Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ καλωσόρισε τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα με την χαρακτηριστική πολυτέλεια ενός πρώην σόουμαν: ένα κόκκινο χαλί, μια στρατιωτική επίδειξη και μια βόλτα με την προεδρική λιμουζίνα. Ωστόσο, επέστρεψε στην Ουάσινγκτον χωρίς να έχει να επιδείξει και πολλά, εκτός από την ίδια την επιδεικτική… πομπή.
Οι δύο ηγέτες ολοκλήρωσαν την πολυαναμενόμενη συνάντησή τους χωρίς να ανακοινώσουν κάποια σημαντική εξέλιξη, αφήνοντας ασαφή την πορεία προς τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία . Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, ο Τραμπ, ο οποίος είχε πάρει το ρίσκο προσκαλώντας τον ηγέτη του Κρεμλίνου που έχει υποστεί κυρώσεις στις ΗΠΑ, είχε κολλήσει στην ίδια δύσκολη θέση που αντιμετώπισε μέρες πριν: ο Πούτιν παραμένει απρόθυμος να τερματίσει τον 3½ χρόνο πολέμου χωρίς παραχωρήσεις για το μέλλον της Ουκρανίας.
Για τον Πούτιν, από τη στιγμή που κατέβηκε από το αεροπλάνο του στον διάδρομο με το κόκκινο χαλί, η σύνοδος κορυφής στην Αλάσκα ήταν ένας θρίαμβος. Ο οικοδεσπότης του, Ντόναλντ Τραμπ, τον υποδέχτηκε με χειροκροτήματα. Και μπορεί να μην βγήκε λευκός καπνός, ωστόσο το τετ-α-τετ στη στρατιωτική βάση Έλμενντορφ-Ρίτσαρντσον στο Άνκορατζ μετέτρεψε τον Πούτιν από παρία της Δύσης σε τιμημένο καλεσμένο σε αμερικανικό έδαφος.
Στοιχηματίζοντας την πολιτική τους φήμη
Και οι δύο άνδρες πόνταραν την πολιτική τους φήμη σε μια επιτυχημένη σύνοδο κορυφής, ωστόσο την παρτίδα αυτή φαίνεται να έχει κερδίσει ο Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος αντιμετωπίστηκε ως ίσος σε αμερικανικό έδαφος, κατάφερε να παρακάμψει προς το παρόν τυχόν αμερικανικές κυρώσεις και δεν ανακοίνωσε καμία παραχώρηση στο πεδίο της μάχης. Ο Τραμπ, ο οποίος ορκίστηκε κατά την προεκλογική εκστρατεία να τερματίσει τον πόλεμο την πρώτη ημέρα της θητείας του, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει ούτε καν προσωρινή κατάπαυση του πυρός .
Μένει να δούμε αν οι συζητήσεις θα μπορούσαν να θέσουν τις βάσεις για μελλοντική πρόοδο στον τερματισμό του πολέμου. Ο Τραμπ, στεκόμενος μπροστά σε ένα φόντο που έγραφε «ΕΠΙΔΙΩΚΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ», είπε ότι οι δύο πλευρές σημείωσαν «κάποια πρόοδο» και εξέφρασε αισιοδοξία ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν. Και λίγο αργότερα δήλωσε στο Fox News ότι θα βαθμολογούσε τη συνάντηση με «10» σε κλίμακα από το ένα έως το 10, «με την έννοια ότι τα πήγαμε περίφημα» και ότι περίμενε από τον Πούτιν και τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να κανονίσουν μια μελλοντική συνάντηση.
«Τώρα, εξαρτάται πραγματικά από τον πρόεδρο Ζελένσκι να το ολοκληρώσει», υπογράμμισε ο Τραμπ, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ και η Ρωσία συμφώνησαν σε πολλά σημεία, αλλά πρέπει ακόμη να βρουν συναίνεση σε «ένα ή δύο αρκετά σημαντικά θέματα».
Ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι υπάρχει ακόμη μακρύς δρόμος μπροστά του. «Δεν υπάρχει συμφωνία μέχρι να υπάρξει συμφωνία», ανέφερε στους δημοσιογράφους σε συνέντευξη Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής. Ο συνήθως ομιλητικός πρόεδρος των ΗΠΑ δεν δέχτηκε ερωτήσεις από τις δεκάδες δημοσιογράφους που ήταν συγκεντρωμένοι μπροστά του. Είπε ότι οι αντιπροσωπείες σημείωσαν πρόοδο σε βασικά ζητήματα, αλλά πρόσθεσε: «Δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί».
Άκαμπτος ο Πούτιν
Από την πλευρά του ο Πούτιν δεν έδωσε καμία ένδειξη ότι ήταν διατεθειμένος να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός, επαναλαμβάνοντας ότι η Μόσχα ήθελε να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης – μια φράση που αναφέρεται στις απαιτήσεις της Μόσχας να αποστρατιωτικοποιήσει το Κίεβο και να μπλοκάρει τις ελπίδες της για ένταξη στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Ο Ρώσος ηγέτης, ωστόσο, προσέφερε στον Τραμπ ένα πολιτικό φύλλο συκής, επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό του Αμερικανού προέδρου ότι η Ρωσία δεν θα είχε εισβάλει στην Ουκρανία το 2022 εάν ο Ρεπουμπλικάνος ήταν στην εξουσία αντί του πρώην προέδρου Τζο Μπάιντεν . «Μπορώ να το επιβεβαιώσω», είπε ο Πούτιν.
