Αγορά εργασίας: Ποιες κοινωνικές ομάδες μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων - Οικονομικός Ταχυδρόμος

Η καλύτερη ένταξη υποεκπροσωπούμενων ομάδων —όπως οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, οι μετανάστες και τα άτομα με αναπηρία— στην αγορά εργασίας μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό των ελλείψεων δεξιοτήτων και εργατικού δυναμικού και να αντισταθμίσει τις δημογραφικές αλλαγές που ενέχουν τον κίνδυνο συρρίκνωσης του εργατικού δυναμικού της ΕΕ έως και κατά 18 εκατομμύρια έως το 2050.

Η έκθεση της Επιτροπής του 2025 για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη (ESDE) επισημαίνει ότι το ένα πέμπτο του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, περίπου 51 εκατομμύρια άτομα, βρίσκονται επί του παρόντος εκτός της αγοράς εργασίας της ΕΕ, με τις γυναίκες, τα άτομα ηλικίας 55-64 ετών, τους μετανάστες και τα άτομα με αναπηρία να αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας θα συμβάλει επίσης στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για ποσοστό απασχόλησης 78 % για το 2030. Ταυτόχρονα, θα βελτιώσει την κοινωνική συνοχή και θα στηρίξει τον στόχο της ΕΕ για μείωση της φτώχειας έως το 2030.

Το 2024 η ΕΕ δημιούργησε 1,8 εκατομμύρια περισσότερες θέσεις εργασίας σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ανεβάζοντας το ποσοστό απασχόλησης στο 75,8 %, ενώ το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο νέο ιστορικό χαμηλό του 5,9 %.

Βασικά πορίσματα της έκθεσης ESDE 2025

Το 2024 η ΕΕ δημιούργησε 1,8 εκατομμύρια περισσότερες θέσεις εργασίας σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ανεβάζοντας το ποσοστό απασχόλησης στο 75,8 %, ενώ το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο νέο ιστορικό χαμηλό του 5,9 %.

Γυναίκες: άρση των εμποδίων για την ενίσχυση της ισότητας και της ανάπτυξης

Η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό στην ΕΕ παραμένει κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη από εκείνη των ανδρών, με 32 εκατομμύρια γυναίκες εκτός εργατικού δυναμικού, κυρίως λόγω των μη αμειβόμενων ευθυνών φροντίδας, της περιορισμένης διαθεσιμότητας παιδικής φροντίδας και των αντικινήτρων στα συστήματα φορολογίας και παροχών. Περίπου το 75 % των μητέρων μικρών παιδιών εκτός του εργατικού δυναμικού αναφέρουν ως κύριο λόγο τα καθήκοντα φροντίδας, σε σύγκριση με μόλις το 13 % των πατέρων.

Η έκθεση δείχνει ότι η επέκταση της παιδικής μέριμνας θα μπορούσε να αυξήσει το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών σε ορισμένα κράτη μέλη έως και κατά 30 % και να αυξήσει το ΑΕΠ της ΕΕ έως και κατά 1,7 %.

Άτομα 55 ετών και άνω: μεγαλύτερη διάρκεια και υγιέστερος εργασιακός βίος

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, σχεδόν 20 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 55-64 ετών δεν αποτελούν μέρος της αγοράς εργασίας της ΕΕ, συχνά λόγω κανόνων συνταξιοδότησης, προβλημάτων υγείας ή ανεπαρκούς ευελιξίας στην εργασία.

Η έκθεση επισημαίνει ότι οι συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις, η σταδιακή συνταξιοδότηση, η επέκταση της μακροχρόνιας φροντίδας, η κατάρτιση και ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορούν να βοηθήσουν να παραμείνουν ενεργοί περισσότεροι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας.

Μετανάστες: αναγνώριση δεξιοτήτων για την προώθηση της ένταξης

Πάνω από επτά εκατομμύρια μετανάστες στην ΕΕ βρίσκονται επί του παρόντος εκτός εργατικού δυναμικού για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών δυσκολιών, της μη αναγνώρισης των προσόντων, των διακρίσεων και των διοικητικών εμποδίων. Οι μετανάστες αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας από οποιοδήποτε άλλο δημογραφικό εργατικό δυναμικό (38%). Ωστόσο, προσφέρουν βασικές δεξιότητες που μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού σε τομείς με έντονες ανάγκες.

Η έκθεση δείχνει ότι τα καλά σχεδιασμένα φορολογικά κίνητρα, σε συνδυασμό με την υποστήριξη για την αναζήτηση εργασίας, τη γλωσσική κατάρτιση και τις απλούστερες άδειες εργασίας, ιδίως όταν συνδυάζονται, μπορούν να αυξήσουν τη συμμετοχή των μεταναστών στο εργατικό δυναμικό.

Άτομα με αναπηρία: υπέρβαση των στερεοτύπων και των προκλήσεων προσβασιμότητας

Από τα 44 εκατομμύρια άτομα σε ηλικία εργασίας με αναπηρία, το 56,4 % εργάστηκε το 2024 —από 55,6 το 2022— σε σύγκριση με το 84 % των ατόμων χωρίς αναπηρία.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι τα συστήματα ποσοστώσεων, τα μέτρα κατά των διακρίσεων και η στοχευμένη τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας αποτελούν αποτελεσματικά εργαλεία για την ενσωμάτωσή τους. Η στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 προωθεί εργασιακά περιβάλλοντα χωρίς αποκλεισμούς, ενώ η Ένωση Δεξιοτήτων μπορεί να στηρίξει διαδρομές δεξιοτήτων χωρίς αποκλεισμούς για να συμβάλει στην αξιοποίηση του δυναμικού των ατόμων με αναπηρία.

Ιστορικό

Η έκθεση για την απασχόληση και τις κοινωνικές εξελίξεις στην Ευρώπη είναι η εμβληματική ετήσια έκθεση της Επιτροπής για την απασχόληση και τις κοινωνικές υποθέσεις. Για να καταστεί η αγορά εργασίας πιο συμπεριληπτική και να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού, η Επιτροπή αναλαμβάνει ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών. Σε αυτές περιλαμβάνονται η σύσταση του Συμβουλίου του 2023 σχετικά με επαρκές ελάχιστο εισόδημα, το σχέδιο δράσης της ΕΕ του 2024 για τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων, η ανακοίνωση του 2023 σχετικά με την αξιοποίηση ταλέντων στις περιφέρειες της Ευρώπης και η επικείμενη πρωτοβουλία για τη διασφάλιση δίκαιης, διαφανούς και αποτελεσματικής κινητικότητας του εργατικού δυναμικού. Το επικείμενο σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και ο χάρτης πορείας για ποιοτικές θέσεις εργασίας θα ενισχύσουν τις προσπάθειες αυτές και θα συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.