Όντας απομονωμένος τα τελευταία 3,5 χρόνια, με τη Ρωσία να είναι αντιμέτωπη με πολλά και ευρεία πακέτα οικονομικών κυρώσεων από τον δυτικό κόσμο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εκμεταλλεύτηκε τη δυναμική του επανεμφάνιση στο προσκήνιο προκειμένου να αναπτύξει, παράλληλα με το γεωστρατηγικό του όραμα και τις οικονομικές του βλέψεις…
Αν και δεν έχουν διαρρεύσει λεπτομέρειες, ο Ρώσος πρόεδρος χρησιμοποίησε το κοινό του βήμα με τον Ντόναλντ Τραμπ την Παρασκευή για να υποστηρίξει τη συνεργασία των δύο χωρών στο εμπόριο: «Έχουμε πολλές προοπτικές για κοινή εργασία», δήλωσε ο Πούτιν στους δημοσιογράφους μετά από την τρίωρη συνάντηση με τον Τραμπ στο Άνκορατζ της Αλάσκας. «Είναι σαφές ότι η επιχειρηματική συνεργασία ΗΠΑ και Ρωσίας έχει τεράστιες δυνατότητες. Μπορούμε να προσφέρουμε ο ένας στον άλλον τόσα πολλά στο εμπόριο, την ψηφιακή τεχνολογία, την υψηλή τεχνολογία και την εξερεύνηση του διαστήματος».
Η σημειολογία της Αλάσκας
Επίσης, επεσήμανε την Αρκτική ως περιοχή συνεργασίας, λέγοντας ότι ήρθε η ώρα να «γυρίσουμε σελίδα» στον ανταγωνισμό και να οικοδομήσουμε μια σχέση βασισμένη στη «συνεργασία». Τόσο ο Πούτιν όσο και ο Τραμπ χαρακτήρισαν τη συνάντηση «παραγωγική», αλλά έδωσαν λίγες πληροφορίες για τον κύριο στόχο τους: μια εκεχειρία στην Ουκρανία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία.
«Η κατανόηση στην οποία καταλήξαμε εδώ θα μας βοηθήσει να πλησιάσουμε περισσότερο στον στόχο της ειρήνης στην Ουκρανία [αλλά] όλες οι βασικές αιτίες της σύγκρουσης πρέπει να επιλυθούν», δήλωσε ο Πούτιν. Εδώ και καιρό κατηγορεί την επέκταση του ΝΑΤΟ και τη δυτική εμπλοκή στην Ουκρανία για την πρόκληση της εισβολής του 2022.
Οικονομική συνεργασία
Από την πλευρά του ο Κίριλ Ντμίτριεφ, διευθύνων σύμβουλος του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων, ο οποίος συμμετείχε στην αντιπροσωπεία, ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ ήταν ανοιχτός στην οικονομική συνεργασία. «Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ο Πρόεδρος Τραμπ περιέγραψε το σημαντικό οικονομικό δυναμικό της συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας», τόνισε χαρακτηριστικά.
Η οικονομική πρόταση του Πούτιν έρχεται σε μια περίοδο που η Ρωσία αντιμετωπίζει ένα μείγμα ανθεκτικότητας και πίεσης. Οι δυτικές κυρώσεις έχουν αποκόψει τη Μόσχα από πολλές παγκόσμιες αγορές, αναγκάζοντάς την να ανακατευθύνει τις εξαγωγές της στην Ασία και να βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στις πωλήσεις ενέργειας στην Κίνα και την Ινδία.
Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παραμένουν η ραχοκοκαλιά του προϋπολογισμού της Ρωσίας, αλλά η πτώση των τιμών και το κόστος διατήρησης του πολέμου έχουν διευρύνει το έλλειμμα στο μεγαλύτερο επίπεδο των τελευταίων τριών δεκαετιών. Ο πληθωρισμός και τα επιτόκια παραμένουν υψηλά.
Οι αυστηρές κυρώσεις
Η Ρωσία είναι αντιμέτωπη με αυστηρές κυρώσεις που αποσκοπούν στην απομόνωσή της από την παγκόσμια αγορά από την έναρξη του πολέμου. Ο Τραμπ ανακοίνωσε πρόσφατα δασμούς 50% στις ινδικές εισαγωγές προς τις ΗΠΑ, επικαλούμενος εν μέρει την αγορά ρωσικού πετρελαίου από την Ινδία. Επίσης, έχει απειλήσει με αυστηρότερες κυρώσεις άλλα έθνη που συνεργάζονται με τη Ρωσία, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει υλοποιήσει τις δεσμεύσεις.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία έχει προωθήσει την αυτάρκεια στη γεωργία, την τεχνολογία και τα χρηματοοικονομικά, ενώ παράλληλα έχει εμβαθύνει τους δεσμούς της με μη δυτικούς εταίρους. Το ρούβλι είναι ασταθές και η χώρα αντιμετωπίζει ελλείψεις εργατικού δυναμικού, καθώς οι ειδικευμένοι εργαζόμενοι συνεχίζουν να φεύγουν. Ωστόσο, οι δαπάνες κατά τη διάρκεια του πολέμου και οι εξαγωγές ενέργειας έχουν βοηθήσει τη Μόσχα να σταθεροποιήσει βασικούς τομείς και να αποτρέψει την οικονομική κατάρρευση.
