Θέσπιση υπερωριακής αμοιβής με προσαύξηση ωρομισθίου 40% στην εκ περιτροπής απασχόληση, δηλαδή στην εργασία που παρέχεται με πλήρες ωράριο (8ωρο) μετά την συμπλήρωση του ημερήσιου νόμιμου ωραρίου, για δυο ή τρείς μέρες ή/και περισσότερες αλλά λιγότερες των εργασίμων ημερών ανάλογα με το σύστημα απασχόλησης (5νθήμερο ή 6ήμερο), την εβδομάδα. [ΣΣ Νομοτεχνική ουσιαστικά διάταξη]
Διευκρινίζεται νομοτεχνικά η δυνατότητα για εργασία 4 αντί 5 ημερών με το νέο σύστημα της διευθέτησης του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία βάση και όλη τη διάρκεια του έτους χωρίς μείωση αποδοχών.
1. Υπερωριακή απασχόληση και στην εκ περιτροπής εργασία
1.1.Τι ισχύει για την πρόσθετη εργασία στην εκ περιτροπής απασχόληση
1.1.1.Έννοιες μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης
Το άρθρου 38 του Ν.1892/1990, όπως ισχύει
Μερική απασχόληση (ευρεία έννοια). Κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκειά της, ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν, ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική.
Γνήσια μερική απασχόληση, θεωρείται η απασχόληση με μειωμένο ημερήσιο ωράριο όλες τις εργάσιμες ημέρες, του συγκρίσιμου εργαζόμενου πλήρους απασχόλησης.
Εκ περιτροπής απασχόληση θεωρείται η μερική απασχόληση με πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας και κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος και
Διαλείπουσα. Δηλαδή συνδυασμός αυτών, μειωμένος αριθμός ωρών την ημέρα και ημερών την εβδομάδα, των εργασίμων ημερών του συγκρίσιμου εργαζόμενου πλήρους απασχόλησης.
1.1.1.1.Ατομική σύμβαση εργασίας
Η συμφωνία αυτή, εφόσον μέσα σε οκτώ (8) ημέρες από την κατάρτισή της δεν γνωστοποιηθεί στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, με το Ε9 στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, τεκμαίρεται ότι καλύπτει σχέση εργασίας με πλήρη απασχόληση.
Επιπρόσθετα, κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκειά της ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν κάθε μορφή μερικής απασχόλησης.
2.1.2.2.Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνημένης
Περαιτέρω, σύμφωνα με την παρ. 11 του ιδίου άρθρου του Ν.1892/1990, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, ορίζεται ότι « Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Η πρόσθετη εργασία μπορεί να παρασχεθεί, εφόσον συμφωνεί ο εργαζόμενος και κατά ωράριο, που δεν είναι συνεχόμενο σε σχέση με το συμφωνημένο ωράριο της ίδιας ημέρας, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί ημερήσιας ανάπαυσης. Αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση δώδεκα τοις εκατό (12%) επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει. Ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί κατ’ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου.».
1.2.Μέγιστη διάρκεια ημερήσιας απασχόλησης – Ερμηνευτικές λύσεις Υπουργείου Εργασίας και Νομολογία
1.2.1.Πρόσθετη εργασία στην μερική (μειωμένη ημερήσια) απασχόληση
Το Υπουργείο Εργασίας με το έγγραφο 5064/125/10-3-2017 «Μέγιστη διάρκεια ημερήσιας απασχόλησης» σημειώνει ότι, βάσει του άρθρου 6 της ΕΓΣΣΕ της 26-2-1975, το ανώτατο νόμιμο ωράριο ημερήσιας εργασίας των εργαζομένων που απασχολούνται:
– με σύστημα πενθήμερης εργασίας, καθορίστηκε σε 9 ώρες (Α.Π. 119/1997).
– Με εξαήμερο ή άλλο σύστημα εργασίας, εκτός του πενθημέρου, το 8ωρο εξακολουθεί να ισχύει ως το ανώτατο νόμιμο ωράριο ημερήσιας εργασίας.
