Το κτίριο–ορόσημο της Bundesbank στη Φρανκφούρτη, σχεδιασμένο από τον Όττο Άπελ και εγκαινιασμένο στις αρχές της δεκαετίας του 1970, υπήρξε για δεκαετίες το επίκεντρο της νομισματικής ισχύος της Γερμανίας.
Εκεί στεγάστηκαν τα «γεράκια» της νομισματικής πολιτικής, πριν από τη γέννηση του ευρώ.
Σήμερα, όμως, το ίδιο κτίριο απειλεί να εξελιχθεί σε σύμβολο κακοδιαχείρισης, με το κόστος ανακαίνισης να αγγίζει δυσθεώρητα ύψη.
Το σχέδιο ανακαίνισης ύψους 3,3 δισ. ευρώ για το κεντρικό κτίριο της Bundesbank στη Φρανκφούρτη έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, με το Ελεγκτικό Συνέδριο της Γερμανίας να αφήνει ανοιχτό ακόμη και το ενδεχόμενο εγκατάλειψής του.
Bundesbank: Η υπόθεση με τον αμίαντο και η προσωρινή μετακόμιση
Το 2021, το προσωπικό των 5.400 εργαζομένων της Bundesbank εγκατέλειψε το κτίριο εξαιτίας αμιάντου και άλλων επικίνδυνων υλικών.
Μεταφέρθηκε προσωρινά σε πολυώροφο κτίριο της δεκαετίας του ’70 στο κέντρο της Φρανκφούρτης, με την προοπτική επιστροφής μέχρι το 2032. Όμως το σενάριο αυτό μοιάζει όλο και πιο αβέβαιο.
Το δίλημμα του Γιοάχιμ Νάγκελ
Ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιοάχιμ Νάγκελ, που ανέλαβε το 2022, βρίσκεται μπροστά σε μια δύσκολη απόφαση: να συνεχίσει την πολυδάπανη ανακαίνιση ή να εγκαταλείψει εντελώς το ιστορικό κτίριο.
Αν επιλεγεί η δεύτερη λύση, το οικόπεδο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως οικιστική ανάπτυξη σε μια πόλη με μεγάλη στεγαστική πίεση, ενώ η Τράπεζα θα μπορούσε να ενοικιάσει σύγχρονα γραφεία ή να ανεγείρει νέα έδρα.
Κόστος εκτός ελέγχου
Το αρχικό σχέδιο του 2016 προέβλεπε μια πλήρη ανακαίνιση και την προσθήκη νέου campus με τέσσερα κτίρια, εστιατόρια, παιδικό σταθμό και αθλητικές εγκαταστάσεις, με εκτίμηση 3,6 δισ. ευρώ.
Μετά την πανδημία και το κύμα πληθωρισμού, το ποσό εκτοξεύτηκε έως και 4,6 δισ. ευρώ. Οι τελευταίες αναθεωρήσεις το μείωσαν σε 3,3 δισ., ωστόσο ακόμη κι αυτό θεωρείται δυσβάσταχτο.
Η σκληρή κριτική του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Σε πρόσφατη έκθεση, το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο χαρακτήρισε το έργο υπερκοστολογημένο και κακοσχεδιασμένο. Ενδεικτικά, η Bundesbank είχε προγραμματίσει 10% περισσότερο χώρο ανά υπάλληλο από τα κρατικά πρότυπα, βασιζόμενη σε κανονισμούς 50ετίας – μιας εποχής που κυριαρχούσαν οι χάρτινοι φάκελοι.
Το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο χαρακτήρισε το έργο υπερκοστολογημένο και κακοσχεδιασμένο
Ακόμη και το κόστος ανά θέσης στον παιδικό σταθμό υπολογιζόταν πενταπλάσιο του συνηθισμένου.
Το ζήτημα της ασφάλειας και του χρυσού
Πέρα από το οικονομικό σκέλος, το κτίριο φιλοξενεί κάτι ανεκτίμητο: 1.700 τόνους χρυσού, αξίας άνω των 155 δισ. ευρώ, φυλαγμένους σε υπόγειο θησαυροφυλάκιο.
Εάν η επιστροφή στο παλιό αρχηγείο εγκαταλειφθεί, η Bundesbank θα πρέπει να μεταφέρει τα αποθέματα αυτά σε νέα τοποθεσία – μια διαδικασία εξαιρετικά σύνθετη και ευαίσθητη.
Από την αίγλη στο αδιέξοδο
Το κτίριο, που χαρακτηρίστηκε μνημείο το 2022, είχε αποσπάσει επαίνους για τον «νηφάλιο και κομψό» μπρουταλιστικό σχεδιασμό του.
Η αίθουσα συνεδριάσεων του 12ου ορόφου, έργο των Βαζαρελί, αποτελούσε σημείο αναφοράς για την καλλιτεχνική αξία της εποχής.
Ωστόσο, για το προσωπικό η καθημερινότητα δεν ήταν ιδανική: απουσία κλιματισμού, απομόνωση από την αγορά και λίγες επιλογές για φαγητό ή υπηρεσίες γύρω από το campus.
Τι ακολουθεί
Η Bundesbank έχει ξεκινήσει ανάλυση κόστους–οφέλους και δεσμεύεται να απαντήσει σύντομα για το μέλλον του έργου.
Ο Νάγκελ δείχνει πρόθυμος να περιορίσει το αρχικό σχέδιο, όμως η συζήτηση για το αν αξίζει να σωθεί το εμβληματικό κτίριο ή να γραφτεί μια νέα σελίδα στην ιστορία της κεντρικής τράπεζας μόλις αρχίζει.
Το μέλλον της έδρας της Bundesbank δεν είναι απλώς ζήτημα αρχιτεκτονικής ή κόστους: αφορά την εικόνα και το κύρος μιας τράπεζας που για δεκαετίες υπήρξε συνώνυμο της νομισματικής σταθερότητας στην Ευρώπη.
