Μπορεί στη χώρα του να δέχεται πιέσεις και να βρίσκει αναχώματα στις προσπάθειές του να δημιουργήσει ένα μεγάλο και διεθνώς ανταγωνιστικό τραπεζικό πόλο, ωστόσο στην Ευρώπη προχωρά ακάθεκτος… Παρά την αντίδραση του Βερολίνο χτίζει το μερίδιό στην Commerzbank και με τις ευλογίες της Αθήνας έχει ανεβάσει στο 26% το ποσοστό του στην Alpha Bank. Ο λόγος για τον διευθύνοντα σύμβουλο της UniCredit, Αντρέα Ορσέλ
Ποιος είναι όμως, ο Ορσέλ, οποίος τα τελευταία χρόνια ταρακουνά τα παγκόσμια τραπεζικά νερά;
Από την χαρακτηριστική του γλωσσομάθεια μέχρι την εκπεφρασμένη κλίση του προς τις μεταξωτές γραβάτες Salvatore Ferragamo, ο Αντρέα Ορσέλ ενέπνεε πάντα έναν κοσμπολίτικο αέρα. Ο CEO της UniCredit, o άνθρωπος ο οποίος τους τελευταίους μήνες κινεί τα νήματα των τραπεζικών deals στη Ευρώπη έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, που τον συνδέουν με τη λαμπρή καριέρα του.
Όσοι τον γνωρίζουν μιλούν για μια γοητευτική, συχνά εκρηκτική προσωπικότητα, με έντονη αποφασιστικότητα και σχεδόν εμμονική σχέση με την μόδα, τονίζοντας ότι πίσω από την κομψή εμφάνισή του κρύβεται ένας αισιόδοξος και επιθετικός επιχειρηματία που αναζητά συνεχώς μεγαλύτερα κέρδη, και αρέσκεται να χτίζει συμφωνίες.
Η συνήθειά του αυτή, και το αναντίρρητο διορατικό του ταλέντο, πολύ γρήγορα τον εκτίναξε στην κορυφή των επενδυτικών τραπεζών, όπου οι φημισμένες διαπραγματευτικές του ικανότητες ανταμείφθηκαν με θέσεις κύρους και υψηλές αποδοχές.
Ο δρόμος προς την κορυφή
Αυτό για το οποίο δεν χάνει ευκαιρία να αναφέρεται στις συνεντεύξεις του είναι η ταπεινή καταγωγή του, υπενθυμίζοντας συχνά-πυκνά ότι προέρχεται από μία οικογένεια μεσαίας τάξης.
Γεννημένος στη Ρώμη το 1963 από Σικελό πατέρα που είχε μια εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης και μητέρα που εργαζόταν για τα Ηνωμένα Έθνη, ο Ορσέλ φοίτησε στο Lycée français Chateaubriand και στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης.
Η σχολική και ακαδημαϊκή του πορεία ήταν ασυνήθιστη: από το ιδιαίτερα δομημένο γαλλικό σύστημα συνέχισε σε ένα πιο «χαλαρό» ιταλικό πανεπιστήμιο. Πορεία που ήταν προϊόν μιας συμφωνίας που συνήψαν οι γονείς του, οι οποίοι ήθελαν να εξισορροπήσουν την πίστη της γαλλόφωνης μητέρας του στη γαλλική εκπαίδευση με την επιμονή του πατέρα του να έχει ο Ορσέλ μια ισχυρή σύνδεση με την Ιταλία.
Από μικρός αγαπούσε το πρωινό ξύπνημα, την γυμναστική αλλά και την επίτευξη των στόχων του. Οι επιδόσεις του στο Πανεπιστήμιο φλέρταραν με το άριστα και από νωρίς είχε αποφασίσει ότι θα ασχοληθεί με τον τραπεζικό τομέα.
Αυτό δεν τον εμπόδισε να ανακαλύψει περισσότερα πράγματα για τον εαυτό του, μακριά από το πανεπιστήμιο. Με ένα σακίδιο στην πλάτη, πέρασε εννέα μήνες εξερευνώντας τη Νότια Αμερική κι επέστρεψε στην πανεπιστημιούπολή του λίγο πριν τις εξετάσεις του πρώτου έτους.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα οικονομικά και το εμπόριο στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, από το οποίο αποφοίτησε με άριστα , προτού συνεχίσει τις σπουδές του για MBA στην έγκριτη σχολή επιχειρήσεων INSEAD. Μετά την αποφοίτησή του, έκανε σπουδές στην Goldman Sachs και την Boston Consulting Group, προτού ενταχθεί στην Merrill Lynch το 1992. Εκεί άρχισε να χτίζεται ο δικός του «μύθος» σχετικά με την ικανότητά του να κλείνει συμφωνίες.
Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία ήρθε το 1998, όταν ήταν σύμβουλος στη συγχώνευση μεταξύ της Credito Italiano και της Unicredito. Η συμφωνία των 21,2 δισεκατομμυρίων ευρώ (24 δισεκατομμύρια δολάρια) δημιούργησε τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας και ο Ορσέλ άφησε τόσο καλή εντύπωση που φέρεται να του ζητήθηκε αργότερα να διευθύνει το νεοσύστατο ίδρυμα. Μέχρι τότε, όμως, είχε ήδη κολλήσει με το μικρόβιο της σύναψης συμφωνιών. Την επόμενη χρονιά, έκλεισε προσωπικά τη συγχώνευση των Banco Bilbao Vizcaya και Argentaria, αξίας 11 δισεκατομμυρίων ευρώ (12,5 δισεκατομμύρια δολάρια) – μια συμφωνία που όχι μόνο δημιούργησε τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ισπανίας, αλλά και εξασφάλισε στον Ορσέλ μια θέση στο τραπέζι για τα οικονομικά δικαιώματα.
Οξυδέρκεια
Το κοφτερό του μυαλό, η στρατηγική του προσέγγιση και το απαράμιλλο πάθος του για το παιχνίδι τράβηξαν την προσοχή του Εμίλιο Μποτέν, τότε προέδρου του Ομίλου Santander, ο οποίος ζήτησε από τον Ορσέλ να συμβουλεύσει για την πλήρη εξαγορά της βρετανικής θυγατρικής Abbey National από την τράπεζα το 2004. Αυτό πυροδότησε μια φιλία που θα έλαμπε μέχρι τον θάνατο του Μποτέν το 2014. Το δίδυμο δέθηκε ιδιαίτερα όταν συνεργάστηκαν για την εξαγορά της Sovereign Bank από την Santander το 2009. Μάλιστα, τότε γράφτηκε ότι ο Μποτέν έστελνε χειρόγραφα σημειώματα στον Ορσέλ μετά την υπογραφή κάθε συμφωνίας, πιθανώς για να τον ευχαριστήσει για το έργο του.
Το 2007, η Royal Bank of Scotland του ανέθεσε να εργαστεί για την -υπό κατάρρευση- εξαγορά της ABN AMRO, η οποία – στα 55 εκατομμύρια δολάρια – ήταν η μεγαλύτερη συμφωνία στην ιστορία εκείνη την εποχή. Όταν φαινόταν ότι όλο αυτό θα γινόταν καπνός, ο Ορσέλ άρπαξε τη συμφωνία από τις φλόγες καλώντας την Fortis και την Santander για να εκτελέσουν μια τριμερή προσφορά κοινοπραξίας. Επαινέθηκε για την ταχύτητα σκέψης του, λαμβάνοντας ένα σημαντικό ποσό 12 εκατομμυρίων δολαρίων σε συμβουλευτικές αμοιβές.
Η κριτική
Τα τεράστια πακέτα αποδοχών του δεν πέρασαν απαρατήρητα. Στο αποκορύφωμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, του καταβλήθηκε ένα τεράστιο μπόνους 34 εκατομμυρίων δολαρίων, παρά το γεγονός ότι η Merrill Lynch είχε καταγράψει καθαρές ζημίες 27 δισεκατομμυρίων δολαρίων εκείνο το έτος και έπρεπε να διασωθεί από τους φορολογούμενους. Η πληρωμή ήταν τόσο προκλητική που ο Όρσελ ερευνήθηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης, ενώ το Institutional Investor τον χαρακτήρισε «μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της χρηματοπιστωτικής κρίσης». Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, η τυχερή μέρα του Όρσελ ήρθε για άλλη μια φορά όταν πληρώθηκε 26 εκατομμύρια δολάρια από την UBS, για να τον απομακρύνει από την Merrill Lynch εν μέσω της συγχώνευσής της με την Bank of America.
Εκείνη την εποχή, χαρακτηρίστηκε από φίλους ως ο «τελευταίος των Μοϊκανών», όντας ο τελευταίος σε μια γενιά υψηλά αμειβόμενων ανώτερων τραπεζιτών, οι υπόλοιποι από τους οποίους αποχώρησαν σταδιακά εν μέσω της κρίσης του 2008.
