Δασμοί Τραμπ: Ρεκόρ εσόδων, οικονομικοί κίνδυνοι και ανακατατάξεις στο παγκόσμιο εμπόριο

Στην Ουάσινγκτον, οι αριθμοί είναι ιστορικοί.

Οι δασμοί Τραμπ έχουν εκτοξεύσει τα έσοδα της χώρας.  Σχεδόν 30 δισ. δολάρια μπήκαν στα αμερικανικά κρατικά ταμεία τον περασμένο μήνα μόνο από δασμούς – ένα ποσό που οποιαδήποτε κυβέρνηση θα διαφήμιζε.

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ το κάνει σίγουρα.

Πίσω όμως από τα ρεκόρ εσόδων, αποκαλύπτεται μια πιο περίπλοκη εικόνα. Μια εικόνα που επεκτείνεται από τα ράφια των αμερικανικών σούπερ μάρκετ μέχρι τα λιμάνια της Βραζιλίας, και από τους υπολογισμούς χρέους της Γουόλ Στριτ μέχρι τις νέες συμμαχίες στον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη.

Δασμοί Τραμπ: Ένα κύμα φορολόγησης χωρίς ιστορικό προηγούμενο

Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ανατρέψει την παγκόσμια εμπορική τάξη με ένα κύμα νέων φόρων στις εισαγωγές.

Στις 7 Αυγούστου 2025, τέθηκαν σε ισχύ σαρωτικοί δασμοί σε περισσότερες από 90 χώρες, από 10% στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι 50% στην Ινδία, και έως 41% στη Συρία, όπως αναφέρει το BBC στο εκτενές ρεπορτάζ του.

Σύμφωνα με το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών, τα έσοδα από δασμούς έφτασαν σχεδόν τα 30 δισ. δολάρια τον περασμένο μήνα — αύξηση 242% σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι, σύμφωνα με το CNN.

Από τον Απρίλιο, όταν η κυβέρνηση άρχισε να επιβάλλει δασμούς 10% σχεδόν σε όλα τα αγαθά, οι ΗΠΑ έχουν συγκεντρώσει περίπου 100 δισ., τριπλάσια από την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Ο μέσος αποτελεσματικός δασμός στις αμερικανικές εισαγωγές βρίσκεται πλέον στο 18,6%, το υψηλότερο επίπεδο από το 1933, από μόλις 2,4% το 2024, τονίζει το BBC.

Πού πηγαίνουν τα χρήματα — και πού όχι

Σύμφωνα με το CNN, όλα τα έσοδα από δασμούς καταλήγουν στο γενικό ταμείο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης  – το «τραπεζικό βιβλιάριο της Αμερικής» – που καλύπτει από επιστροφές φόρων μέχρι αποπληρωμές χρέους.

Αν και ο Τραμπ έχει αναφέρει ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μείωση του χρέους ή για «επιταγές επιστροφής δασμών» στους πολίτες, τίποτα από αυτά δεν έχει γίνει.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) εκτιμά ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να μειώσουν τον δανεισμό των ΗΠΑ κατά 2,5 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, γράφει ο συντάκτης του BBC.

Όμως, η αναδιανομή των χρημάτων σε πολίτες θα μπορούσε να διευρύνει το έλλειμμα και να ενισχύσει τον πληθωρισμό, προειδοποιούν οι οικονομολόγοι.

Οικονομικά σημεία πίεσης

Παρά τα δημοσιονομικά οφέλη, η πολιτική των δασμών κρύβει κινδύνους.

Το CBO προβλέπει ότι οι δασμοί θα συρρικνώσουν την αμερικανική οικονομία σε σχέση με ένα σενάριο χωρίς αυτούς, και ότι τα έσοδα μπορεί να υπερκαλυφθούν από τις απώλειες λόγω των φορολογικών περικοπών της κυβέρνησης Τραμπ την επόμενη δεκαετία, αναφέρει το BBC.

Οι επιχειρήσεις που εισάγουν προϊόντα έχουν σε μεγάλο βαθμό απορροφήσει το αυξημένο κόστος, αλλά όχι όλες.

Οι τιμές για ηλεκτρικές συσκευές, παιχνίδια, ηλεκτρονικά και άλλα προϊόντα ευαίσθητα στους δασμούς έχουν αυξηθεί.

Τον Ιούνιο 2025, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ ανέβηκε στο 2,7% από 2,4% τον προηγούμενο μήνα, με σαφείς ενδείξεις ότι οι δασμοί αρχίζουν να περνούν στις τιμές καταναλωτή.

