FCAS: Γιατί η Γερμανία θέλει να αντικαταστήσει τη Γαλλία στο project των μαχητικών αεροσκαφών

Οι εντάσεις του Βερολίνου με το Παρίσι σχετικά με το εμβληματικό πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών της Ευρώπης – FCAS-  αξίας 100 δισεκατομμυρίων ευρώ, ωθούν τη Γερμανία να διερευνήσει πώς να αντικαταστήσει τη Γαλλία με τη Σουηδία ή ακόμα και τη Βρετανία, εκτός εάν επιτευχθεί συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους, όπως αναφέρει το Politico.

Το Future Combat Air System (FCAS), το οποίο λανσαρίστηκε το 2017, έχει σχεδιαστεί για να αντικαταστήσει τα Rafale και Eurofighter Typhoon έως το 2040.

We’re developing a digitally-driven, connected Future Combat Air System that’s capable of being continually upgraded throughout its life, providing the ability to adapt to changing threats in the future environment. Read the latest developments 🔗 https://t.co/W5DaTrbNwC pic.twitter.com/9J5JmbPlcQ

— BAE Systems Air (@BAESystemsAir) July 29, 2025

Η διαμάχη για το FCAS – ένα κοινό πρόγραμμα μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας – δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά η μεγάλη απογοήτευση του Βερολίνου σηματοδοτεί ένα σημείο κινδύνου για το μέλλον του μαχητικού αεροσκάφους, ακριβώς τη στιγμή που η Ευρώπη προσπαθεί να ενισχύσει την άμυνά της για να αντιμετωπίσει την αυξημένη απειλή από τη Ρωσία.

Το Παρίσι και το Βερολίνο συμφώνησαν ότι θα προσπαθήσουν να εξομαλύνουν τις αποκλίσεις το φθινόπωρο και θα αποφασίσουν μέχρι το τέλος του έτους εάν θα μεταφέρουν το FCAS στη Φάση 2

Σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις, το γερμανικό υπουργείο Άμυνας έθεσε το ζήτημα του FCAS σε συνομιλίες την περασμένη εβδομάδα με την Airbus, η οποία είναι υπεύθυνη για το γερμανικό μέρος της ανάπτυξης και κατασκευής του αεροσκάφους.

Οι συνομιλίες αποκάλυψαν τη δυσαρέσκεια του Βερολίνου με αυτό που οι αξιωματούχοι θεωρούν ως ώθηση της γαλλικής βιομηχανίας για έναν υπερβολικά μεγάλο ρόλο στο πρόγραμμα. Αυτή η στάση έχει ωθήσει τους Γερμανούς να εξετάσουν εναλλακτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της συνέχισης χωρίς τη Γαλλία.

Η εταιρεία ενημερώθηκε ότι η γερμανική κυβέρνηση διερευνά πιθανή στενότερη συνεργασία με τη Σουηδία ή το Ηνωμένο Βασίλειο — ή να προχωρήσει μόνη της με την Ισπανία.

Αξιωματούχοι της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας ενημέρωσαν επίσης τους βουλευτές της Μπούντεσταγκ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσε αξιωματούχος της νομοθετικής εξουσίας.

«Κάποια στιγμή [το γερμανικό] κοινοβούλιο θα πρέπει να πει: “Ή χρειαζόμαστε αυτό το αεροσκάφος ή όχι”», δήλωσε ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Αντρέας Σβαρτς στο Politico, προειδοποιώντας ότι η παραγωγή δεν έχει καν ξεκινήσει και είναι πιθανό να προκύψουν «πολλά απρόβλεπτα προβλήματα».

Τον Ιούλιο, το Παρίσι και το Βερολίνο συμφώνησαν ότι θα προσπαθήσουν να εξομαλύνουν τις αποκλίσεις το φθινόπωρο και θα αποφασίσουν μέχρι το τέλος του έτους εάν θα μεταφέρουν το FCAS στη Φάση 2, όπου οι εταιρείες θα πρέπει να παρουσιάσουν ένα αεροσκάφος επίδειξης.