Σε αντίθεση με τις χειραψίες και τα χαμόγελα που χαρακτήριζαν την έναρξη της συνάντησής τους στον διάδρομο τροχοδρόμησης στη Βάση Elmendorf-Richardson, ο Πούτιν και ο Τραμπ έδειχναν σκυθρωποί κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της συνέντευξης Τύπου. Ο Πούτιν μίλησε για περίπου οκτώ λεπτά. Στη συνέχεια, ο Τραμπ μίλησε για τρία λεπτά, προτού φύγουν και οι δύο.
Δυσκολίες για τερματισμό του πολέμου
Η συνάντηση αυτή καθ αυτή υπογράμμισε την πρόκληση του τερματισμού της σύγκρουσης. Ακόμα και κατά τη διάρκεια της συνάντησης των αντιπροσωπειών, οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις εξαπέλυσαν νέες επιθέσεις με στόχο τις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας, σύμφωνα με την ουκρανική πολεμική αεροπορία.
Στη συνέντευξή του στο Fox News, ο Τραμπ δήλωσε ότι προς το παρόν θα αναβάλει την επιβολή νέων κυρώσεων στη Ρωσία. «Δεν χρειάζεται να το σκεφτόμαστε αυτό τώρα, νομίζω, ξέρετε ότι η συνάντηση πήγε πολύ καλά», είπε, προσθέτοντας ότι μπορεί να επανεκτιμήσει εάν χρειάζονται κυρώσεις σε δύο με τρεις εβδομάδες. Ερωτηθείς εάν ο πόλεμος θα τελειώσει με τη Ρωσία να αποκτά περισσότερα εδάφη και την Ουκρανία να λαμβάνει υποστήριξη ασφαλείας, ο Τραμπ απάντησε: «Αυτά είναι σημεία που διαπραγματευτήκαμε και αυτά είναι σημεία στα οποία έχουμε συμφωνήσει σε μεγάλο βαθμό».
Συμβολικές νίκες
Ακόμη και πριν ξεκινήσει επίσημα η συνάντηση, ο Πούτιν, ο οποίος έχει δεχθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ και σε μεγάλο βαθμό αγνοείται στην παγκόσμια σκηνή, σημείωσε μια σειρά από συμβολικές νίκες.
Ο Τραμπ περίμενε στο Air Force One για 30 λεπτά πριν προσγειωθεί το αεροπλάνο του Ρώσου προέδρου. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ χαιρέτησε θερμά τον Ρώσο ομόλογό του, χειροκροτώντας καθώς περπατούσε σε ένα κόκκινο χαλί και του έσφιξε το χέρι. Αφού πόζαραν για φωτογραφίες, και οι δύο άνδρες μπήκαν στη θωρακισμένη λιμουζίνα του προέδρου των ΗΠΑ, γνωστή ως «Το Τέρας», δίνοντας στον Πούτιν προσωπικές στιγμές με τον Τραμπ, τις οποίες ορισμένοι από τους συμβούλους του Αμερικανού προέδρου προσπαθούσαν να αποφύγουν.
Οι φωτογράφοι απαθανάτισαν τον Ρώσο ηγέτη να χαμογελάει καθώς καθόταν δίπλα στον Τραμπ στη λιμουζίνα. Δεν είναι ασυνήθιστο για έναν Αμερικανό πρόεδρο να προσκαλεί έναν ξένο ηγέτη σε μια οικεία βόλτα με την αυτοκινητοπομπή του προέδρου. Αλλά ο Πούτιν έχει επανειλημμένα αγνοήσει τις εκκλήσεις του Τραμπ να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος έχει σκοτώσει ή τραυματίσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους και από τις δύο πλευρές.
Και μπορεί ο Τραμπ να ήθελε να επιδείξει τη στρατιωτική ισχύ της Αμερικής, ωστόσο, επέδειξε την διπλωματική της αδυναμία – έχοντας επανειλημμένα θέσει προθεσμίες στη Ρωσία για κατάπαυση του πυρός, και στη συνέχεια δεν έκανε τίποτα όταν αυτές αγνοούνταν.
