Ινδία: Μπορεί η επίσκεψη Μόντι στην Κίνα να σηματοδοτήσει βελτίωση δεσμών;

Όταν η Foxconn ανακάλεσε εκατοντάδες Κινέζους μηχανικούς από ένα εργοστάσιο στην Ινδία τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με πληροφορίες, ακολουθώντας τις οδηγίες του Πεκίνου να περιορίσει τη μεταφορά τεχνολογίας στον γείτονά της, αυτό ήταν μια υπενθύμιση των ασταθών δεσμών μεταξύ δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ασίας.

Αλλά με τις δύο χώρες να αντιμετωπίζουν δασμολογική πίεση από την Ουάσινγκτον, μήπως οι οικονομικές προκλήσεις ωθούν το Πεκίνο και το Νέο Δελχί προς μια απρόθυμη συνεργασία, μεταμορφώνοντας την αντιφατική τους σχέση;

Αυτή η πιθανότητα θα δοκιμαστεί το Σαββατοκύριακο στην Τιαντζίν, όπου ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι πρόκειται να συναντηθεί με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ για την 25η σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης. Θα είναι η πρώτη επίσκεψη του Μόντι στην Κίνα εδώ και επτά χρόνια, μετά τις θανατηφόρες συγκρούσεις στην κοιλάδα Γκαλουάν μεταξύ Ινδών και Κινέζων στρατιωτών το 2020 που επιδείνωσαν τις σχέσεις.

Οι ειδικοί Ινδίας-Κίνας δεν βλέπουν σε μεγάλο βαθμό τη σύνοδο κορυφής ως την αρχή μιας μακροχρόνιας φιλίας μεταξύ των δύο χωρών. «Η καχυποψία για την Κίνα είναι βαθιά ριζωμένη στην Ινδία», δήλωσε στο CNBC ο Αμίτ Μπαντάρι, ανώτερος συνεργάτης ενέργειας, επενδύσεων και συνδεσιμότητας, στο think tank Gateway House. Αλλά απέναντι στους αμερικανικούς δασμούς και τις μεταβαλλόμενες αλυσίδες εφοδιασμού, η Κίνα και η Ινδία φαίνονται να πλησιάζουν η μία την άλλη.

Κατά τη διάρκεια της διήμερης επίσκεψής του στο Δελχί, την περασμένη εβδομάδα, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι δήλωσε ότι η Ινδία και η Κίνα θα πρέπει να βλέπουν η μία την άλλη ως «εταίρους» και όχι ως «αντίπαλους ή απειλές».

Το ελλειματικό εμπορικό ισοζύγιο και το Πακιστάν

Η Ινδία έχει ένα διευρυνόμενο έλλειμμα με την Κίνα, κάτι που προσπαθούσε να περιορίσει αλλά δεν μπόρεσε. Το εμπορικό έλλειμμα της Ινδίας με την Κίνα ήταν 99,2 δισεκατομμύρια δολάρια για το έτος που έληξε τον Μάρτιο του 2025, αυξημένο από περίπου 85 δισεκατομμύρια δολάρια το προηγούμενο έτος, με τις συνολικές εισαγωγές από το Πεκίνο να αγγίζουν το ιστορικό υψηλό των 113,45 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

«Οι ανησυχίες μας για το εμπορικό έλλειμμα έχουν δύο σκέλη. Το ένα είναι το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος. Το δεύτερο είναι το γεγονός ότι η ανισορροπία συνεχώς διευρύνεται χρόνο με το χρόνο», σύμφωνα με την ινδική πρεσβεία στην Κίνα.

Η στενή σχέση της Κίνας με το Πακιστάν είναι ένα άλλο ευαίσθητο σημείο για την Ινδία. Σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Έρευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, η Κίνα παρέδωσε μεγάλα όπλα σε 44 κράτη το 2020-24, με σχεδόν τα δύο τρίτα των εξαγωγών όπλων της, ή το 63%, να πηγαίνουν στο Πακιστάν.

Η συνάντηση είναι απίθανο να επιλύσει διαφορές ή να επουλώσει παλιές πληγές μεταξύ των δύο γειτόνων, σύμφωνα με τους ειδικούς. Αλλά η παρουσία του Μόντι στην Τιαντζίν θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη προθυμίας για εύρεση κοινού εδάφους.

