Mπορεί να έχουμε αρνητικές επιδόσεις στους μισθούς, την αγοραστική δύναμη και τη φτώχεια, αλλά από επιχειρηματικότητα πάμε καλά. Όχι απαραίτητα σε ποιότητα, αλλά σε αριθμό νέων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την Eurostat ο δείκτης δημιουργίας επιχειρήσεων στην Ελλάδα στο β’ τρίμηνο του 2025 ανήλθε σε 134,7 και είναι ο υψηλότερος μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.
Οι μόνοι που μας ξεπερνάνε ανάμεσα σε 38 κράτη για τα οποία παρουσιάζει στοιχεία η Εurostat είναι το Μαυροβούνιο, χώρα που εφαρμόζει ιδιαίτερα χαμηλή φορολογία στις επιχειρήσεις και μέχρι πρόσφατα ελεγχόταν για στενές σχέσεις με τη μαφία και το οικονομικό έγκλημα. Στην τρίτη θέση είναι η Αλβανία, με δείκτη νέων επιχειρήσεων 134,5 – σχεδόν στα ίδια επίπεδα με την Ελλάδα.
Η δημιουργία νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα παρουσιάζει σταθερά θετικές επιδόσεις με έτος βάσης το 2021 (δείκτης = 100). Το πρώτο τρίμηνο του 2025 ήμασταν στη δεύτερη θέση στην ΕΕ, μετά την Κροατία, με δείκτη καταχώρησης νέων επιχειρήσεων 129,2. Θετικά έκλεισε και το 2024, με την Ελλάδα στην πρώτη θέση της ΕΕ και τον δείκτη νέων επιχειρήσεων στο 130.
Την ιδια στιγμή όμως, όπως καταγράφει έρευνα του Διεθνούς Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας (Global Enterpeneurship Monitor – GEM), στο οποίο συμμετέχει το ΙΟΒΕ, οι ποιοτικοί δείκτες επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα επιδεινώνονται, ενώ πάνω από τρεις στους τέσσερις στρέφονται στο επιχειρείν ως λύση ανάγκης.
Θετικό επιχειρηματικό ισοζύγιο
Τα στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνονται και από το ισοζύγιο επιχειρηματικότητας όπως το καταγράφει το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ). Οι επιχειρήσεις που ανοίγουν είναι σταθερά περισσότερες από αυτές που κλείνουν, με το θετικό ισοζύγιο να ενισχύεται.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία του ΓΕΜΗ, από την αρχή της χρονιάς έχουν ανοίξει πάνω από 50.000 νέες επιχειρήσεις, ενώ έκλεισαν περίπου 15.200.
Ρεκόρ ατομικών επιχειρήσεων
Κάπου εδώ σταματάνε τα αμιγώς καλά νέα και η εικόνα αρχίζει να θολώνει. Σχεδόν η μία στις δύο νέες επιχειρήσεις (πάνω από 45%) ήταν ατομικές επιχειρήσεις. Το πρώτο επτάμηνο του 2025, ιδρύθηκαν 16,5% περισσότερες ατομικές επιχειρήσεις από ό,τι το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Οι διαγραφές ατομικών επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 38% σε σύγκριση με πέρυσι.
Σε «ρηχά νερά» η ελληνική επιχειρηματικότητα
Από τις 977.740 ενεργές επιχειρήσεις που καταγράφει πανελλαδικά το ΓΕΜΗ το 65% είναι ατομικές επιχειρήσεις. Ένα 10% είναι ΙΚΕ – που μπορεί να ιδρυθούν και από ένα μόνο άτομο, με μηδενικό κεφάλαιο, γνωστές ως «επιχειρήσεις του ενός ευρώ». Ακολουθούν με 9% και 8% οι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες. Οι ΑΕ είναι λιγότερο από 5% του συνόλου και οι ΕΠΕ μόλις 2%.
Εμπόριο και καταλύμματα
Eνδεικτική της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας είναι και η κατανομή των δραστηριοτήτων ανά κλάδο.
Πάνω από μία στις τέσσερις επιχειρήσεις (26,3%) δραστηριοποιείται στο εμπόριο. Η δεύτερη πολυπληθέστερη κατηγορία επιχειρήσεων είναι τα καταλύματα και οι υπηρεσίες, με πάνω από 16,5%
Οι κατασκευές και οι επαγγελματικές-επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες αποτελούν από 8,5% της επιχειρηματικής δραστηριότητας αμφότερες.
Η μεταποίηση, που θεωρείται και ο κατεξοχήν παραγωγικός κλάδος, υστερεί, με μόλις 6,3%. Σύμφωνα πάλι με τη Eurostat, το 2024 οι νέες επιχειρήσεις μεταποίησης μειώθηκαν στην Ελλάδα κατά 18,4% το 2024, και οι κατασκευές κατά 25,4%
Στην Ελλάδα το 75,3% ανοίγει επιχείρηση για να βγάλει τα προς το ζην επειδή δεν υπάρχουν δουλειές -πηγή: GEM
Επιχειρηματικότητα ανάγκης
Στο ελληνικό επιχειρείν εξακολουθεί να κυριαρχεί η φιγούρα του εμποράκου-μικρομαγαζάτορα, του αυτοαπασχολούμενου «αφεντικού του εαυτού του», η εστίαση και ο τουρισμός. Το αναπτυξιακό υπόδειγμα παραμένει καθηλωμένο σε δραστηριότητες χαμηλής προστιθέμενης αξίας και ευάλωτες σε διαταραχές – αφού το τουριστικό προϊόν είναι το πλέον ευπαθές. Πρόκειται για το φαινόμενο της επιχειρηματικότητας ανάγκης, στο οποίο στρέφεται κάποιος για να βγάλει τα προς το ζην, επειδή δεν έχει καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές.
Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία η επιχειρηματικότητα ανάγκης – σε αντίστιξη με την επιχειρηματικότητα ευκαιρίας – χαρακτηρίζει κυρίως τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Σε χώρες με υψηλή νεανική ανεργία, όπως η Ελλάδα, ένα ποσοστό νέων στρέφονται στο επιχειρείν ως λύση ανάγκης, επειδή δεν μπορούν να βιοποριστούν ικανοποιητικά ως μισθωτοί.
Χειροτερεύει η ποιότητα της επιχειρηματικότητας
Στη σχετική έρευνα του GEM, στην οποία συμμετέχει το ΙΟΒΕ, η Ελλάδα σημειώνει πτώση στους 12 από τους 13 ποιοτικούς δείκτες αξιολόγησης του πλαισίου της επιχειρηματικότητας. Βαθμολογείται συνολικά με κάτω από τη βάση (4,4 στα 10, από 4,6 στο 2023), και είναι στην 35η θέση ανάμεσα σε 56 οικονομίες που συμμετέχουν στο GEM.
Το πλέον ενδιαφέρον όμως είναι ότι πάνω από από τρεις στους τέσσερις που στρέφονται στο επιχειρείν (75,3%) το κάνουν «για να βγάλουν τα προς το ζην, επειδή δεν υπάρχουν δουλειές». Όταν οι μισθοί στην Ελλάδα είναι οι δεύτεροι πιο χαμηλοί στην Ευρώπη και οι μισθωτοί πληρώνουν βαρύ «φορολογικό πέναλτι», ιδίως οι οικογένειες με παιδιά, η συμπλήρωση του εισοδήματος με παράπλευρες «δουλίτσες» και μικροεπιχειρησούλες, είναι μια κάποια λύση. Παραμένει όμως μια λύση με… κοντά ποδάρια.
Πηγή: in.gr