Το διάταγμα για την ενέργεια
Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι λίγο πριν από τη συνάντησή του με τον Τραμπ, ο Πούτιν υπέγραψε διάταγμα που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την ExxonMobil να ανακτήσει το μερίδιό της στο έργο πετρελαίου και φυσικού αερίου Sakhalin-1, σηματοδοτώντας μια πιθανή αναθέρμανση στις ενεργειακές σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας εν μέσω συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων.
Η έξοδος της ExxonMobil
Το έργο Sakhalin-1, που βρίσκεται στα ανοικτά των βορειοανατολικών ακτών του νησιού Sakhalin στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας, είναι ένα από τα μεγαλύτερα projects στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην περιοχή. Η Exxon obil κατείχε λειτουργικό μερίδιο 30% στην κοινοπραξία πριν από την απότομη αποχώρησή της το 2022, επικαλούμενη λόγους ανωτέρας βίας λόγω των δυτικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά τις στρατιωτικές ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η αποχώρηση είχε ως αποτέλεσμα μια χρέωση απομείωσης αξίας 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον αμερικανικό ενεργειακό γίγαντα.
Σε απάντηση, ο Πούτιν εξέδωσε διάταγμα τον Οκτώβριο του 2022 με το οποίο ουσιαστικά ανέλαβε τον έλεγχο του έργου, μεταφέροντας τις λειτουργίες σε μια νέα οντότητα – μια θυγατρική της κρατικής Rosneft με την επωνυμία Sakhalinmorneftegaz-shelf.
Η αποχώρηση της ExxonMobil ήταν μοναδική μεταξύ των ξένων εταίρων. Άλλοι ενδιαφερόμενοι, συμπεριλαμβανομένης της ινδικής ONGC Videsh (20% συμμετοχή) και της ιαπωνικής SODECO (30% συμμετοχή), είχαν τη δυνατότητα να διατηρήσουν τα μερίδιά τους.
Η Rosneft κατέχει το υπόλοιπο 20%. Το «αζήτητο» μερίδιο της αμερικανικής εταιρείας βρίσκεται σε εκκρεμότητα, με διάταγμα του Δεκεμβρίου 2024 που παρατείνει την περίοδο πώλησης έως το 2026.
Αυτό το τελευταίο διάταγμα βασίζεται σε αυτό το πλαίσιο, επιτρέποντας στη ρωσική κυβέρνηση να αποφασίσει για την αποκατάσταση των δικαιωμάτων ξένης ιδιοκτησίας υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Οι λεπτομέρειες του Νέου Διατάγματος
Όπως αναφέρει το energynewsbeat.co, το ρωσικό διάταγμα, που υπογράφηκε στις 15 Αυγούστου 2025, περιγράφει αυστηρές απαιτήσεις για τους ξένους μετόχους ώστε να ανακτήσουν τα μερίδιά τους. Αυτές περιλαμβάνουν την ενεργό υποστήριξη της άρσης των δυτικών κυρώσεων στο έργο, τη σύναψη συμβάσεων για εξοπλισμό που κατασκευάζεται στο εξωτερικό και είναι απαραίτητος για τις λειτουργίες του έργου και τη μεταφορά των απαραίτητων κεφαλαίων σε λογαριασμούς του έργου.
Ενώ το διάταγμα δεν κατονομάζει ρητά την ExxonMobil, στοχεύει σαφώς πρώην επενδυτές όπως ο αμερικανικός κολοσσός, η οποία έχει εμπλακεί σε διαιτητικές διαμάχες με τη Ρωσία σχετικά με την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων. Οι αναλυτές σημειώνουν ότι η πορεία επιστροφής για την ExxonMobil παραμένει γεμάτη προκλήσεις. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ κατά της ρωσικής ενέργειας εξακολουθούν να ισχύουν και το Sakhalin-1, αν και δεν στοχεύεται άμεσα βάσει των χαρακτηρισμών των ΗΠΑ, λειτουργεί σε ένα περιβάλλον με κυρώσεις. Η επιστροφή πιθανότατα θα απαιτήσει εξαιρέσεις ή ευρύτερη άρση των κυρώσεων, κάτι που θα μπορούσε να τεθεί στο τραπέζι των συνεχιζόμενων διπλωματικών συζητήσεων.
Επιπτώσεις για τον ενεργειακό τομέα
Εάν η Exxon επιστρέψει, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα ευρύτερο άνοιγμα των ρωσικών ενεργειακών περιουσιακών στοιχείων σε δυτικές επενδύσεις, ενδεχομένως σταθεροποιώντας την παγκόσμια προσφορά πετρελαίου εν μέσω ασταθών τιμών. Ωστόσο, παραμένουν εμπόδια όπως η συμμόρφωση με τις κυρώσεις και τα αποτελέσματα της διαιτησίας. Προς το παρόν, το διάταγμα αντιπροσωπεύει μια μισάνοιχτη πόρτα – το αν η ExxonMobil θα τα καταφέρει εξαρτάται από τα αποτελέσματα των συνομιλιών και τους μελλοντικούς γεωπολιτικούς ελιγμούς.
Για την κυβέρνηση Τραμπ, η Ενεργειακή Κυριαρχία περιλαμβάνει την ενέργεια και τις υπηρεσίες πετρελαϊκών κοιτασμάτων ως κορυφαίες προτεραιότητες. Αυτό θα υποστήριζε επίσης τους εξαντλημένους ρωσικούς πόρους στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, οι οποίοι φαίνεται να έχουν εξαντληθεί στο έπακρο.
