Επιτόκια: Φουλ επίθεση από τράπεζες στα δάνεια προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις 

Η επιτάχυνση των ρυθμών πιστωτικής επέκτασης αναδεικνύεται σε μητέρα των μαχών για τις ελληνικές τράπεζες, μετά τις διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Μπορεί να παρέμειναν αμετάβλητα κατά το χθεσινό διοικητικό της συμβούλιο, για πρώτη φορά από τον Ιούνιο του 2024, ωστόσο οι παρεμβατικοί δείκτες βρίσκονται ήδη 50% χαμηλότερα από τα υψηλά τους.

Επιπλέον, οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι μέχρι το τέλος της χρονιάς θα κουρευτούν στο βασικό σενάριο κατά τουλάχιστον 25 μονάδες βάσης σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα.

Όπως και να έχει, οι τράπεζες έχουν ήδη αρχίσει να βλέπουν την πρώτη χασούρα στα καθαρά έσοδα από τόκους.

Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του υφιστάμενου στοκ χορηγήσεων αποπληρώνεται με βάση κυμαινόμενα επιτόκια, καθιστά αναπόφευκτες τις σχετικές απώλειες.

Το κεντρικό αφήγημα

Για να διατηρήσουν λοιπόν την κερδοφορία τους στα πολυετή υψηλά της χρήσης του 2024, καλούνται να μεγεθύνουν το ενεργητικό τους μέσω των νέων δανειοδοτήσεων.

Αυτό είναι το κεντρικό αφήγημα των business plans που έχουν παρουσιάσει στην επενδυτική κοινότητα και θα επαναλάβουν στις τηλεδιασκέψεις με τους αναλυτές την επόμενη εβδομάδα, μετά τις ανακοινώσεις για τα αποτελέσματα του β΄ τριμήνου 2025.

Το σχέδιό τους ευνοείται από την υποχώρηση του κόστους χρήματος, που καθιστά πιο ελκυστικά τα προϊόντα τους και διευρύνει τις δυνατότητες χρηματοδότησης των ενδιαφερόμενων.

Ωστόσο, οι τραπεζικές διοικήσεις έχουν αποφασίσει να κινηθούν πιο επιθετικά, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τα περιθώρια κέρδους, με τα οποία επιβαρύνονται οι δανειολήπτες.

Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η περίμετρος των χρηματοδοτήσιμων πελατών τους, αλλά και το δυνητικό ύψος της χορήγησης που μπορούν να διεκδικήσουν, δεδομένων των εισοδημάτων τους.

Η νέα έρευνα

Αυτή τη στρατηγική επιβεβαιώνει η τελευταία έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος. Σύμφωνα με τα ευρήματά της, οι συνολικοί όροι χρηματοδότησης τόσο στη στεγαστική, όσο και στην επιχειρηματική πίστη έγιναν πιο χαλαροί κατά το β΄ τρίμηνο του 2025.

Από τη μία πλευρά, στα δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις οι πιέσεις από τον ανταγωνισμό συνέβαλαν στη μείωση των spreads.

Κι αυτό διότι ο αριθμός των αξιόχρεων πελατών της κατηγορίας που ενδιαφέρονται για νέα ανοίγματα δεν είναι μεγάλος. Έτσι, τα πιστωτικά ιδρύματα δίνουν αγώνα κυρίως μέσω της τιμολόγησης για να τους προσελκύσουν.

Από την άλλη, στα δάνεια στέγης, τα επιτόκια μειώθηκαν στο πλαίσιο ενίσχυσης της χρηματοδοτικής δραστηριότητας και διευκόλυνσης των πελατών, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.

Κι αν στα επιχειρηματικά δάνεια η ζήτηση παραμένει ισχυρή, οδηγώντας τα υπόλοιπά τους από τρίμηνο σε τρίμηνο σε υψηλότερα επίπεδα, δεν ισχύει το ίδιο για τα δάνεια ιδιωτών που χορηγούνται για επενδύσεις σε ακίνητα.

Έτσι, μετά το θετικό α΄ τρίμηνο της εφετινής χρονιάς, κατά τη διάρκεια του οποίοι οι σχετικές αιτήσεις από νοικοκυριά ενισχύθηκαν, την περίοδο Απρίλιος – Ιούνιος 2025 οι τάσεις αντιστράφηκαν.

Αυτό οφείλεται στη μείωση των αιτημάτων για το πρόγραμμα «Σπίτι Μου ΙΙ», μιας και οι περισσότεροι δικαιούχοι εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους το πρώτο διάστημα μετά την ενεργοποίησή του.

Δύο ταχύτητες

Όπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, η αγορά των δανείων κινείται με δύο ταχύτητες.

Κινητήριος δύναμη της πιστωτικής επέκτασης αποτελούν οι χορηγήσεις προς επιχειρήσεις, κυρίως μεγάλου και μεσαίου μεγέθους, καθώς εκκινούν μεγάλα έργα και η δραστηριότητα συγχωνεύσεων και εξαγορών ενισχύεται.

Σημειώνουν ωστόσο, πως δεν ισχύει το ίδιο για τα δάνεια λιανικής, στεγαστικά, επαγγελματικά και μικρά επιχειρηματικά, για τα οποία η ζήτηση κινείται ακόμη σε μη ικανοποιητικά επίπεδα.

«Μπορεί οι εκταμιεύσεις και για αυτά να αυξάνονται, ωστόσο απέχουν σημαντικά από τα επίπεδα της πρώτης δεκαετίας μετά την είσοδο στο ευρώ και από τα προσδοκόμενα μεγέθη», τονίζουν χαρακτηριστικά.

Ειδικά για τα στεγαστικά δάνεια, υπογραμμίζουν, «βασικός στόχος για εφέτος αποτελεί η εξισορρόπηση νέων δανειοδοτήσεων και αποπληρωμών για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια».

Όπως λένε, «σύμμαχός μας σε αυτήν την προσπάθεια είναι η ανακοπή του κύματος πρόωρων εξοφλήσεων που καταγράφηκε τη διετία 2023 – 2024, λόγω της υπέρμετρης ανόδου του κόστους δανεισμού».