Στο σχολείο των Βρυξελλών όπου πηγαίνει ο εγγονός μου, κατά δήλωσή του, η μισή τάξη, στις εξετάσεις, χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να απαντά σε ερωτήσεις. Το ίδιο κάνει και ο ίδιος σε όλη τη διάρκεια του έτους. Το θέμα νομίζω ότι είναι σοβαρό. Εξάλλου, σε έρευνά τους με τίτλο «Η Τεχνητή Νοημοσύνη και το Μέλλον της Ηλιθιότητας», οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς, ξεκινούσαν τη σχετική περιγραφή με την ακόλουθη σημαντική παρατήρηση – είδηση:
«…….Ενώ μια τάξη μαθητών από το Παρίσι έδινε εξετάσεις, ένας από τους μαθητές έριξε το τηλέφωνο του. Τα παιδιά είχαν παραδώσει τα smartphones τους μπαίνοντας στην τάξη, αλλά αυτό το αγόρι είχε ένα δεύτερο. Οι επιτηρητές φέρονται να του επέτρεψαν να το σηκώσει και να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το ChatGPT για να απαντά σε ερωτήσεις. Σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία, θα έπρεπε να του είχε απαγορευτεί να δώσει τις εξετάσεις του απολυτηρίου. Αλλά το σχολείο φοβάται ότι αν εφαρμόσει αυτή την κύρωση, θα πρέπει να αποκλείσει τη μισή τάξη. Αυτή είναι η εκπαίδευση στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ).
Λυπούμαστε γι’ αυτό το παιδί. Το σχολείο μπορεί να είναι το τελευταίο μέρος όπου δεν θα του επιτρέπεται να αφήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη να κάνει τη δουλειά για αυτόν. Το να βασίζεται σε μια μηχανή θα εμποδίσει τη μάθηση και την ευφυΐα του. Αλλά πάλι, η γενιά του μπορεί να έχει ελάχιστη ανάγκη από αυτές τις ιδιότητες. Θα μπορούσαν να εξαφανιστούν ανώδυνα, όπως η ύφανση ή η μεταλλοτεχνία……».
Αυτή η παρατήρηση, με πήγε πάρα πολλά χρόνια πίσω. Μου θύμισε ότι όταν ήμουν στην 3η Δημοτικού, ο δάσκαλος για να δοκιμάσει τις μαθηματικές μου δεξιότητες με έβαλε να διαιρέσω δύο εξαψήφιους αριθμούς. Αν θυμάμαι καλά, μου πήρε μια ώρα σχεδόν τότε για να ολοκληρώσω στην πράξη. Για την ίδια διαδικασία, ο εγγονός με την αριθμομηχανή του χρειάστηκε 12 δεύτερα. Τεράστια η απελευθέρωση του χρόνου.
Γι’ αυτό και με ρώτησε ο εγγονός ποια έννοια έχει αυτή η δεξιότητα; Στο ερώτημα αυτό, η απάντηση της βρετανικής οικονομικής εφημερίδας με το ιστορικό παρελθόν, φέρνει στο προσκήνιο ένα τεράστιο θέμα. Αυτό του επερχόμενου κύματος της συνεχούς εξωτερικής ανάθεσης γνωστικών δεξιοτήτων.
Κατά τους ΦΤ, «……η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), είναι απλώς η τελευταία σε μια σειρά εφευρέσεων που έχουν κάνει την ανθρωπότητα πιο χαζή. Έχουμε αναθέσει τις μαθηματικές μας δεξιότητες σε αριθμομηχανές; τη μνήμη μας στην Google και την αίσθηση προσανατολισμού μας στους Χάρτες Google. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, η διεθνής τάση στο δείκτη νοημοσύνης (IQ), η οποία είχε αυξηθεί εδώ και δεκαετίες, άρχισε να αντιστρέφεται.
Στη συνέχεια, το Google Translate φρόντισε για τις ξένες γλώσσες για εμάς, ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατέστρεψαν τις συνήθειες συγκέντρωσης και ανάγνωσης…….». Ο John Burn-Murdoch ανέφερε πρόσφατα στους Financial Times: «……Σύμφωνα με μια σειρά δοκιμών, η ικανότητα του μέσου ατόμου να συλλογίζεται και να λύνει νέα προβλήματα φαίνεται να έχει κορυφωθεί στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και έκτοτε μειώνεται……». Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, λέσχη των πλουσίων χωρών του κόσμου, οι δεξιότητες γραμματισμού και αριθμητικής ενηλίκων έχουν παραμείνει στάσιμες ή έχουν μειωθεί στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Και στη συνέχεια, στις 30 Νοεμβρίου 2022, η OpenAI λάνσαρε το ChatGPT.