Το Εργαστήριο Τιμολόγησης του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ διαπίστωσε ότι οι τιμές τόσο των εισαγόμενων όσο και των εγχώριων προϊόντων που επηρεάζονται από δασμούς αυξάνονται ταχύτερα από προϊόντα που δεν πλήττονται, αναφέρει το BBC.

Το παράδοξο του εμπορικού ελλείμματος

Ένας από τους στόχους του Τραμπ είναι η μείωση του εμπορικού ελλείμματος αποθαρρύνοντας τις εισαγωγές. Μέχρι στιγμής όμως, συμβαίνει το αντίθετο.

Οι εταιρείες έσπευσαν να εισαγάγουν προϊόντα πριν από την έναρξη ισχύος των δασμών, προκαλώντας άλμα στις εισαγωγές. Όμως, οι εξαγωγές των ΗΠΑ αυξήθηκαν ελάχιστα, τονίζει το BBC.

Το εμπορικό έλλειμμα αγαθών έφτασε σε ρεκόρ 162 δισ. δολάρια τον Μάρτιο, πριν υποχωρήσει στα 86 δισ. τον Ιούνιο.

Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι διαρθρωτικοί λόγοι του ελλείμματος – η τάση των ΗΠΑ να δαπανούν περισσότερο από ό,τι παράγουν – μπορεί να περιορίσουν την αποτελεσματικότητα των δασμών μακροπρόθεσμα.

Η Κίνα νιώθει την πίεση — και βρίσκει διέξοδο

Οι δασμοί του Τραμπ στην Κίνα έφτασαν σε τιμωρητικά επίπεδα – 145% σε κάποια φάση – πριν υποχωρήσουν στο 30%.

Σύμφωνα με το BBC, oι κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ το πρώτο εξάμηνο του 2025 μειώθηκαν κατά 11% σε σχέση με το 2024.

Όμως το Πεκίνο αντέδρασε αυξάνοντας τις εξαγωγές του προς την Ινδία, την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις χώρες της ASEAN (που περιλαμβάνουν το Βιετνάμ, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία και την Μαλαισία).

Οι αποστολές προς την Ινδία αυξήθηκαν 14% και προς τις χώρες της ASEAN κατά 13%, επισημαίνει το BBC. Οι αναλυτές υποψιάζονται «παράκαμψη δασμών», με κινεζικές εταιρείες να στέλνουν ημιτελή προϊόντα στη Νοτιοανατολική Ασία για συναρμολόγηση πριν εξαχθούν στις ΗΠΑ.

Νέες εμπορικές συμμαχίες

Την ώρα που η Ουάσινγκτον υψώνει εμπορικά τείχη, άλλες χώρες υπογράφουν νέες συμφωνίες.

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ινδία κατέληξαν σε πολυετή διαπραγμάτευση, ενώ τα μέλη της EFTA (Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών) υπέγραψαν συμφωνία με τις χώρες της Mercosur.

Το BBC αναφέρει ότι η ΕΕ προχωρά σε συμφωνία με την Ινδονησία, και ο Καναδάς εξετάζει συνεργασία με την ASEAN.

Παράλληλα, η Κίνα ανακατευθύνει τις εισαγωγές σόγιας από τις ΗΠΑ στη Βραζιλία.

Τον Ιούνιο 2025, η Βραζιλία προμήθευσε 10,6 εκατ. τόνους, έναντι μόλις 1,6 εκατ. από τις ΗΠΑ.

Στην πρώτη θητεία του Τραμπ, αντίστοιχοι δασμοί οδήγησαν την Ουάσινγκτον να χορηγήσει άμεσες επιδοτήσεις στους αγρότες –  μια πολιτική που ίσως επανέλθει.

Οι δασμοί Τραμπ έφεραν δημοσιονομική ώθηση στο αμερικανικό ταμείο, δίνοντας περιθώριο στην κυβέρνηση να αποφύγει τον άμεσο δανεισμό, επισημαίνει το CNN.  Όμως τα ίδια μέτρα αναδιαμορφώνουν τα παγκόσμια εμπορικά δίκτυα, αυξάνουν τις τιμές για τον καταναλωτή και δημιουργούν πιέσεις στην οικονομία τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Για την ώρα, τα έσοδα ρέουν άφθονα. Το αν ο εμπορικός αυτός πόλεμος θα κλείσει τελικά με κέρδος – ή με λάθος που κοστίζει – είναι ένα ερώτημα που μένει να απαντηθεί.