ΑΟΖ: Η Αθήνα καταρρίπτει τους ισχυρισμούς της Λιβύης για τις έρευνες νότια της Κρήτης

Η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ κατέθεσε χθες την ελληνική απάντηση στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης, απορρίπτοντας πλήρως τους ισχυρισμούς της Τρίπολης με βάση τους χάρτες των νόμιμων συμφωνιών ανάμεσα στην Αθήνα, στο Κάιρο, στη Ρώμη, αλλά και τις βασικές αρχές της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Παράλληλα, απαντά και στην προσπάθεια της Λιβύης να χαράξει μονομερώς τη μέση γραμμή, καλύπτοντας το σύνολο της ελληνικής ΑΟΖ.

Η Αθήνα καταρρίπτει τους ισχυρισμούς της Λιβύης

Η ρηματική διακοίνωση της Λιβύης, που αναρτήθηκε από τον ΟΗΕ τον Ιούλιο έχει ημερομηνία αποστολής από την Τρίπολη την 20η Ιουνίου 2025, αμέσως μετά την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης των τεσσάρων νέων θαλάσσιων οικοπέδων σε Κρήτη και Πελοπόννησο, στην οποία προχώρησε η Αθήνα στις 12 Ιουνίου. Στην ρηματική της διακοίνωση η Λιβύη σημειώνει τη «βαθιά ανησυχία της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο». Υποστηρίζει δε ότι «οι περιοχές αυτές εμπίπτουν σε θαλάσσιες ζώνες που εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο άλυτης διαφοράς μεταξύ της Λιβύης και της Ελλάδας».

Η Αθήνα υπενθυμίζει ότι η προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για έρευνες στα νότια της Κρήτης, αφορά θαλάσσια τεμάχια τα οποία βρίσκονται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, στη βάση του Δικαίου της Θάλασσας και δεν θίγουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης.

Διευκρινίζεται μάλιστα ότι η οριοθέτηση των τεμαχίων έχει γίνει στη βάση της μέσης γραμμής μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και στη βάση της συμφωνίας της ελληνο-αιγυπτιακής ΑΟΖ.

Η μέση γραμμή

Επίσης, η Αθήνα καταγράφει εκ νέου τη θέση της για τη «μέση γραμμή», τονίζοντας ότι, ελλείψει συμφωνιών οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας ισαπέχει από τα πλησιέστερα σημεία των βασικών γραμμών (ηπειρωτικών και νησιωτικών), από τις οποίες μετράται το εύρος των χωρικών υδάτων.

Η ελληνική ρηματική διακοίνωση απορρίπτει πλήρως, με νομικά επιχειρήματα, και τις αξιώσεις της Λιβύης όπως διατυπώθηκαν στη διακοίνωσή της στις 20 Ιουνίου και είχαν αποτυπωθεί μονομερώς στην κατάθεση της άλλης ρηματικής διακοίνωσης της 27ης Ιουνίου, με την παρουσίαση και χάρτη σχετικά με τα «εξωτερικά όρια» της ΑΟΖ της, τα οποία επικαλύπτουν όλη την ελληνική ΑΟΖ και φθάνουν σχεδόν έξω από τα χωρικά ύδατα της Κρήτης.

Η Αθήνα επισημαίνει ότι με τη μονομερή αυτή ενέργεια της Λιβύης για καθορισμό των εξωτερικών ορίων της ΑΟΖ της, επιχειρείται να αγνοηθούν πλήρως τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, παραβιάζεται το Δίκαιο της Θάλασσας και βασίζεται ουσιαστικά στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Επαναλαμβάνεται ότι το μνημόνιο αγνοεί πλήρως την ύπαρξη πολυάριθμων ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, παραβιάζει το δικαίωμά τους να παράγουν θαλάσσιες ζώνες πέραν της χωρικής θάλασσας και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.

Η Αθήνα δηλώνει και πάλι έτοιμη να ξεκινήσει διάλογο με την Τρίπολη για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.

Η επιστροφή της ExxonMobil

Υπενθυμίζεται, ότι μετά από μία δεκαετία διακοπής της διακοπής της δραστηριότητας στη Λιβύη, για λόγους ασφαλείας, η ExxonMobil επιστρέφει στη χώρα.