Το εκρηκτικό ταμπεραμέντο
Ο Ορσέλ έχει δεχθεί επίσης κριτική για το φλογερό του ταμπεραμέντο του, το σκληροπυρηνικό στυλ διοίκησης και την εμμονή του με τις αποδόσεις. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Financial News τον Οκτώβριο του 2018, η θητεία του Ορσέλ στην UBS έχει σημαδευτεί από μια σειρά έντονων συγκρούσεων με άλλα ανώτερα μέλη του προσωπικού, όπου ο οξύθυμος Ιταλός άφησε την ιδιοσυγκρασία του να τον κυριεύσει.
Επίσης, όπως είχαν γράψει οι Financial Times συνηθίζει να τηλεφωνεί και να στέλνει email σε νεότερους υπαλλήλους γύρω στις 5 π.μ. και συχνά δεν σταματά μέχρι μετά τα μεσάνυχτα.
Η θητεία στη UniCredit
Όταν ανέλαβε καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου στην UniCredit στις 15 Απριλίου του 2021 η τιμή της μετοχής της διαμορφωνόταν στα 8,5 ευρώ. Σήμερα έχει ξεπεράσει τα 64 ευρώ, με τα κέρδη από την αρχή του έτους να καταγράφουν ράλι 71%. H κεφαλαιοποίηση της UniCredit ξεπερνά τα 108 δισ. ευρώ.
Στους επιχειρηματικούς κύκλος είναι γνωστός ως «βροχοποιός». Σημειώνεται ότι με τον χαρακτηρισμό αυτόν περιγράφεται οιοσδήποτε φέρνει στις εταιρείες, κυρίως τράπεζες, πελάτες, χρήμα και μεγάλα deal λόγω των ικανοτήτων και των επαφών του.
Η θεωρία του
«Κάθε πρωί όταν σηκώνεσαι και κοιτάζεσαι στον καθρέφτη καθώς ξυρίζεσαι, δεν μπορείς να κρυφτείς. Μπορείς να ζήσεις με το είδωλο που βλέπεις»; Ο ίδιος ο Ορσέλ, σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του με προσωπικό χαρακτήρα, έχει παραδεχθεί ότι αυτή η φράση του πατέρα του έχει καθορίσει την πορεία του.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ δημοσιογράφων που καλύπτουν τον τραπεζικό τομέα, η άνεσή του στον χώρο είναι απαράμιλλη. Όπως και η ειλικρίνεια με την οποία απαντάει στις ερωτήσεις, η γοητεία του αλλά και η ικανότητά του να σπάει τον πάγο.
Τα «κότσια» του Ορσέλ
Σε μία συνέντευξή του στους FT το 2015, είχε κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο βιβλίο «Grit» της Angela Duckworth. Στα ελληνικά το βιβλίο έχει μεταφραστεί με τίτλο «Άνθρωποι με κότσια» (εκδόσεις Κλειδάριθμος), με την ψυχολόγο συγγραφέα να απευθύνεται σε όσους θέλουν να πετύχουν -γονείς, φοιτητές, παιδαγωγούς, αθλητές και επιχειρηματίες.
«Δεν χρειάστηκε καν να το τελειώσω, γιατί ένιωσα ότι πίστευα τόσα πολλά από αυτά που έλεγε», ανέφερε, υπογραμμίζοντας ότι πεποίθησή του είναι ότι το το μυστικό της επιτυχίας δεν είναι το ακατέργαστο ταλέντο, αλλά κυρίως ένα μείγμα πάθους και επιμονής.
«Η ζωή είναι θέμα επιλογών, κάποιοι άνθρωποι θα δώσουν 15 ώρες την ημέρα και κάποιοι άλλοι θα δώσουν οκτώ ή εννέα ώρες την ημέρα. Αλλά δεν νομίζω ότι μπορείς να έχεις ανθρώπους που δίνουν τρεις ώρες, τουλάχιστον όχι σε αυτόν τον κλάδο», εξήγησε.
Η προσήλωσή του στη δουλειά είναι κι αυτή που του έχει δώσει τον χαρακτηρισμό του «τραπεζίτη με τις ακριβές απαιτήσεις». Ο ίδιος έχει προκαλέσει πολλές φορές την αντίδραση των τραπεζών στις οποίες εργάζεται, λόγω των μισθολογικών του απαιτήσεων.
Στην προσωπική του ζωή είναι παντρεμένος με την Κλάρα Μπαταλίμ, μία σχεδιάστρια εσωτερικών χώρων και πρώην υπάλληλο της British Airways, με την οποία έχουν μια κόρη. Ο Όρσελ μιλάει άπταιστα πέντε γλώσσες (Ιταλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Αγγλικα και Γερμανικά.
