Με ζητούμενο τους όρους μιας πιθανής ειρηνευτικής συμφωνίας που συζήτησε ο Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν την προηγούμενη Παρασκευή στην Αλάσκα, ο αμερικανός πρόεδρος θα συναντηθεί με τον Ζελένσκι και τους ευρωπαίους ηγέτες υποστηρικτές του τη Δευτέρα σην Ουάσινγκτον.
Την Κυριακή αναχώρησαν για τις ΗΠΑ ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μαζί με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Μαζί τους θα βρεθούν ο γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και ο φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, ως μέρος μιας συντονισμένης κίνησης για να δείξουν την υποστήριξή τους στο Κίεβο.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε επιβεβαίωσε επίσης τη συμμετοχή του, ενώ η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι φέρεται να σχεδιάζει να πάει επίσης.
Μεταξύ των Ευρωπαίων, σύμφωνα με το Bloomberg, επικρατεί σκεπτικισμός για το κατά πόσον ο Πούτιν θέλει πραγκατικά ειρήνη, ενώ μια δεύτερη πρόκληση είναι ο ίδιος ο Τραμπ ο οποίος φέρεται να θέλει μια γρήγορη ειρηνευτική συμφωνία, αλλά ελάχιστη σαφήνεια έχει παράσχει για το πώς θα επιτευχθεί αυτό.
Τραμπ: «Στο χέρι του Ζελένσκι»
Εν αναμονή της κρίσιμης συνάντησης, πάντως, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε χθες Κυριακή μια ανάρτηση η οποία φαίνεται ότι θα δώσει τον τόνο -τουλάχιστον από την πλευρά της Ουάσινγκτον- στη συνάντηση. Εγραψε ότι ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα μπορούσε να «τερματίσει» τον πόλεμο με τη Ρωσία «σχεδόν αμέσως», και απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο η Ουκρανία να ανακτήσει τον έλεγχο της χερσονήσου της Κριμαίας, που προσαρτήθηκε στη Ρωσία το 2014, όπως και να ενταχτεί στον Οργανισμό του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού.
«Ο πρόεδρος Ζελένσκι της Ουκρανίας μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο. Να θυμάστε πώς άρχισε. Δεν υπάρχει περίπτωση να ανακτηθεί η Κριμαία που δόθηκε από τον Ομπάμα (πριν 12 χρόνια, χωρίς να πέσει ούτε τουφεκιά!) και να υπάρξει ένταξη στο NATO για την Ουκρανία. Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ», προεξόφλησε ο αμερικανός πρόεδρος με ανάρτησή του στο Truth Social, προσθέτοντας τρία θαυμαστικά και πληκτρολογώντας όλη την πρόταση «να υπάρξει ένταξη στο NATO» με κεφαλαία γράμματα, όπως συνηθίζει.
Διαφορετικές προσεγγίσεις
Σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τα πράγματα, την οποία επικαλείται το Bloomberg, ενώ οι ΗΠΑ αναμένεται να επικεντρωθούν στις εδαφικές παραχωρήσεις που απαιτεί η Ρωσία, το Κίεβο θα επιδιώξει να προσδιορίσει πιθανές εγγυήσεις ασφαλείας. Η ίδια πηγή ανέφερε ότι εκτός από τις εγγυήσεις ασφαλείας, τα εδαφικά ζητήματα και τις κυρώσεις, θα συζητηθεί και η χρηματοδότηση των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας.
Στο ίδιο πνεύμα, οι FT υπογραμμίζουν πως οι ευρωπαίοι ηγέτες θα παροτρύνουν τον Ντόναλντ Τραμπ τη Δευτέρα να διευκρινίσει τις εγγυήσεις ασφαλείας του για την Ουκρανία, ενόψει των απαιτήσεων του Βλαντιμίρ Πούτιν να παραχωρήσει γη στο Κίεβο για να επιτευχθεί εκεχειρία με τη Ρωσία.
Ο Ζελένσκι και οι ευρωπαίοι ηγέτες προσπάθησαν να βρουν κοινό έδαφος με τις ΗΠΑ, αφότου ο Τραμπ εμφανίστηκε να αλλάζει στάση μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν στην Αλάσκα, αποσύροντας ως κυρίαρχο ζητούμενο την άμεση κατάπαυση του πυρός.
Από την πλευρά του ο Ζελένσκι φάνηκε να βρίσκει κάποια ενθάρρυνση στην προθυμία του αμερικανού προέδρου να παράσχει εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία μετά το τέλος του πολέμου, για να αποτρέψει μια άλλη επίθεση από τη Ρωσία.
Ωστόσο, ο Ζελένσκι έγραψε στο X ότι αυτές οι εγγυήσεις «πρέπει πραγματικά να είναι πολύ πρακτικές, να παρέχουν προστασία στην ξηρά, στον αέρα και στη θάλασσα, και πρέπει να αναπτυχθούν με τη συμμετοχή της Ευρώπης».
