Με τα βλέμματα ολόκληρου του πλανήτη στραμμένα στην Ουάσινγκτον, λίγες ώρες απομένουν για τη συνάντηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον ηγέτη της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο (20:15 ώρα Ελλάδας). Θα ακολουθήσει (22:00 ώρα Ελλάδας) η πολυμερής συνάντηση με τους ευρωπαίους ηγέτες που ταξίδεψαν για να δηλώσουν την υποστήριξή τους στον Ζελένσκι, αλλά και για να αποφευχθεί η επανάληψη ενός Βατερλώ – η προηγούμενη επίσκεψη του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο εξελίχθηκε σε μια ταπεινωτική για τον ίδιο εμπειρία.
Υπενθυμίζεται ότι τον ουκρανό πρόεδρο συνοδεύουν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Κομισιόν, ο Μαρκ Ρούτε, ΓΓ του ΝΑΤΟ, ο Κιρ Στάρμερ, πρωθυπουργός της Βρετανίας, ο Εμανουέλ Μακρόν, πρόεδρος της Γαλλίας, ο Φρίντριχ Μερτς, καγκελάριος της Γερμανίας, η Τζόρτζια Μελόνι, πρωθυπουργός της Ιταλίας και ο Αλεξάντερ Σταμπ, πρόεδρος της Φινλανδίας.
Η σημερινή συνάντηση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη καθώς θα φανεί εάν υπάρχει περιθώριο να προχωρήσουν διαπραγματεύσεις για εκεχειρία στην Ουκρανία ή όχι.
Ο Τραμπ θα συναντηθεί πρώτα με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο και στη συνέχεια με τους ευρωπαίους ηγέτες στην Ανατολική Αίθουσα στις 3 μ.μ., ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος.
Ο Ντόναλντ Τραμπ φρόντισε να δώσει τον τόνο της συνάντησης που όπως φαίνεται θα είναι ιδιαιτέρως πιεστικός στην πλευρά του Κιέβου, πριν ακόμη περάσει την πόρτα του προεδρικού μεγάρου ο Ζελένσκι, λέγοντας ότι ο ουκρανός ηγέτης θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο «σχεδόν αμέσως» αν το ήθελε, ενώ απέκλεισε το ενδεχόμενο να επιτρέψει στην Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή να ανακαταλάβει την κατεχόμενη από τη Ρωσία Κριμαία στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα.
Ο Τραμπ δημοσίευσε τις δηλώσεις αυτές στην πλατφόρμα του Truth Social την Κυριακή το βράδυ, επιβεβαιώνοντας τον διάχυτο φόβο ότι θα ασκήσει πίεση στο Κίεβο να αποδεχτεί μια διευθέτηση ευνοϊκή για τη Μόσχα. Και πράγματι, μόλις έφυγε από τη συνάντηση κορυφής στην Αλάσκα με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η οποία παρέκαμψε την εκεχειρία, ο Τραμπ άφησε στον Ζελένσκι ελάχιστα περιθώρια ελιγμών.
«Ο πρόεδρος Ζελένσκι της Ουκρανίας μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο. Να θυμάστε πώς άρχισε. Δεν υπάρχει περίπτωση να ανακτηθεί η Κριμαία που δόθηκε από τον Ομπάμα (πριν 12 χρόνια, χωρίς να πέσει ούτε τουφεκιά!) και να υπάρξει ένταξη στο NATO για την Ουκρανία. Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ», προεξόφλησε ο αμερικανός πρόεδρος με ανάρτησή του στο Truth Social, προσθέτοντας τρία θαυμαστικά και πληκτρολογώντας όλη την πρόταση «να υπάρξει ένταξη στο NATO» με κεφαλαία γράμματα, όπως συνηθίζει.
Τα σχόλια αυτά, όπως είναι αναμενόμενο, προκαλούν ήδη ανησυχία στους ευρωπαίους διπλωμάτες που θα ήθελαν να αποφύγουν μια επανάληψη της δημόσιας επίθεσης κατά του Ζελένσκι τον Φεβρουάριο, όταν ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζ. Ντ. Βανς, τον κατηγόρησαν για αχαριστία και ασέβεια και τον απέπεμψαν από τον Λευκό Οίκο.