Αναρωτιέται έτσι ο εγγονός αν αξίζει να σκεπτόμαστε. Προσθέτει δε με παιδική αφέλεια, ποια είναι η σχέση της μάθησης στο σχολείο με την πραγματικότητα που βιώνουν οι νέοι άνθρωποι κυρίως;
Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη και κυρίως δεν μπορεί να είναι απόλυτη. Ακόμα χειρότερα, η δαιμονολογική πλευρά της θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστροφικές καταστάσεις.
Οι ειδικοί συζητούν αν η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τους ανθρώπους-εργάτες και, τελικά θα μας ισοπεδώσει όλους. Καθηγητές που μπορούν να διαβάσουν τις σκέψεις της επόμενης γενιάς , αναφέρουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη κάνει ήδη τα παιδιά πιο χαζά. Ακαδημαϊκά δοκίμια που θρηνούν τον θάνατο της σκέψης (η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη νοημοσύνη που υπήρξε ποτέ) έχουν γίνει ένα νέο λογοτεχνικό είδος. Οι φοιτητές χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο μεγάλα γλωσσικά μοντέλα για να γράφουν εργασίες και να λαμβάνουν περιλήψεις βιβλίων που θα έπρεπε να διαβάσουν.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Σαϊμον Κούκερ των ΦΤ τροφοδοτεί, τη μεγάλη δόση απαισιοδοξίας. Γράφει έτσι:
«…….Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε τη νοημοσύνη μας; Κάποιος θα μπορούσε να απαντήσει: «Ποιο το νόημα;» Όσοι προστατεύουν το μυαλό τους περιορίζοντας τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης κινδυνεύουν να γίνουν λιγότερο αποτελεσματικοί εργαζόμενοι, επειδή τα σπουδαία γλωσσικά μοντέλα, παρά τα λάθη και τις παραισθήσεις τους, είναι ήδη πιο έξυπνα από εμάς. Οι άνθρωποι έχασαν την κυριαρχία τους στην παραγωγή όταν οι μηχανές κατέλαβαν τους περισσότερους τομείς. Η σκέψη και η γραφή κινδυνεύουν να ακολουθήσουν την ίδια πορεία. Όσο για εκείνους που φαντάζονται ότι θα περιορίσουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη για το καλό της ανθρωπότητας, δεν το έχουμε κάνει αυτό με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή την κλιματική αλλαγή.
Κάποτε φανταζόμουν ότι, όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη θα κυριαρχούσε στη σκέψη μας, οι άνθρωποι μπορεί να καταφεύγουν σε δουλειές που απαιτούν ενσυναίσθηση, όπως ως φροντιστές ή προπονητές τένις. Αυτό ήταν αφελές. Ήδη, οι «σύντροφοι Τεχνητής Νοημοσύνης» – ουσιαστικά, τα chatbot που μπορούν να μελετήσουν την προσωπικότητά σας και να επιδιώξουν να σας ευχαριστήσουν – ξεπερνούν τους ανθρώπους στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. ……».
Υπερβολές όλα αυτά; Στο βιβλίο του «Το Επερχόμενο Κύμα», ο συγγραφέας του και ιδρυτής της Deeb Mind, Μουσταφά Σουλειμάν,, γράφει:
«……Ο προβληματισμός γύρω από την εκπληκτική δύναμη της ανθρώπινης νοημοσύνης με οδήγησε να θέσω ένα απλό ερώτημα, ένα ερώτημα το οποίο έχει κυριαρχήσει έκτοτε στη ζωή μου: Τι θα συνέβαινε αν μπορούσαμε να αποστάξουμε την ουσία αυτού που μας καθιστά ανθρώπους τόσο παραγωγικούς και ικανούς, να τη μετατρέψουμε σε λογισμικό, να της δώσουμε μορφή αλγορίθμου; Η εξεύρεση της απάντησης ενδεχομένως να ξεκλειδώσει ασύλληπτα ισχυρά εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τα πλέον δυσεπίλυτα προβλήματά μας. Εδώ, θα μπορούσε να υπάρχει ένα εργαλείο, ένα ασύλληπτο όσο και εξαιρετικό εργαλείο, ικανό να μας βοηθήσει να υπερβούμε τις τεράστιες προκλήσεις των επόμενων δεκαετιών, από την κλιματική αλλαγή και τη γήρανση των πληθυσμών μέχρι τη βιώσιμη παραγωγή τροφής…….».