Συνεπώς, στην περίπτωση κατά την οποία ένας εργαζόμενος απασχολείται 1 ή 2 ή 3 ή 4 ημέρες την εβδομάδα με μειωμένο ωράριο (διαλείπουσα απασχόληση), το νόμιμο (ανώτατο) ημερήσιο ωράριο εργασίας αντιστοιχεί σε οκτώ (8) ώρες. Αν στο ανωτέρω παράδειγμα, παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία 4 ωρών και ο μερικώς απασχολούμενος είναι σε θέση να την παράσχει, η πρόσθετη αυτή εργασία αμείβεται ως εξής:
H 6η, 7η και 8η ώρα αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο χωρίς επιπλέον προσαυξήσεις.
Η 9ηώρα, η οποία αποτελεί και υπέρβαση του 8ώρου, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% (αμοιβή μέχρι τη συμπλήρωση εκατόν είκοσι (120) ωρών ετησίως, τηρουμένων βέβαια των σχετικών διατάξεων για τη νομιμοποίηση της υπερωριακής απασχόλησης).
1.2.2.Πρόσθετη εργασία στην εκ περιτροπής απασχόληση
Σε ότι αφορά το σύστημα της εκ περιτροπής απασχόλησης, το νόμιμο (ανώτατο) ημερήσιο ωράριο εργασίας αντιστοιχεί σε 8 (οκτώ) ώρες (έγγραφο 41430/751/2-10-2017).
Έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς εκ περιτροπής απασχόλησης τις ημέρες Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή επί 8ωρο ημερησίως (σύνολο 24 ώρες). Αν παραστεί, για παράδειγμα την ημέρα Πέμπτη μιας συγκεκριμένης εβδομάδας, ανάγκη για πρόσθετη εργασία 1 ώρας και ο εκ περιτροπής απασχολούμενος είναι σε θέση να την παράσχει, πως αμείβεται η ώρα της πρόσθετης αυτής εργασίας;
Στο παράδειγμα μας, εφόσον ο εργαζόμενος απασχολείται επί 8ωρο ημερησίως, η 9η ώρα απασχόλησης του εργαζομένου θεωρείται ως υπερωρία, για την οποία οφείλεται πρόσθετη αμοιβή σύμφωνα με τις διατάξεις πού αφορούν την υπερωριακή απασχόληση (άρθρο 1 του Ν.3385/2005, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει). Τα παραπάνω έχει υποστηρίξει το Υπουργείο Εργασίας και με το έγγραφο 30291/16.3.2007 (Τμ. Κοιν. Επιθ. Ν. Ιωνίας). Θα πρέπει φυσικά να λάβουμε υπόψη και τα ανώτατα όρια της υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων, που παραπάνω αναφέρθηκαν.
1.3.Νέα ρύθμιση
Θεσπίζεται η υπερωριακή απασχόληση και στην εκ περιτροπής εργασία με τις ίδιες προσαυξήσεις που ισχύουν για τις υπερωρίες στην πλήρη απασχόληση με 8ωρο, δηλαδή με προσαύξηση ωρομισθίου 40%. Στην ουσία νομοθετεί, τις ερμηνευτικές λύσεις που είχε δώσει το Υπουργείο Εργασίας και έχει στόχο να ρυθμίσει και θέματα απασχόλησης περισσοτέρων ωρών και στις κατά παραγγελία συμβάσεις εργασίας.
2.Διευθέτηση του χρόνου εργασίας
2.1.Εισαγωγή
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας είναι ένα σύστημα όπου ο εργαζόμενος εργάζεται περισσότερες ώρες σε μια περίοδο και λιγότερες σε μια άλλη, διατηρώντας τον ίδιο μισθό. Αυτό γίνεται με συμφωνία εργοδότη και εργαζομένου και μπορεί να αφορά εξάμηνη ή ετήσια βάση.
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας είναι μια ευέλικτη μορφή οργάνωσης της εργασίας, που ωφελεί και τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις, εφόσον γίνεται με διαφάνεια και σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων.
2.2.Βασικά στοιχεία της διευθέτησης χρόνου εργασίας
2.2.1.Συστήματα Διευθέτησης χρόνου εργασίας
Τα βασικά στοιχεία της διευθέτησης χρόνου εργασίας, είναι:
Συμφωνία: Απαιτείται έγγραφη συμφωνία μεταξύ εργοδότη και συνδικαλιστικής οργάνωσης και σε περίπτωση που δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή δεν επέλθει τότε συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου.