«Ευγνώμων» Ζελένσκι
Φτάνοντας στην Ουάσινγκτον για τη συνάντηση αργά την Κυριακή (τοπική ώρα), ο Ζελένσκι δήλωσε ότι ελπίζει πως η «κοινή δύναμη» της Ουκρανίας με τους αμερικανούς και ευρωπαίους ομολόγους της θα ωθήσει τη Ρωσία σε ειρήνη.
«Είμαι ευγνώμων στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών για την πρόσκληση. Όλοι θέλουμε εξίσου να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο γρήγορα και αξιόπιστα», έγραψε ο Ζελένσκι στο Telegram. «Και ελπίζω ότι η κοινή μας δύναμη με την Αμερική και με τους ευρωπαίους φίλους μας θα ωθήσει τη Ρωσία σε πραγματική ειρήνη».
Ωστόσο, ο Ζελένσκι έχει ήδη απορρίψει σχεδόν το περίγραμμα των προτάσεων του Πούτιν από τη συνάντηση στην Αλάσκα, συμπεριλαμβανομένης της παραχώρησης από την Ουκρανία της υπόλοιπης ανατολικής περιοχής του Ντόνετσκ, της οποίας ελέγχει επί του παρόντος το ένα τέταρτο.
Ο Ζελένσκι επιδιώκει επίσης άμεση κατάπαυση του πυρός για τη διεξαγωγή βαθύτερων ειρηνευτικών συνομιλιών. Ο Τραμπ είχε προηγουμένως υποστηρίξει κάτι τέτοιο, αλλά άλλαξε γραμμή μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν και εξέφρασε την υποστήριξή του στην προτιμώμενη προσέγγιση της Ρωσίας για διαπραγμάτευση μιας συνολικής συμφωνίας ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται.
Συνεπώς, ακόμη και πριν από την ανάρτηση του Τραμπ την Κυριακή, ήταν ήδη αρκετά δύσκολο για τον Ζελένσκι να αντιστρέψει τη ζημιά που προκλήθηκε στις προοπτικές ασφάλειας της Ουκρανίας από τη σύνοδο κορυφής Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα, η οποία σχολιάστηκε ευρέως ως νίκη για τον Πούτιν και ταπείνωση για τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Ευρωπαϊκό «όχι» σε ανταλλαγή εδαφών
Οπως επισημαίνει ο διεθνής Τύπος, οι ευρωπαίοι ηγέτες στη συνάντηση της Δευτέρας θα επιβεβαιώσουν την υποστήριξή τους στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και θα αντιταχθούν σε οποιοδήποτε σχέδιο ανταλλαγής εδαφών που ανταμείβει τη ρωσική επιθετικότητα. Θα επιδιώξουν επίσης περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας που είναι πρόθυμες να προσφέρουν οι ΗΠΑ σε περίπτωση διευθέτησης.
Ο Μιχαήλ Ουλιάνοφ, απεσταλμένος της Ρωσίας σε διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, δήλωσε νωρίς τη Δευτέρα ότι η Ρωσία συμφώνησε ότι οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία στην Ουκρανία πρέπει να παρέχει εγγυήσεις ασφαλείας στο Κίεβο, αλλά η Ρωσία «έχει το ίδιο δικαίωμα να περιμένει ότι η Μόσχα θα λάβει επίσης αποτελεσματικές εγγυήσεις ασφαλείας».
Σε μια συμφιλιωτική δήλωση ανακοινώνοντας την επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, επαίνεσε τον Τραμπ για τις «προσπάθειές του να τερματίσει τον παράνομο πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία». Ταυτόχρονα, επανέλαβε τις κόκκινες γραμμές της Ευρώπης. Ο Στάρμερ δήλωσε ότι η «πορεία προς την ειρήνη» δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς τον Ζελένσκι και είπε ότι η Ρωσία θα πρέπει να «πιεστεί» με περαιτέρω κυρώσεις.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε στο CNN ότι ο Πούτιν συμφώνησε για πρώτη φορά οι ΗΠΑ και η Ευρώπη να παράσχουν προστασία στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας συμφωνίας. Αυτό θα ήταν εκτός της αιγίδας του ΝΑΤΟ, αλλά θα ισοδυναμούσε με το σύμφωνο αυτοάμυνας του άρθρου 5 της συμμαχίας, ανέφερε ο Γουίτκοφ.
