Όπως αναμενόταν, ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings υποβάθμισε το χρέος της Γαλλίας, ασκώντας πιέσεις στον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν λίγες μόνο ημέρες αφότου η αντιπολίτευση ανέτρεψε την κυβέρνηση για τα σχέδιά της για μείωση του ελλείμματος.
Αργά την Παρασκευή ο διεθνής οίκος υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας από AA- με αρνητικές προοπτικές σε A+ με σταθερές προοπτικές, λέγοντας ότι η πολιτική αστάθεια έχει εγείρει αμφιβολίες για την ικανότητα της χώρας να μειώσει το έλλειμμά της.
Η κυβέρνηση μειοψηφίας του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού κατέρρευσε μετά από ψήφο εμπιστοσύνης αυτή την εβδομάδα σχετικά με τα σχέδιά του για ένα δημοσιονομικό πακέτο 44 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη μείωση του ελλείμματος. Είναι ο δεύτερος πρωθυπουργός μέσα σε ένα χρόνο που χάνει τη θέση του , εν μέσω προσπαθειών της κυβέρνησης να διορθώσει τα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας.
Ο οίκος Fitch δήλωσε ότι η νέα αξιολόγηση «καταδεικνύει τον αυξημένο κατακερματισμό και την πόλωση της εσωτερικής πολιτικής», προσθέτοντας ότι η αστάθεια καθιστά «απίθανη» τη μείωση του ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ έως το 2029, όπως έχει θέσει ως στόχο η κυβέρνηση.
Οι προκλήσεις για τον Λεκορνί
Ο Μακρόν όρισε τον Σεμπαστιάν Λεκορνί, στενό του σύμμαχο , για να αντικαταστήσει τον Μπαϊρού. Χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αντιμετωπίζει τις ίδιες πολιτικές προκλήσεις για την έγκριση του προϋπολογισμού μέσω ενός κατακερματισμένου κοινοβουλίου.
Ο Λεκορνί θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει τη συναίνεση των αριστών νομοθετών σχετικά με μια νέα πρόταση προϋπολογισμού, αλλά οποιαδήποτε συμφωνία θα απαιτούσε λιγότερο φιλόδοξους στόχους μείωσης του ελλείμματος.
Η Γαλλία ξεπέρασε κατά πολύ τους στόχους της για το έλλειμμα πέρυσι, αφού έκανε ανακριβείς προβλέψεις για τα φορολογικά έσοδα, με αποτέλεσμα το έλλειμμα να φτάσει στο 5,8% το 2024, πολύ πάνω από το όριο του 3% που έχει θέσει η ΕΕ. Η κυβέρνηση προβλέπει ότι το έλλειμμα θα μειωθεί στο 5,4% μέχρι το τέλος του 2025.
Πολιτικό αδιέξοδο
Ωστόσο, η Fitch προέβλεψε ότι το έλλειμμα θα παραμείνει πάνω από 5% το 2026-27, προσθέτοντας ότι υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα το πολιτικό αδιέξοδο να συνεχιστεί και μετά τις [προεδρικές] εκλογές του 2027».
Η πολιτική δυσφορία της Γαλλίας έχει οδηγήσει το κόστος δανεισμού της κοντά στο υψηλότερο επίπεδο από την κρίση χρέους της Ευρωζώνης πριν από μια δεκαετία και πλέον. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αναφοράς αυξήθηκε πάνω από 3,6% τις ημέρες που προηγήθηκαν της παραίτησης του Bayrou, και έκτοτε έχει υποχωρήσει ελαφρώς στο 3,49%.
Η διαφορά έναντι των γερμανικών ομολόγων αναφοράς Bund —ένα μέτρο του άγχους των επενδυτών που παρακολουθείται στενά από οικονομολόγους και πολιτικούς— είναι περίπου 0,8 ποσοστιαίες μονάδες, σημαντικά πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο μετά την κρίση, καθώς το κόστος δανεισμού της Γαλλίας πλησιάζει εκείνο της Ιταλίας, ένα μακροχρόνιο επίκεντρο ανησυχιών για το χρέος της Ευρωζώνης.
Ο Éric Dor, οικονομολόγος στη σχολή επιχειρήσεων IÉSEG, εξηγεί στους Financial Times, ότι η υποβάθμιση της αξιολόγησης «επιβεβαιώνει την πραγματικότητα του προβλήματος των γαλλικών δημόσιων οικονομικών, αλλά οι αγορές έχουν προηγηθεί των οίκων αξιολόγησης».
Πρόσθεσε: «Δεν κάνουμε συναλλαγές σαν χώρα με ΑΑ. Αυτό δείχνει τη σημασία να επιτευχθεί επιτέλους συναίνεση για τη σταθεροποίηση του δημόσιου χρέους».
Το μεγάλο πρόβλημα του ελλείμματος
Τα προβλήματα ελλείμματος πηγάζουν εν μέρει από τις μεγάλες δαπάνες για την υποστήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οι φορολογικές μειώσεις του Μακρόν σε επιχειρήσεις, ιδιοκτήτες ακινήτων και πλούσιους έχουν επίσης περιορίσει την εισροή δημόσιων φόρων, ενώ η αναμενόμενη ώθηση στην ανάπτυξη δεν ήταν τόσο μεγάλη όσο αναμενόταν.
Η Fitch σημείωσε επίσης ότι η Γαλλία αγωνίζεται εδώ και καιρό να μειώσει τις συνολικές κοινωνικές δαπάνες, οι οποίες ανέρχονται στο 32% του ΑΕΠ σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 26%.
Η χώρα βρίσκεται ήδη σε διαδικασία υπερβολικού χρέους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών κανόνων των Βρυξελλών για τον έλεγχο των δημόσιων οικονομικών και την αποτροπή της υπέρβασης του 3% του ΑΕΠ στο ετήσιο δημοσιονομικό έλλειμμα των κρατών μελών.
Οι αμυντικές δαπάνες
Η προοπτική υψηλότερων αμυντικών δαπανών ασκεί επίσης πιέσεις στα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας. Ο Μακρόν έχει δεσμευτεί να αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της Γαλλίας κατά 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε διάστημα δύο ετών, σε απάντηση στις εκκλήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προς τα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες.
Παρ ‘όλα αυτά, ο οίκος Fitch επεσήμανε τη «μεγάλη, διαφοροποιημένη οικονομία υψηλού εισοδήματος» της Γαλλίας, τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη και τον υγιή τραπεζικό τομέα ως μερικούς λόγους αισιοδοξίας.
Ο απερχόμενος υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Ερίκ Λομπάρντ, δήλωσε ότι ο Λεκορνί «έχει ήδη ξεκινήσει διαβουλεύσεις με τις πολιτικές δυνάμεις στο κοινοβούλιο, με σκοπό την έγκριση ενός εθνικού προϋπολογισμού και τη συνέχιση των προσπαθειών για την ανασυγκρότηση των δημόσιων οικονομικών μας».