Η σύγκριση με τον Ζελένσκι
Οι τιμές για τον κ. Πούτιν έρχονταν σε έντονη αντίθεση με την δημόσια ταπείνωση που ο κ. Τραμπ και οι σύμβουλοί του προκάλεσαν στον κ. Ζελένσκι κατά την πρώτη του επίσκεψη στον Λευκό Οίκο νωρίτερα φέτος. Έκτοτε, οι σχέσεις με την Ουκρανία έχουν βελτιωθεί, αλλά ο κ. Τραμπ συχνά έσπευσε να την κατηγορήσει ότι δέχθηκε εισβολή και αποδείχθηκε παράξενα επιεικής απέναντι στον κ. Πούτιν. Ο κ. Τραμπ δήλωσε στο Fox ότι πρέπει να «κάνεις κουμάντο» για να πετύχεις συμφωνίες, αλλά οι συνεχείς παλινωδίες του ενόψει της συνόδου κορυφής υποδηλώνει αναποφασιστικότητα και απογοήτευση με έναν Ρώσο ηγέτη που δεν θα ανταποκριθεί στις παρακλήσεις του.
Ο χώρος της εκδήλωσης στην Αλάσκα ήταν γεμάτος συμβολισμούς: η εγγύτητα της Ρωσίας και της Αμερικής πέρα από τον Βερίγγειο Πορθμό, η πώληση της Αλάσκας από την τσαρική Ρωσία στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1867 και οι αμερικανικές συμφωνίες δανεισμού-μίσθωσης που εξόπλισαν τη Σοβιετική Ένωση για να τη βοηθήσουν να αντισταθεί στη ναζιστική Γερμανία (μια σημαντική οδός εφοδιασμού περνούσε από την Αλάσκα). Ο κ. Πούτιν θυμήθηκε όλα αυτά και αφηγήθηκε πώς, στο κόκκινο χαλί, είχε χαιρετήσει τον κ. Τραμπ με το «Καλησπέρα, αγαπητέ γείτονα».
Είναι σίγουρα λογικό οι μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, ακόμη και οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι, να συνομιλούν μεταξύ τους. Το αν χρειάζεται να εφαρμόσουν τις τιμές στο εσωτερικό χωρίς κανένα κέρδος είναι πιο αμφίβολο. Η μόνη απάντηση στον κ. Τραμπ ήρθε όταν ο Ρώσος ηγέτης δήλωσε ότι «ενδιαφέρεται ειλικρινά να τερματίσει» τον πόλεμο και συμφώνησε ότι δεν θα είχε συμβεί αν ο κ. Τραμπ ήταν πρόεδρος το 2022.
«Η κολακεία δεν λειτουργεί για να αλλάξει γνώμη ο Πούτιν. Την βλέπει ως αδυναμία», σχολίασε στη Wall Street Journal ο Μικ Μαλρόι , πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. «Και ως εκ τούτου είναι κάτι που πρέπει να αξιοποιηθεί».
Από ειρηνοποιός, σόουμαν
Η υποδοχή του Πούτιν από τον Τραμπ ήταν σημαντικά διαφορετική από τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος των ΗΠΑ αντιμετώπισε τον Ζελένσκι κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο . Ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς επέπληξαν τον Ουκρανό πρόεδρο επειδή, κατά την άποψή τους, δεν έδειξε επαρκή ευγνωμοσύνη για την υποστήριξη των ΗΠΑ στον πόλεμο. Οι σχέσεις μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι βελτιώθηκαν στη συνέχεια.
Ο Τραμπ, πρώην αστέρας των ριάλιτι σόου που επικεντρώνεται έντονα στη διοργάνωση δημόσιων εκδηλώσεών του, έστειλε επίσης ένα μήνυμα στον Πούτιν σχετικά με τη στρατιωτική ισχύ της Αμερικής. Ο Τραμπ και ο Πούτιν περπάτησαν σε ένα κόκκινο χαλί που πλαισιωνόταν εκατέρωθεν από μαχητικά αεροσκάφη F-22 και, καθώς οι δύο ηγέτες ανέβηκαν σε έναν εξέδρα με την επιγραφή «ΑΛΑΣΚΑ 2025», ένα βομβαρδιστικό B-2 με πυρηνική κεφαλή και τέσσερα μαχητικά αεροσκάφη F-35 βρυχήθηκαν από πάνω.
Η προφανής απουσία οποιωνδήποτε δεσμευτικών βημάτων που πρέπει να ακολουθήσει η ρωσική πλευρά μετά τη συνάντηση δίνει στον Πούτιν την ευκαιρία να συνεχίσει τον πόλεμό του στην Ουκρανία, όπου τα ρωσικά στρατεύματα κερδίζουν κρίσιμα ερείσματα στο ανατολικό τμήμα της χώρας.
Ο ευρύτερος στόχος του Πούτιν, να προσπαθήσει να θέσει τη Ρωσία σε ισότιμη βάση με τις ΗΠΑ, ωστόσο, είχε ήδη επιτευχθεί μόνο και μόνο με την ίδια τη συνάντηση, ιδίως στην Αλάσκα, την οποία η Ρωσία πούλησε στις ΗΠΑ το 1867.
«Αυτή η συνάντηση αναβαθμίζει τη Ρωσία κατά κάποιο τρόπο σε ισότιμο καθεστώς με τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάτι που επιθυμούσε», δήλωσε η Χέδερ Κόνλεϊ , ανώτερη συνεργάτιδα στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Επιχειρήσεων και πρώην κορυφαία αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις.
