Υπάρχει άραγε λόγος που τα γαλλικά έχουν τόσες πολλές εκφράσεις για να κάνουν κύκλους; Déjà vu (προμνησία), plus ça change (σε μία ελεύθερη απόδοση όσο περισσότερο αλλάζει κάτι, τόσο περισσότερο είναι το ίδιο πράγμα) αλλά και το…. κεμπεκικό jour de la marmotte (ημέρα της μαρμότας).
Όποια και αν είναι η επιλογή, η θλιβερή πραγματικότητα που έχει επιστρέψει στη Γαλλία είναι μια γαλλική κυβέρνηση που έχει ανατραπεί λόγω της αδυναμίας της να συγκεντρώσει νομοθετική πλειοψηφία πίσω από μια δημοσιονομική εξυγίανση. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται…
Αυτή την εβδομάδα, η μοίρα αυτή έπληξε τον Φρανσουά Μπαϊρού. Μέσα σε μια μέρα, ο Σεμπαστιάν Λεκορνί έγινε ο έβδομος πρωθυπουργός του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και αντιμετωπίζει ακριβώς την ίδια πρόκληση με αρκετούς προκατόχους του, να διορθώσει τα δημόσια οικονομικά χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Το ίδιο πρόβλημα με το ίδιο ερώτημα: πώς φτάσαμε ως εδώ;
Είναι γνωστό ότι η Γαλλία έχει τον τρίτο υψηλότερο λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ στην Ευρώπη, αν και αρκετά πίσω από την Ελλάδα και την Ιταλία. Οι επενδυτές, ωστόσο, έχουν αποφασίσει ότι η Γαλλία πρέπει να δανείζεται ακριβότερα από τη χώρα μας και σχεδόν το ίδιο με τη Γαλλία.
Η υποβάθμιση από τη Fitch
Όπως ήταν αναμενόμενο, η Fitch υποβάθμισε τη Γαλλία, υποδεικνύοντας ότι η αναταραχή από την επανειλημμένη κατάρρευση της κυβέρνησης έχει εγκλωβίσει τη χώρα σε μια διαρκή μάχη για τον περιορισμό του αυξανόμενου χρέους.
Ο οίκος αξιολόγησης υποβάθμισε την πιστοληπτική του αξιολόγηση σε A+ από AA-, τοποθετώντας την μια βαθμίδα χαμηλότερα από το Ηνωμένο Βασίλειο και στο ίδιο επίπεδο με το Βέλγιο. Μεταξύ των βασικών κρατικών δανειοληπτών, η αξιολόγηση της Γαλλίας από την Fitch είναι πλέον η χαμηλότερη, έξι επίπεδα πάνω από την αξιολόγηση «junk».
Η υποβάθμιση έρχεται στο τέλος μιας εβδομάδας που ξεκίνησε με την κατάρρευση μιας ακόμα γαλλικής κυβέρνησης, καθώς το κοινοβούλιο απέρριψε τα σχέδια για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Ο Σεμπαστιάν Λεκορνί ανέλαβε τα καθήκοντα του πρωθυπουργού την Τετάρτη με εντολή του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να διαβουλευτεί με τα κόμματα της αντιπολίτευσης για τον προϋπολογισμό πριν από τον διορισμό νέας κυβέρνησης.
Ο νέος πρωθυπουργός έχει υποσχεθεί σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τη μέθοδο διαπραγμάτευσης και επί της ουσίας, αφού οι νομοθέτες απέρριψαν το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για απότομη μείωση του ελλείμματος στο 4,6% του οικονομικού προϊόντος από το αναμενόμενο 5,4% φέτος.
Η επόμενη ημέρα
Μέχρι στιγμής, οι νομοθέτες έχουν δείξει μικρή προθυμία για συμβιβασμό. Πολλοί ζητούν επανάληψη των πρόωρων βουλευτικών εκλογών του 2024, οι οποίες χώρισαν το κοινοβούλιο σε τρία αντίπαλα μπλοκ, ανίκανα να συμφωνήσουν σε οικονομικά νομοσχέδια. Κάποιοι, συμπεριλαμβανομένης της ακροδεξιάς και της ακροαριστεράς, ζητούν την παραίτηση του Μακρόν πριν από το τέλος της θητείας του το 2027 — κάτι που ο ίδιος έχει αποκλείσει κατηγορηματικά.