Νέοι ορίζοντες

Το άνοιγμα του έργου σε νέους εταίρους θα αποτελούσε μια ριζική αλλαγή. H Bρετανία ηγείται του ανταγωνιστικού Παγκόσμιου Προγράμματος Αεροπορικής Μάχης (GCAP) μέσω της BAE Systems, παρέχοντάς του μια ισχυρή βιομηχανική βάση στον σχεδιασμό stealth και την ολοκλήρωση συστημάτων. Δεν είναι σαφές πώς θα ήταν δυνατόν για την BAE να εργαστεί σε δύο ανταγωνιστικά έργα χωρίς σύγκρουση συμφερόντων.

Η Σουηδία δεν αποτελεί πλέον μέρος του GCAP και θα μπορούσε να συνεισφέρει στο FCAS μέσω της Saab, η οποία κατασκευάζει το μαχητικό Gripen και διαθέτει μακροχρόνια εμπειρία στην αεροηλεκτρονική, τους αισθητήρες και τους ελαφρείς σκελετούς αεροσκαφών. Ο Σουηδός υπουργός Άμυνας Pål Jonson θα βρίσκεται στο Βερολίνο την επόμενη εβδομάδα.

Οι συζητήσεις στο Βερολίνο υπογραμμίζουν την αυξανόμενη οργή στη Γερμανία για το αδιέξοδο μεταξύ της Dassault — η οποία είναι υπεύθυνη για το γαλλικό τμήμα του αεροσκάφους — και της Airbus Defence & Space, σχετικά με τον κυρίαρχο ρόλο, την κοινή χρήση τεχνολογίας και την κατανομή των εργασιών παραγωγής. Ο βιομηχανικός εταίρος της Ισπανίας είναι η Indra.

Το FCAS δεν είναι απλώς ένα αεροσκάφος, αλλά στόχος είναι να αποτελέσει ένα «σύστημα συστημάτων» που ονομάζεται Σύστημα Όπλων Επόμενης Γενιάς (NGWS), το οποίο συνδυάζει ένα μαχητικό αεροσκάφος επόμενης γενιάς (NGF), drones και μια σύνδεση με το online cloud.

Μια τριμερής συνάντηση μεταξύ των υπουργών Άμυνας από την Ισπανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία έχει προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο. Τεχνικές συναντήσεις μεταξύ της βιομηχανίας, κυβερνητικών αξιωματούχων και υπηρεσιών προμηθειών όπλων πραγματοποιούνται τακτικά παρά την τρέχουσα πολιτική κρίση στη Γαλλία, με στόχο την επεξεργασία επιλογών που θα παρουσιαστούν στους υπουργούς.

Μοιράζοντας τα λάφυρα

Ένα από τα κύρια ζητήματα είναι ο τρόπος κατανομής του έργου, το οποίο αρχικά είχε προγραμματιστεί να μοιραστεί εξίσου μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το γερμανικό αμυντικό μέσο Hartpunkt ανέφερε ότι η Dassault πιέζει για το 80% των εργασιών στο NGWS, προκαλώντας οργή στο Βερολίνο.

Σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη, ο εκπρόσωπος του Γερμανού καγκελαρίου Φρίντριχ Μερτς, Στέφαν Κορνέλιους, δήλωσε ότι το Βερολίνο και το Παρίσι εξακολουθούν να ευθυγραμμίζουν τις θέσεις τους, αλλά τόνισε ότι η απαίτηση του Βερολίνου ήταν σαφής.

«Η κατανομή των βαρών και η εργασία σε αυτό το έργο εξοπλισμών πρέπει να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τη σύμβαση», είπε, προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει διαφωνία» μεταξύ Βερολίνου και Μαδρίτης.

Η ισπανική κυβέρνηση δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Ο Μερτς βρέθηκε στη Μαδρίτη την Πέμπτη, όπου συναντήθηκε με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ και οι δύο συζήτησαν για το FCAS.