Η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της βορειοαφρικανικής χώρας (NOC) ανακοίνωσε ότι υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης (MOU) με τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό, το οποίο επικεντρώνεται στη διεξαγωγή λεπτομερών γεωλογικών και γεωφυσικών μελετών για τον εντοπισμό  υδρογονανθράκων σε τέσσερα υπεράκτια οικόπεδα που βρίσκονται στα ανοικτά των βορειοδυτικών ακτών και στη λεκάνη της Σύρτης της χώρας.

Ανοίγει επίσης το δρόμο για συνεργασία και την επανέναρξη της εταιρικής σχέσης μεταξύ της NOC και της ExxonMobil, η οποία στοχεύει στην επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων της στη Λιβύη μετά από μια δεκαετή παύση.

Σε ομιλία του κατά την τελετή υπογραφής, ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της NOC, Μασούντ Σουλεμάν, τόνισε τη δέσμευση της εταιρείας να επεκτείνει τις συνεργασίες της με μεγάλες αμερικανικές εταιρείες ενέργειας, ιδίως την ExxonMobil. Εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στις δυνατότητες για θετικά αποτελέσματα με βάση το ιστορικό της συνεργασίας τους. Και σημείωσε ότι οι συμβατικοί όροι είναι πλέον ευνοϊκότεροι από ό,τι στο παρελθόν, αντανακλώντας τις παγκόσμιες αλλαγές στον ενεργειακό τομέα, και ότι οι συνθήκες είναι ιδανικές για την επίτευξη επιτυχίας.

Επαίνεσε την αξία της λιβυκής εμπειρογνωμοσύνης και του τεχνικού προσωπικού στην εξερεύνηση, την ανάπτυξη και τις γεωτρήσεις, τονίζοντας την ικανότητά τους να διεξάγουν απαραίτητες προκαταρκτικές μελέτες που παρέχουν τα δεδομένα που χρειάζονται οι εταιρείες για να ξεκινήσουν δραστηριότητες εξερεύνησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ExxonMobil ήταν μία από τις εταιρείες που εξέφρασαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στον γύρο δημοσίων προσφορών που ξεκίνησε η NOC για εξερεύνηση στη Λιβύη, ο οποίος περιλαμβάνει 22 υπεράκτια και χερσαία οικόπεδα διαθέσιμα για επένδυση.

Εξειδικευμένοι παρατηρητές παγκοσμίως έχουν χαρακτηρίσει τη συμμετοχή της ExxonMobil σε αυτόν τον γύρο υποβολής προσφορών και την προθυμία της να συμμετάσχει σε επιχειρήσεις εξερεύνησης στη Λιβύη ως στρατηγική κίνηση, ευθυγραμμισμένη με την αυξανόμενη τάση επιστροφής διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών στη χώρα.

Η διακοπή των εργασιών

Το 2013, η ExxonMobil, η μεγαλύτερη εισηγμένη στο χρηματιστήριο ενεργειακή εταιρεία στον κόσμο, αποφάσισε να μειώσει το προσωπικό και τις δραστηριότητές της στη Λιβύη, καθώς η αυξανόμενη αστάθεια δεν δικαιολογούσε πλέον μια σημαντική παρουσία.

Η απόφαση της εταιρείας ελήφθη εν μέσω αυξανόμενης ανησυχίας μεταξύ των διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών ότι οι αποδόσεις που προσφέρονται στη Λιβύη ενδέχεται να μην δικαιολογούν τους κινδύνους ασφαλείας και πολιτικής που είχαν αυξηθεί από τις εξεγέρσεις του 2011 που σάρωσαν τη Μέση Ανατολή.

Η παραγωγή πετρελαίου της Λιβύης έχει υποστεί επανειλημμένες διαταραχές στη χαοτική δεκαετία από το 2014, όταν η χώρα διχάστηκε μεταξύ δύο αντίπαλων αρχών στην ανατολή και τη δύση μετά την εξέγερση που υποστηρίχθηκε από το ΝΑΤΟ και η οποία ανέτρεψε τον Μουαμάρ Καντάφι το 2011.

Υπενθυμίζεται ότι ExxonMobil έχει τις παραχωρήσεις δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης.