Ναυτιλία: Κενό ασφαλείας φέρνει η έλλειψη πιστοποιημένων αντιρρυπαντικών πλοίων

Τεράστιο κενό ασφαλείας στο Αιγαίο Πέλαγος από ενδεχόμενο ατύχημα με δεξαμενόπλοιο διαπίστωσε το 1ο Συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης Πλοιοκτητών Ρυμουλκών, Ναυαγοσωστικών, Αντιρρυπαντικών & Πλοίων Υποστήριξης Υπεράκτιων Εγκαταστάσεων που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη Πέτρινη Αποθήκη του ΟΛΠ.

Σύμφωνα με τα πρακτικά του συνεδρίου που κωδικοποίησε η Ένωση το ΕΜΠ έχει πραγματοποιήσει ειδική μελέτη από την οποία καταδεικνύεται ότι μόνο στο Αιγαίο έχουμε 60.000 διελεύσεις πλοίων ετησίως, με 5.000 περίπου διελεύσεις δεξαμενόπλοιων εκ των οποίων 2.500 φορτωμένα. Επίσης, έχουμε σημεία μεταφόρτωσης στην Ελλάδα, κυρίως στο Λακωνικό κόλπο. Όλα αυτά αποτελούν στην ουσία έναν εικονικό αγωγό μεταφοράς πετρελαίου.

Την ίδια στιγμή και ενώ η χώρα μας έχει κυρώσει όλες σχεδόν τις διεθνείς συνθήκες για τη ρύπανση της θάλασσας από πλοία, δεν έχει ορίσει τι είναι ένα αντιρρυπαντικό σκάφος ή τι πρέπει να έχει ένα αντιρρυπαντικό σκάφος ή γιατί ένα σκάφος είναι αντιρρυπαντικό, καθώς δεν έχουν ορισθεί οι τεχνικές προδιαγραφές του σύμφωνα με τις απαιτήσεις των Αναγνωρισμένων Οργανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως τονίσθηκε στο συνέδριο αυτή τη στιγμή η Ελλάδα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ένα περιστατικό ρύπανσης στην ανοιχτή θάλασσα κυρίως διότι δεν διατίθεται επαρκής εξοπλισμός και μέσα αντιρρύπανσης για την ανοιχτή θάλασσα τα οποία είναι τελείως διαφορετικά από εκείνα που χρησιμοποιούνται στα λιμάνια. Μάλιστα, ο καθηγητής ΕΜΠ κ. Νικόλαος Βεντίκος κλείνοντας την παρουσίασή του επεσήμανε ότι απλά «είμαστε τυχεροί μέχρι τώρα».

Επιπλέον δεν υπάρχει η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού που απασχολείται στην αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης πρωτίστως για να προστατεύσουν τον εαυτό τους και μετά για να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τα περιστατικά ρύπανσης.  Θα έπρεπε να υπήρχε η υποχρέωση της εκπαίδευσης και πιστοποίησης τους σύμφωνα με τα πρότυπα εκπαίδευσης του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).

Τι κάνει η Ιταλία

Η γειτονική Ιταλία (όπως και πολλές άλλες χώρες), τονίσθηκε στο συνέδριο, έχει αναπτύξει και εφαρμόζει ένα γενικό σχέδιο για την αντιμετώπιση πετρελαιοκηλίδων με σκοπό τον καθορισμό στρατηγικών και τον συντονισμό δράσης των δημόσιων αρχών και των ιδιωτικών εταιρειών.

Στο επίκεντρο αυτής της οργάνωσης βρίσκεται η κοινοπραξία Castalia, η οποία έχει οριστεί από την Ιταλική Κυβέρνηση και είναι υπεύθυνη για τις αντιρρυπαντικές επιχειρήσεις με έναν στόλο 23 πλοίων, εννέα υπεράκτια πλοία (μήκους 35-50 μέτρων ικανά να επιχειρήσουν σε ανοιχτά ύδατα και με χωρητικότητα ανάκτησης μεταξύ 200 και 500 κυβικών μέτρων) και 14 παράκτια πλοία (μήκους 20-35 μέτρων ικανά να επιχειρήσουν σε παράκτιες περιοχές και με χωρητικότητα ανάκτησης μεταξύ 20 και 35 κυβικών μέτρων) αναπτυγμένα σε όλη την εθνική ακτογραμμή. Επιπλέον, η Castalia διαθέτει χερσαίες εγκαταστάσεις, ένα κέντρο συντονισμού στη Ρώμη και πέντε αποθήκες αντιρρυπαντικού εξοπλισμού και υλικών απορρύπανσης.

Να σημειωθεί ότι η Ένωση Πλοιοκτητών Ρυμουλκών,  στο πλαίσιο υλοποίησης του υπογραφέντος Μνημονίου Συνεργασίας με την Castalia, προτίθεται να πραγματοποιήσει μια κοινή άσκηση αντιρρύπανσης στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας στο Ιόνιο Πέλαγος η οποία θα δώσει την ευκαιρία να εντοπίσουμε την διαφορά οργάνωσης και επιχειρησιακής δράσης των δυο φορέων και να αποκομίσουμε χρήσιμα συμπεράσματα.

Οι αναγκαίες ενέργειες

Με βάση τις παραπάνω απόψεις και θέσεις που εκφράσθηκαν, το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται ότι ο τομέας της αντιρρύπανσης χρήζει εκσυγχρονισμού και επικαιροποίησης τόσο σε θεσμικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Κρίνεται αναγκαίο όπως η Ελλάδα κινηθεί γρήγορα προς την κατεύθυνση:

-Ενίσχυσης του θεσμικού της πλαισίου για την κάλυψη των κενών που εντοπίστηκαν (προσδιορισμός αντιρρυπαντικού πλοίου,  υποχρεωτική πρόβλεψη εφοδιασμού του ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ ή/και των εταιρειών αντιρρύπανσης με μέσα και εξοπλισμό ανοιχτής θαλάσσης, εκπαίδευση προσωπικού),

-Αναμόρφωσης του εθνικού σχεδιασμού των δράσεων καταπολέμησης της ρύπανσης δράσης και της αδειοδότησης ιδιωτικών εταιρειών αντιρρύπανσης με βάση το περιοχικό μοντέλο (απαιτήσεις με βάση τον τόπο εκδήλωσης της θαλάσσιας ρύπανσης) και όχι το ποσοτικό μοντέλο (απαιτήσεις με βάση την διαφυγούσα ποσότητα πετρελαίου).

-Εκσυγχρονισμού του οργανωτικού μοντέλου της αντιρρυπαντικής κάλυψης της χώρας, στο πρότυπο άλλων Κρατών (βλ. Castalia στην Ιταλία), μέσω της αναμόρφωσης του Εθνικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Ανάγκης.

-Ένταξης ενός τέτοιου σύγχρονου αντιρρυπαντικού μηχανισμού στην Ελλάδα (επιτήρησης και αντιμετώπισης θαλάσσιας ρύπανσης) υπό την χρηματοδοτική ομπρέλα του Υπ. Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ως μέτρο ενίσχυσης και της πολιτικής προστασίας