Μισθός: Ο μισθός παραμένει ο ίδιος σε κάθε περίοδο, ανεξάρτητα από τις αυξομειώσεις των ωρών εργασίας.
Συστήματα Διευθέτησης χρόνου εργασίας – Περίοδοι αναφοράς: Μπορεί να αφορά εξάμηνη ή ετήσια περίοδο, με δυνατότητα αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης.
Παραδείγματα εφαρμογής:
Σύστημα με Εξάμηνη βάση: Μπορεί να υπάρξει περίοδος αυξημένης απασχόλησης το καλοκαίρι και μειωμένης τον χειμώνα.
Σύστημα με Ετήσια βάση: Μπορεί να υπάρχει αυξημένη απασχόληση κατά την περίοδο αιχμής και μειωμένη όταν η επιχείρηση είναι κλειστή.
Όρια: Το ημερήσιο ωράριο δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 10 ώρες, ενώ ο μέσος όρος των ωρών εργασίας δεν πρέπει να ξεπερνά τις 48 ώρες την εβδομάδα, αν συνυπολογιστούν υπερεργασία και υπερωρίες.
2.2.2.Εβδομαδιαία Διευθέτηση με 4ήμερη πλήρης απασχόληση:
Μπορεί να εφαρμοστεί και σύστημα 4 ημερών, 40 ωρών την εβδομάδα και 10 ωρών ημερησίως.
Η διάταξη του άρθρου 55, παρ. 2 του Ν.4808/2021 προβλέπει ένα νέο σύστημα οργάνωσης του χρόνου εργασίας, το οποίο αποτελεί πλήρη απασχόληση. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια της διευθέτησης του χρόνου εργασίας και σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις υιοθέτησής της, παρέχεται η δυνατότητα εφαρμογής συστήματος 4ήμερης πλήρους απασχόλησης διάρκειας σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως και δέκα (10) ωρών ημερησίως.
Το συγκεκριμένο σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας μπορεί να εφαρμόζεται
– είτε σε μία χρονική περίοδο αναφοράς έξι (6) μηνών, εντός ενός ημερολογιακού έτους,
– είτε σε μια χρονική περίοδο αναφοράς ενός (1) ημερολογιακού έτους.
Κατά την εφαρμογή του συστήματος αυτού δεν είναι επιτρεπτή η απασχόληση πέραν των δέκα (10) ωρών ημερησίως και των σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως που κατανέμεται σε 4ήμερη βάση (Εγκ. 64597/03-09-2021).
Το νέο νομοσχέδιο για την απασχόληση φέρνει αλλαγές στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, με στόχο την ευελιξία και την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Συγκεκριμένα, επεκτείνεται η δυνατότητα για τετραήμερη εργασία (10 ώρες την ημέρα) σε όλο το έτος, αντί για έξι μήνες, για όσους το επιθυμούν και το συμφωνήσουν με τον εργοδότη τους, π.χ. για γονείς με ανήλικα τέκνα. Επιπλέον, το νομοσχέδιο προβλέπει εξορθολογισμό και απλοποίηση των διαδικασιών για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, όπως η κατάτμηση της κανονικής άδειας σε περισσότερες από δύο περιόδους και η ευέλικτη προσέλευση με την ψηφιακή κάρτα εργασίας.
2.2.3. Βασικά σημεία του νομοσχεδίου για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας:
Τετραήμερη εργασία: Δυνατότητα για εργασία 4 ημερών την εβδομάδα, με 10 ώρες την ημέρα, για όλο το έτος, με συμφωνία εργοδότη και εργαζομένου.
Εξορθολογισμός: Απλοποίηση διαδικασιών για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
3. Βασικά σημεία του νομοσχεδίου
Ισορροπία: Στόχος η βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Ευέλικτη προσέλευση: Δυνατότητα για ευέλικτη προσέλευση με την ψηφιακή κάρτα εργασίας.
Κατάτμηση άδειας: Ρυθμίσεις για την κατάτμηση της κανονικής άδειας σε περισσότερες από δύο περιόδους.