Ο Λευκός Οίκος
Τα μηνύματα που διατυπώνονται από κορυφαίους αμερικανούς αξιωματούχους των ΗΠΑ, πάντως, συντηρούν κλίμα ασάφειας όσον αφορά το ποια είναι η ακριβής θέση του Λευκού Οίκου.
Ο Στιβ Γουίτκοφ, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, δήλωσε στο CNN την Κυριακή ότι ο ρώσος πρόεδρος συμφώνησε στη συνάντησή του με τον Τραμπ να επιτρέψει στις ΗΠΑ και τους συμμάχους να δώσουν στην Ουκρανία μια εγγύηση ασφάλειας παρόμοια με την εντολή συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ.
«Καταφέραμε να κερδίσουμε την ακόλουθη παραχώρηση: ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να προσφέρουν προστασία τύπου Άρθρου 5, η οποία είναι ένας από τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους η Ουκρανία θέλει να είναι στο ΝΑΤΟ», είπε.
Αλλά ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο κάλεσε τη Μόσχα να συμφωνήσει με το σχέδιο. «[Οι Ουκρανοί] δεν θέλουν να επιστρέψουν εδώ ξανά. Θέλουν να μπορούν να συνεχίσουν να ανοικοδομούν τη χώρα τους και να ζουν τη ζωή τους. Αυτό είναι ένα πολύ λογικό αίτημα. Αυτό είναι κάτι πάνω στο οποίο εργαζόμαστε. Και αυτό είναι κάτι που η ρωσική πλευρά πρέπει να καταλάβει, προφανώς», είπε ο Ρούμπιο.
«Ως κυρίαρχη χώρα, η Ουκρανία έχει το δικαίωμα, όπως κάθε κυρίαρχη χώρα, να συνάπτει συμμαχίες ασφαλείας και συμφωνίες με άλλες χώρες», πρόσθεσε.
Βρετανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι τα δημόσια σχόλια του Γουίτκοφ σχετικά με τις δεσμεύσεις τύπου Άρθρου 5 προς το Κίεβο έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς είναι σύμφωνα με τα σχόλια του Τραμπ προς τους ευρωπαίους ηγέτες και θα αποτελέσουν βασικό μέρος των συζητήσεων τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο.
Οι ευρωπαίοι σύμμαχοι, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν προτείνει μια δύναμη εξασφάλισης για μια Ουκρανία μετά την ειρήνη, με την ίδρυση αρχηγείου στο Παρίσι.
Την Παρασκευή, ο Πούτιν είπε στον Τραμπ ότι η Ουκρανία πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματα από τις ανατολικές περιοχές Ντόνετσκ και Λουχάνσκ ως προϋπόθεση για την ειρήνη και ότι σε αντάλλαγμα θα μπορούσε να παγώσει την υπόλοιπη πρώτη γραμμή.
Ερωτηθείς για ανταλλαγές εδαφών την Κυριακή, ο Ρούμπιο είπε ότι η Ρωσία μπορεί να χρειαστεί να παραιτηθεί από εδάφη που κατέχει, αλλά η Ουκρανία θα πρέπει να εξετάσει και το ενδεχόμενο αποχώρησης από ορισμένες περιοχές.
Ο Τραμπ συμφώνησε με τον Πούτιν την Παρασκευή να πιέσει άμεσα για μια ειρηνευτική συμφωνία χωρίς άμεση κατάπαυση του πυρός, ανατρέποντας ουσιαστικά τα όσα ο ίδιος έλεγε πριν από τη συνάντηση στην Αλάσκα, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια των ευρωπαίων ηγετών, οι οποίοι φοβούνται ότι η κίνηση αυτή θα επιτρέψει στον ρωσικό στρατό να διατηρήσει την πίεση στις ουκρανικές πρώτες γραμμές για να ενισχύσει τους ισχυρισμούς του Πούτιν για περισσότερα εδάφη.
H Ρωσία
Ο Μιχαήλ Ουλιάνοφ, απεσταλμένος της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, δήλωσε νωρίς τη Δευτέρα, σύμφωνα με τον Guardian, ότι η Ρωσία συμφωνεί ότι οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία πρέπει να παρέχει εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο, αλλά πρόσθεσε ότι η Ρωσία «έχει το ίδιο δικαίωμα να περιμένει ότι η Μόσχα θα λάβει επίσης αποτελεσματικές εγγυήσεις ασφαλείας».
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε στο CNN ότι ο Πούτιν συμφώνησε για πρώτη φορά οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να παράσχουν προστασία στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας συμφωνίας. Αυτό θα ήταν εκτός της αιγίδας του ΝΑΤΟ, αλλά θα ήταν το ισοδύναμο του συμφώνου αυτοάμυνας του άρθρου 5 της συμμαχίας, ανέφερε ο Γουίτκοφ.