«Συμμεριζόμαστε την εκτίμηση ότι η τρέχουσα κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική. Δεν προχωράμε με αυτό το έργο», είπε. «Και οι δύο μιλάμε με τη γαλλική κυβέρνηση και θέλουμε μια λύση το συντομότερο δυνατό».

Γάλλοι αξιωματούχοι αρνήθηκαν ότι η Dassault Aviation θέλει το 80% των εργασιών στο NGWS.

Ωστόσο, η γαλλική εταιρεία τονίζει ότι επιδιώκει μεγαλύτερη εξουσία στις λήψεις των αποφάσεων, ειδικά όσον αφορά το NGWS, ώστε να αποφύγει να χρειάζεται να συμβουλεύεται την Airbus και την Indra σε κάθε βήμα της ανάπτυξης του αεροσκάφους. Υποστηρίζει ότι η τρέχουσα ροή εργασίας είναι πιθανό να προκαλέσει καθυστερήσεις.

Μία από τις επιλογές θα μπορούσε να είναι η διατήρηση της τρέχουσας κατανομής της εργασίας — περίπου 33% για κάθε χώρα — ενώ παράλληλα θα τροποποιηθεί η διακυβέρνηση ώστε να καταστεί δυνατή η ταχύτερη λήψη αποφάσεων.

«Μπορούμε να εξελίξουμε αυτή τη διακυβέρνηση ώστε να διασφαλίσουμε ταχύτερες και σαφέστερες αποφάσεις; Δεν υπάρχει προφανής λύση, αλλά όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι αρκετά ευέλικτα», πρόσθεσε ο Γάλλος αξιωματούχος, τονίζοντας ότι το Παρίσι είναι πλήρως δεσμευμένο στην εξεύρεση συμφωνίας. «Υπάρχει μόνο ένα σχέδιο: η εφαρμογή του FCAS. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να εφαρμόσουμε το FCAS».

Το ρολόι χτυπάει για το FCAS

Ενώ δεν έχει ληφθεί επίσημη απόφαση στο Βερολίνο σχετικά με την επιδίωξη ενός Σχεδίου Β , οι αξιωματούχοι τονίζουν την ανάγκη για επείγουσα εφαρμογή.

Απαντώντας στο αίτημα του POLITICO για σχολιασμό, το γερμανικό υπουργείο Άμυνας αρνήθηκε να μοιραστεί οποιεσδήποτε νέες εξελίξεις σχετικά με το έργο, αναφερόμενο στα σχόλια που έκανε ο Κορνήλιος.

Η συζήτηση στη Γερμανία πραγματοποιείται σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής στο Παρίσι. Η κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού κατέρρευσε σε ψήφο εμπιστοσύνης αυτόν τον μήνα, ανοίγοντας τον δρόμο για να αναλάβει ο Σεμπαστιάν Λεκορνί πρωθυπουργός.

Ο Λεκορνί, ο οποίος προηγουμένως διετέλεσε υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων, συμμετείχε άμεσα στις διαπραγματεύσεις του FCAS και θεωρείται στο Βερολίνο ως η μόνη προσωπικότητα που έχει την εξουσία να φέρει την Dassault στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Γερμανοί αξιωματούχοι παρακολουθούν στενά τον τρόπο με τον οποίο τοποθετείται ο Λεκορνί. Εάν χρησιμοποιήσει τη νέα του επιρροή για να πιέσει για συμβιβασμό με την Airbus, το FCAS θα μπορούσε να προχωρήσει στην επόμενη φάση του. Αλλά εάν υποστηρίξει τη σκληρή γραμμή της Dassault για τον καταμερισμό της εργασίας και της ηγεσίας, οι εναλλακτικές επιλογές του Βερολίνου με τη Βρετανία και τη Σουηδία – ή ακόμα και ένα μεμονωμένο πρόγραμμα – θα μπορούσαν να κερδίσουν έδαφος.