Θανατηφόρες συγκρούσεις στην κοιλάδα Γκαλουάν

Οικονομική αναγκαιότητα

Το Νέο Δελχί έχει επιδιώξει να τοποθετηθεί ως κόμβος παραγωγής για παγκόσμιες εταιρείες που επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού μακριά από την Κίνα.

Η Ινδία, για παράδειγμα, ξεπέρασε την Κίνα ως ο κορυφαίος προμηθευτής smartphone στις ΗΠΑ κατά το δεύτερο τρίμηνο, ενώ το μερίδιο της Κίνας στις εξαγωγές smartphone στις ΗΠΑ μειώθηκε σε μόλις 25% από 61% ένα χρόνο νωρίτερα, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Canalys.

Ωστόσο, η χώρα δεν μπόρεσε να αξιοποιήσει πλήρως την ευκαιρία «China Plus One», εν μέρει λόγω των εμπορικών φραγμών μεταξύ Νέου Δελχί και Πεκίνου, δήλωσε στο CNBC η Πριγιάνκα Κισόρε, κύρια οικονομολόγος για την ασιατική οικονομία και στο think tank Asia Decoded.

«Οι χώρες που φιλοδοξούν να γίνουν προορισμοί Κίνα+1 πρέπει να προμηθεύονται τις πρώτες ύλες ή τα ενδιάμεσα αγαθά τους από την Κίνα μέχρι τη στιγμή που θα μπορέσουν να αναπτύξουν τις δικές τους δυνατότητες στην εγχώρια αγορά. Στο εσωτερικό, η Ινδία δεν είναι σε θέση να παράγει και να παρέχει όλα τα ενδιάμεσα αγαθά και τις πρώτες ύλες», είπε.

Τα ηλεκτρικά οχήματα είναι μια άλλη βιομηχανία όπου η Ινδία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κινεζικές προμήθειες.

Με στόχο να περιορίσει τον λογαριασμό εισαγωγών αργού πετρελαίου, η ινδική κυβέρνηση έχει θέσει στόχο τα ηλεκτρικά οχήματα να αντιπροσωπεύουν το 30% των πωλήσεων νέων οχημάτων έως το 2030, από 7,6% το 2024. Αυτό είναι μεγάλο στοίχημα, δεδομένου ότι οι περισσότεροι Ινδοί κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων βασίζονται στην Κίνα για την προμήθεια βασικών στοιχείων.

Την περασμένη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ινδία, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών διαβεβαίωσε ότι η χώρα του θα αντιμετωπίσει την ανάγκη της Ινδίας για σπάνιες γαίες, μηχανήματα διάνοιξης σηράγγων και λιπάσματα.

Ο Κινέζος υπουργος Εξωτερικών Γουάνγκ Γι με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι

Κέρδη από προσέγγιση

Η Κίνα έχει επίσης να κερδίσει από την ενίσχυση των εμπορικών δεσμών με τη γείτονά της. Η Ινδία έχει απαγορεύσει σε αρκετές κινεζικές επιχειρήσεις να λειτουργούν στη χώρα.

Η πρόσβαση στην ινδική αγορά μπορεί να αποτελέσει μεγάλη ώθηση για τις κινεζικές εταιρείες σε μια εποχή που υπάρχει επιβράδυνση στην εγχώρια κατανάλωση. Η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων της Ινδίας, για παράδειγμα, προσφέρει περιθώρια ανάπτυξης για κινεζικές εταιρείες, καθώς αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό στην εγχώρια αγορά.

Σε περαιτέρω ένδειξη αναθέρμανσης των σχέσεων, μετά την επίσκεψη του Γουάνγκ, οι απευθείας πτήσεις από την Ινδία προς την ηπειρωτική Κίνα, οι οποίες είχαν ανασταλεί από την έναρξη της πανδημίας, πρόκειται να ξαναρχίσουν. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να ανοίξουν ξανά το διασυνοριακό εμπόριο σε τρία καθορισμένα σημεία συναλλαγών.

Ινδικές εταιρείες όπως η Reliance Industries και η Adani Group επιδιώκουν επίσης συνεργασίες με κινεζικές εταιρείες, σύμφωνα με δημοσίευμα των Economic Times τον Ιούλιο.

Ενώ τα σημάδια είναι θετικά, οι μακροχρόνιες υποψίες και οι συνοριακές διαμάχες δυσκολεύουν να θεωρηθούν οι δύο χώρες ως στενοί εταίροι. Η συνάντηση του SCO θα προσφέρει μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με το πόσο στενά θα είναι τα τανγκό του ελέφαντα και του δράκου – και για πόσο καιρό.