Έρευνα & Ανάπτυξη: Η Ελλάδα στους ουραγούς της Ευρώπης, δίνουμε τα μισά σε σχέση με ΕΕ

Μπορεί σε επίπεδο ΕΕ, οι πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού για Έρευνα & Ανάπτυξη (R&D) το 2024 να ανήλθαν σε 284,7 ευρώ ανά άτομο, σημειώνοντας αύξηση 57,0% σε σύγκριση με το 2014 (181,3 ευρώ ανά άτομο), ωστόσο η Ελλάδα παραμένει ουραγός σε όλη την Ευρώπη όσον αφορά στα κονδύλια που διαθέτει για R&D, με  μόλις 125,50 ευρώ κατά κεφαλήν, λιγότερα από τα μισά της ΕΕ αλλά και πιο κάτω από χώρες όπως η Εσθονία, η Κύπρος και η Λιθουανία.

Μάλιστα η πορεία της χώρας μας από το 2018 και μετά δεν είναι καθόλου κολακευτική καθώς εκείνη τη χρονιά είχε διαθέσει 104,10 ευρώ κατά κεφαλήν για Ερευνα & Ανάπτυξη, το 2020 σημείωσε αύξηση σε 136,5 ευρώ, έφτασε στο πιο υψηλό επίπεδο των 147 ευρώ το 2022 και από τότε υποχώρησε πιο κάτω και από τα επίπεδα προ τετραετίας, δηλαδή στα 123 ευρώ το 2023 και τα 125,5 ευρώ το 2024.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 19η θέση στην ΕΕ όσον αφορά το μερίδιο των δαπανών που διατέθηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό για R&D το 2024

Πρόσφατα ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Τάσος Γαϊτάνης, μιλώντας στο συνέδριο Brain Retain & Regain, υποστήριξε ότι την τελευταία τετραετία, έχουν αυξηθεί κατά 20% οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, ενώ οι επιστήμονες που απασχολούνται στην ελληνική βιομηχανία φτάνουν τους 4.200, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια που ήταν μόλις 1900. Είπε συγκεκριμένα πως «έξι χρόνια τώρα ως κυβέρνηση δημιουργούμε ευκαιρίες και προοπτικές ενισχύοντας συνεχώς τη σύνδεση ερευνητικού και επιχειρηματικού κόσμου», αν και παραδέχτηκε ότι «χειάζεται να επενδύσουμε περισσότερο στην έρευνα ώστε να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο την ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων και να κάνουμε τη χώρα μας έναν ισχυρό επενδυτικό προορισμό».

Ωστόσο τα στοιχεία που έδωσε την Τρίτη στη δημοσιότητα η Eurostat δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά για το μέλλον της έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας της Ελλάδας καθώς η χώρα μας καταλαμβάνει την 19η θέση στην ΕΕ όσον αφορά το μερίδιο των δαπανών που διατέθηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό για R&D τη χρονιά που πέρασε, ενώ σε σχέση με το 2023 η βελτίωση είναι ανεπαίσθητη.

Στη δεκαετία 2014-2024 ενώ οι πιστώσεις για έρευνα και ανάπτυξη σε % επί του ΑΕΠ από 0,68% ανήλθαν σε 0,71% σε επίπεδο ΕΕ, στην Ελλάδα σημειώθηκε αύξηση από 0,44% σε 0,55%, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι παρά τα βήματα προς τα εμπρός, παραμένουμε ως χώρα σε σημαντική απόσταση από το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό.

Έρευνα & Ανάπτυξη σε επίπεδο ΕΕ

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Eurostat, oι συνολικές πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού για Ε&Α σε ολόκληρη την ΕΕ ανήλθαν σε περίπου 127.916 εκατομμύρια ευρώ, που ισοδυναμεί με 0,71% του ΑΕΠ. Αυτό υποδηλώνει αύξηση 3,4% σε σύγκριση με το 2023 (123.675 εκατομμύρια ευρώ) και αύξηση 59,5% σε σύγκριση με το 2014 (80.175 εκατομμύρια ευρώ).

Το 2024, οι πιστώσεις του κρατικού προϋπολογισμού για Ε&Α σε επίπεδο ΕΕ ανήλθαν σε 284,7 ευρώ ανά άτομο, σημειώνοντας αύξηση 57,0% σε σύγκριση με το 2014 (181,3 ευρώ ανά άτομο).

Οι υψηλότερες κατανομές μεταξύ των χωρών της ΕΕ καταγράφηκαν στο Λουξεμβούργο (759,2 € ανά άτομο), ακολουθούμενες σε κάποια απόσταση από τη Δανία (586,8 €) και την Ολλανδία (542,7 €).

Από την άλλη πλευρά, οι χαμηλότερες κατανομές του προϋπολογισμού για Ε&Α ανά άτομο καταγράφηκαν στη Ρουμανία (19,1 € ανά άτομο), τη Βουλγαρία (38,3 €) και την Ουγγαρία (58,7 €).

Μεταξύ 2014 και 2024, όλες οι κυβερνήσεις της ΕΕ αύξησαν τις κατανομές του προϋπολογισμού για Ε&Α σε ευρώ ανά άτομο (GBARD). Οι μεγαλύτερες ποσοστιαίες αυξήσεις καταγράφηκαν στη Λετονία (+313%, από 19,1 € ανά άτομο το 2014 σε 78,9 € το 2024), τη Σλοβενία (+252%, από 78,3 € σε 275 €) και τη Λιθουανία (+197% από 42,7 € σε 123 €).

Περισσότερο από το ένα τρίτο του προϋπολογισμού για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) διατίθεται σε γενικά πανεπιστημιακά funds.

Όσον αφορά την κατανομή ανά κοινωνικοοικονομικούς στόχους, το 35,7% του GBARD κατευθύνθηκε στη γενική προώθηση της γνώσης, η οποία χρηματοδοτήθηκε κυρίως από μια δημόσια επιχορήγηση γνωστή ως δημόσια γενικά πανεπιστημιακά κεφάλαια (GUF), η οποία χρησιμοποιείται από δημόσια ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων τους. Επιπλέον, το 16,6% του GBARD διατέθηκε στη γενική προώθηση της γνώσης από πηγές εκτός του GUF, το 9,4% στη βιομηχανική παραγωγή και τεχνολογία, το 7,0% στην υγεία και το 6,1% στην εξερεύνηση και αξιοποίηση του διαστήματος.