Ο οίκος Fitch δήλωσε ότι «η ήττα της κυβέρνησης στην ψήφο εμπιστοσύνης καταδεικνύει τον αυξημένο κατακερματισμό και την πόλωση της εγχώριας πολιτικής».
«Από τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στα μέσα του 2024, η Γαλλία είχε τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις», ανέφερε. «Αυτή η αστάθεια αποδυναμώνει την ικανότητα του πολιτικού συστήματος να επιτύχει ουσιαστική δημοσιονομική εξυγίανση και καθιστά απίθανο το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα να μειωθεί στο 3% του ΑΕΠ έως το 2029, όπως είχε θέσει ως στόχο η απερχόμενη κυβέρνηση».
Η Fitch προειδοποίησε επίσης ότι «η περίοδος πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2027 θα περιορίσει περαιτέρω το περιθώριο για δημοσιονομική εξυγίανση βραχυπρόθεσμα και θα διαπιστώνει υψηλή πιθανότητα το πολιτικό αδιέξοδο να συνεχιστεί και μετά τις εκλογές».
Σχολιάζοντας στο X, ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών Έρικ Λόμπαρντ αναγνώρισε την υποβάθμιση. Ωστόσο, τόνισε ότι «ο νέος πρωθυπουργός έχει ήδη ξεκινήσει διαβουλεύσεις με τις πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο, με σκοπό την έγκριση ενός προϋπολογισμού για το έθνος και τη συνέχιση των προσπαθειών για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών μας».
Τα επόμενα ραντεβού με τους οίκους
Ωστόσο, οι υποβαθμίσεις δεν φαίνεται να σταματούν εδώ καθώς έως το τέλος του έτους η γαλλική οικονομία έχει ραντεβού με όλους του οίκους αξιολόγησης:
- 19 Σεπτεμβρίου: DBRS (AA, υψηλό)
- 26 Σεπτεμβρίου: Πεδίο εφαρμογής (AA-, σταθερό)
- 24 Οκτωβρίου: Moody’s (Aa3, σταθερός)
- 28 Νοεμβρίου: S&P (AA-, αρνητικός)
Ξεπούλημα στις αγορές
Η πολιτική και δημοσιονομική αβεβαιότητα της Γαλλίας έχει πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών τους τελευταίους 18 μήνες, πυροδοτώντας πωλήσεις μετοχών της χώρας. Τα 10ετή ομόλογα αναφοράς της χώρας προσφέρουν μία από τις υψηλότερες αποδόσεις στην ευρωζώνη, παρόμοια με αυτά της Λιθουανίας, της Σλοβακίας και της Ιταλίας. Το ασφάλιστρο που καταβάλλουν έναντι των γερμανικών ομολόγων έχει σχεδόν διπλασιαστεί από τότε που ο Μακρόν προκήρυξε εκλογές πέρυσι, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ασθενέστερης ζήτησης από τους επενδυτές.
Η υποβάθμιση της Fitch είναι απίθανο να πυροδοτήσει περαιτέρω πωλήσεις, επειδή οι επενδυτές τείνουν να αποτιμούν τους κινδύνους πριν από τις αλλαγές και η χώρα εξακολουθεί να διατηρεί αξιολογήσεις διπλού Α από τις δύο άλλες μεγάλες εταιρείες. Ωστόσο, περαιτέρω υποβαθμίσεις στο μέλλον θα μπορούσαν να διαβρώσουν τη ζήτηση από επενδυτές που δεσμεύονται από αυστηρές απαιτήσεις εντολής για την αγορά περιουσιακών στοιχείων υψηλότερης αξιολόγησης.
Η απόφαση της Fitch και οι πολιτικές δυσκολίες της Γαλλίας έρχονται σε αντίθεση με τα σημάδια ανάκαμψης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
Πρόσφατοι δείκτες δείχνουν το τέλος μιας μακράς ύφεσης στον μεταποιητικό τομέα, ενώ η Τράπεζα της Γαλλίας δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι η συνολική ανάπτυξη αναμένεται να συνεχιστεί με τον εκπληκτικά ισχυρό ρυθμό που σημείωσε το δεύτερο τρίμηνο.
Ωστόσο, η στατιστική υπηρεσία της χώρας Insee προειδοποίησε την Πέμπτη ότι η παρατεταμένη ζημία στην εμπιστοσύνη από τις πολιτικές αναταραχές σημαίνει ότι η ανάπτυξη στη Γαλλία αναμένεται να υστερήσει σε σχέση με την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ φέτος.