3.1. Κατάργηση των εισφορών σε όλες τις προσαυξήσεις που καταβάλλονται
Επεκτείνει αποσαφηνίζοντας πρόσφατη διάταξη για την κατάργηση των εισφορών σε όλες τις προσαυξήσεις που καταβάλλονται επί της αμοιβής για υπερωριακή απασχόληση, νυχτερινά και αργίες, ακόμη και αν οι εν λόγω προσαυξήσεις είναι υψηλότερες από αυτές που προβλέπει ο νόμος και καταβάλλονται είτε ως οικειοθελής παροχή από τον εργοδότη είτε βάσει συλλογικής σύμβασης.
3.2. Προσλήψεις μέσω κινητού για απασχόληση διάρκειας ολίγων ημερών με συμβάσεις «κατά παραγγελία εργασίας»
Προσλήψεις μέσω κινητού για απασχόληση διάρκειας ολίγων ημερών με συμβάσεις κατά παραγγελία εργασίας ή αλλιώς “μηδενικών ωρών” έχουν θεσμοθετηθεί με το νόμο 5053/2023 -ενσωμάτωση οδηγίας της ΕΕ- θα μπορούν να κάνουν οι εργοδότες για έκτακτες ανάγκες σε προσωπικό ιδίως τα Σαββατοκύριακα, με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, αίροντας τα γραφειοκρατικά εμπόδια στη διαδικασία προσλήψεων τα οποία αίρονται με τις διατάξεις του νέου εργασιακού νομοσχεδίου.
Στους βασικούς όρους των εν λόγω συμβάσεων θα περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα εξής:
1. Η ταυτότητα των μερών της σχέσης εργασίας (εργοδότη και εργαζομένου, ή εργαζομένων)
2.Ο τόπος εργασίας
3. Ο χαρακτηρισμός ή περιγραφή της εργασίας
4. Η ημερομηνία έναρξης της σχέσης εργασίας και λήξης ή η προβλεπόμενη διάρκεια της εργασίας
5. Το ωράριο εργασίας, και ο αριθμός των εγγυημένων αμειβόμενων ωρών, δηλαδή οι ώρες που θα πληρωθεί ο εργαζόμενος αν η εργασία την οποία κλήθηκε να παράσχει ακυρώθηκε με ευθύνη του εργοδότη.
Υπενθυμίζουμε ότι με τις συμβάσεις κατά παραγγελία εργασίας ο εργαζόμενος θα γνωρίζει πριν την ανάληψη της εργασίας του που και πόσο θα απασχοληθεί, γνωρίζοντας όμως τουλάχιστον ένα 24ωρο πριν τον τόπο, τον χρόνο και την αμοιβή της εργασίας του ενώ προβλέπεται από το νόμο ελάχιστη αμοιβή για το 25% του χρόνου εργασίας
Αν η εργασία την οποία προβλέπει η σύμβαση ακυρωθεί από τον εργοδότη, τότε ο εργαζόμενος θα λαμβάνει ως αποζημίωση όλη την αμοιβή που συμφωνήθηκε.
Οι γρήγορες προσλήψεις θα γίνονται μέσω κινητού τηλεφώνου, ουσιαστικά σε μηδενικό χρόνο με άμεση ανάληψη εργασίας.
Η ενεργοποίηση των προσλήψεων διάρκειας 48 ωρών θα συνδυαστεί με τη θέσπιση υπερωριακής αμοιβής 40% στην εκ περιτροπής εργασία.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ένας εργαζόμενος που θα απασχοληθεί σε μια επιχείρηση εστίασης για ένα Σαββατοκύριακο θα έχει
· Την αμοιβή για την εργασία των 8 ωρών κάθε ημέρα πχ 10€ την ώρα 10€ * 8 ώρες * 2 ημέρες = 10€ * 16 ώρες = 160€
· Υπερωριακή αμοιβή 40% επί του ωρομισθίου για τις επιπλέον ώρες πέραν του 8ώρου, με ωρομίσθιο 10€ ωρομίσθιο υπερωρίας 14€ και έστω 4 ώρες υπερωρία την κάθε ημέρα έχουμε: 4 ώρες * 2 ημέρες * 14€ = 8 ώρες * 14 = 96
· με ανώτατο όριο τις 13 ώρες απασχόλησης ημερησίως.
Παλαιολόγος Ι. Λιάζος
Οικονομολόγος Σύμβουλος Εργασιακών και Ασφαλιστικών
