος τόνος εξόρυξης επιδεινώνει τις απώλειες. Ορισμένα ορυχεία στη Σιβηρία αναγκάστηκαν να σταματήσουν την παραγωγή.

Η ρωσική Mechel PJSC ανακοίνωσε ότι ενδέχεται να καταγράψει μείωση πωλήσεων κατά 25% φέτος και έχει ήδη αρχίσει να μειώνει την παραγωγή

Ένα βασικό ζήτημα για τη βιομηχανία είναι η αδυναμία εξασφάλισης εξοπλισμού μετά από τρία χρόνια τεχνολογικών κυρώσεων, σύμφωνα με άτομα σε δύο κορυφαίες εταιρείες εξόρυξης άνθρακα, οι οποίοι αρνήθηκαν να κατονομαστούν επειδή οι πληροφορίες δεν είναι δημόσιες. Οι ανθρακωρύχοι συχνά πρέπει να καταφύγουν σε μια μορφή «κανιβαλισμού» – να παίρνουν εξοπλισμό από διάφορες εγκαταστάσεις για να συναρμολογήσουν μια ενιαία μονάδα εργασίας σε μία εγκατάσταση που μπορεί να εξασφαλίσει το χαμηλότερο δυνατό κόστος παραγωγής, μειώνοντας παράλληλα την παραγωγή, ανέφεραν.

Ταυτόχρονα, οι εταιρείες αντιμετωπίζουν κόστος δανεισμού που υπερβαίνει το 20%, επιβαρύνοντας περαιτέρω την κερδοφορία, ενώ οι τιμές του άνθρακα έχουν μειωθεί σε πολυετή χαμηλά λόγω της χαμηλότερης ζήτησης από την Κίνα.

«Η βιομηχανία άνθρακα αντιμετωπίζει αυτό που θα ονομάζαμε τέλεια καταιγίδα: όλα τα προβλήματα έχουν συγκλίνει ταυτόχρονα», δήλωσε η Νατάλια Ζουμπάρεβιτς, ειδικός στις περιοχές της Ρωσίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας.

Ρωσία: Οι εξαγωγές άνθρακα στην Κίνα επιβραδύνονται

Παρόλο που ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει χαιρετίσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας στις διεθνείς κυρώσεις, η κατάσταση της βιομηχανίας υπογραμμίζει τον σωρευτικό αντίκτυπο των κυρώσεων σε ορισμένους τομείς περισσότερα από τρία χρόνια μετά την εισβολή του Κρεμλίνου στην Ουκρανία. Ενώ οι αξιωματούχοι έχουν διαφωνήσει τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με τις προοπτικές της οικονομίας, η χαλυβουργία Severstal PJSC έχει ήδη προειδοποιήσει ότι ορισμένες εταιρείες παραγωγής του μετάλλου ενδέχεται να αναγκαστούν να σταματήσουν την παραγωγή εν μέσω της πτώσης της εγχώριας ζήτησης λόγω της επιβράδυνσης των κατασκευών.

Πριν από το 2022, η βιομηχανία άνθρακα βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε εξοπλισμό εξόρυξης από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Οι τεχνολογικοί περιορισμοί στη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου έχουν διακόψει την πρόσβαση σε αυτές τις κρίσιμες προμήθειες.

Αρχικά, υπήρχε ελπίδα ότι οι Κινέζοι προμηθευτές θα μπορούσαν να καλύψουν το κενό που άφησε η αποχώρηση των δυτικών εταιρειών. Η ποιότητα του κινεζικού εξοπλισμού συχνά δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της βιομηχανίας και η διαθεσιμότητα παραμένει περιορισμένη, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση. Σε πολλές περιπτώσεις, οι παραγγελίες πρέπει να γίνονται χρόνια νωρίτερα, ανέφεραν.

Η εξόρυξη άνθρακα είναι επίσης ιδιαίτερα απαιτητική σε κεφάλαια. Πριν από τον πόλεμο, οι κορυφαίοι παραγωγοί ήταν σε θέση να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητές τους με επιτόκια μόλις 3% μέσω ευρωπαϊκών τραπεζών ή με την έκδοση ευρωομολόγων, αλλά αυτή η οδός χρηματοδότησης είναι πλέον κλειστή.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία προηγουμένως αντιπροσώπευε περίπου το ήμισυ των εξαγωγών άνθρακα της χώρας, απαγόρευσε τις εισαγωγές το 2022, αναγκάζοντας τις ρωσικές εταιρείες να ανακατευθύνουν τις ποσότητες που εξορύσσουν προς την Κίνα. Φέτος, ωστόσο, η ζήτηση για το καύσιμο στην ασιατική χώρα έχει μειωθεί, διευρύνοντας την πίεση.

Παρόλο που ο άνθρακας αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 0,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ρωσίας, βοηθά στην παραγωγή άνω του 15% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και παίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της κοινωνικοοικονομικής σταθερότητας.

Η περιοχή Κεμέροβο, η μεγαλύτερη περιοχή παραγωγής άνθρακα της Ρωσίας, ανέφερε έλλειμμα προϋπολογισμού 20% το πρώτο τρίμηνο λόγω της μείωσης των φορολογικών εσόδων από τα κέρδη, σύμφωνα με την Ζουμπάρεβιτς. Ως αποτέλεσμα, οι τοπικές αρχές έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν τα περιφερειακά οφέλη, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών επιδομάτων για τους γιατρούς, είπε.

Κρατική υποστήριξη

Εάν η κατάσταση συνεχιστεί, οι απώλειες των Ρώσων παραγωγών άνθρακα ενδέχεται να υπερδιπλασιαστούν φέτος, φτάνοντας τα 350 δισεκατομμύρια ρούβλια (4,5 δισεκατομμύρια δολάρια), ανέφερε η υπηρεσία ειδήσεων Interfax στις αρχές αυτού του μήνα, επικαλούμενη στοιχεία του Υπουργείου Ενέργειας. Το χρέος παραμένει ένα βασικό ζήτημα, με το συνολικό φορτίο να αναμένεται να φτάσει τα 1,4 τρισεκατομμύρια ρούβλια.

Τον Μάιο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για τη στήριξη του κλάδου. Αυτά περιελάμβαναν αναβολή του φόρου εξόρυξης ορυκτών και των ασφαλιστικών εισφορών έως τον Δεκέμβριο, επιδοτήσεις για μέρος των εξόδων από την εφοδιαστική και αποζημίωση για ορισμένα τιμολόγια μεταφορών.

Αν και χρήσιμα, τα βήματα δεν επαρκούν για την επίλυση της κρίσης, σύμφωνα με τους ανθρώπους των εταιρειών εξόρυξης. Είπαν ότι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι ένα καυτό καλοκαίρι στην Κίνα θα ενισχύσει τη ζήτηση και θα προσφέρει τουλάχιστον κάποια ανακούφιση.