Πέρα από τα αναφερόμενα στο άρθρο 14 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ- Ν.4172/2013), υπάρχουν ακόμη επιδόματα που δεν φορολογούνται ή δεν θεωρούνται εισόδημα, είτε γιατί δίνονται στους πολίτες ως κάλυψη δαπανών , είτε είναι κοινωνικά επιδόματα που δεν εντάσσονται πλέον στο εισόδημα.
Σύμφωνα με το ΔΕΑΦ Α 1079650 EΞ 2015/10.6.2015 έγγραφο της διοίκησης , δίνονται οδηγίες για την φορολογική αντιμετώπιση των επιδομάτων του ΟΑΕΔ – ΔΥΠΑ.
Ποιο συγκεκριμένα:
Α. Τα επιδόματα ανεργίας που καταβάλλονται στους δικαιούχους, εφόσον το άθροισμα των λοιπών εισοδημάτων του άνεργου δεν υπερβαίνει ετησίως τις δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ, είναι εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο και δηλώνεται στους κωδικούς 661-662, του έντυπου της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1).
Επιδόματα – βοηθήματα ανεργίας είναι τα εξής:
1. Επίδομα τακτικής ανεργίας
2. Επίδομα μακροχρόνια ανέργων
3. Ειδικό εποχικό βοήθημα
4. Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη επιδόματος ανεργίας
5. Ειδικό βοήθημα μετά από τρίμηνη παραμονή στο μητρώο του ΟΑΕΔ, που λαμβάνουν οι επί τρεις μήνες άνεργοι, όταν δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις τακτικής επιδότησης.
6. Ειδικό βοήθημα αποφυλακισμένων, το οποίο λαμβάνουν όσοι εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας τους,
7. Επιδότηση νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας – ΕΣΠΑ.
8. Βοήθημα αυτοτελώς και ανεξαρτήτως απασχολουμένων, το οποίο λαμβάνουν οι αυτοαπασχολούμενοι που αποδεδειγμένα διέκοψαν το επάγγελμά τους.
Β. Τα ποσά που καταβάλλονται στους δικαιούχους λόγω απώλειας του εισοδήματός τους και αντί του μισθού που θα κατέβαλαν οι εργοδότες τους ή τους δίδονται ως αμοιβή για παροχή εργασίας, χαρακτηρίζονται ως κανονικές αποδοχές και θα εμφανίζονται στους προσυμπληρωμένους κωδικούς 301-302 ή θα συμπληρώνεται από τους υπόχρεους στους κωδικούς 343-344.
Τέτοια ποσά είναι:
1. Παροχές λόγω αφερεγγυότητας του εργοδότη, που είναι η πληρωμή μέρους ανεξόφλητων αποδοχών, όταν οι εργοδότες περιέλθουν σε κατάσταση παύσεως εργασιών ή αναστολής πληρωμών, ή έχουν κηρυχτεί σε πτώχευση, ή έχουν τεθεί σε εκκαθάριση.
2. Επίδομα διαθεσιμότητας, το οποίο είναι το 10% του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δύο τελευταίων μηνών υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης, όταν ο εργοδότης θέσει τους εργαζόμενους σε διαθεσιμότητα.
3. Αποδοχές ωφελούμενων Προγραμμάτων Κοινωφελούς εργασίας, οι οποίες δίδονται έναντι παρασχεθείσας εργασίας.
Γ. 1. Η Ειδική Παροχή Προστασίας της Μητρότητας, η οποία καταβάλλεται από τον ΟΑΕΔ κατά το διάστημα που οι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ μητέρες έχουν λάβει 9 μήνες άδεια μετά από συμφωνία με τον εργοδότη τους, αποτελεί εισόδημα απαλλασσόμενο από το φόρο. Τα καταβληθέντα ποσά είτε εμφανίζονται προσυμπληρωμένα στους κωδικούς 619-620, είτε θα συμπληρώνονται στους κωδικούς 659-660 αν δεν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση.
2. Η Συμπληρωματική Παροχή Μητρότητας, καταβάλλεται από τον ΟΑΕΔ σε ασφαλισμένες του ΙΚΑ αντί της μαιευτικής περίθαλψης, ως συμπληρωματική παροχή αυτής που χορηγείται από το ΙΚΑ ως επίδομα κυοφορίας και λοχείας. Το επίδομα που δίδεται από το ΙΚΑ, χορηγείται για κάλυψη δαπανών και δεν είναι εισόδημα. Κατ’ ανάλογη εφαρμογή, η παροχή που καταβάλλεται από τον ΟΑΕΔ ως συμπλήρωμα της περίπτωσης αυτής, δεν αποτελεί εισόδημα, δεν καλύπτει αντικειμενικές δαπάνες και συνεπώς δεν συμπληρώνεται στη δήλωση, επειδή καταβάλλεται εφάπαξ και η πηγή προέλευσής της εξαντλείται με τον τοκετό.
Ποια ποσά δεν έχουν προσυμπληρωθούν στο έντυπο Ε1.
Με την απόφαση Αρ. Πρωτ.: Α 1179/11-12-2024 (ΦΕΚ Β’ 6829/12-12-2024), η ΑΑΔΕ έδωσε οδηγίες για την αποστολή των βεβαιώσεων αποδοχών, τόκων και μερισμάτων για τα εισοδήματα του έτους 2024. Βάσει αυτής της απόφασης δεν θα σταλούν βεβαιώσεις και συνεπώς δεν θα προσυμπληρωθούν στο έντυπο Ε1 οι παρακάτω κατηγορίες.
i) Τα ποσά που καταβάλλονται σε μισθωτούς και αφορούν αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης, ημερήσια αποζημίωση, αποζημίωση εξόδων κίνησης (περ. α’ και β’ παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4172/2013), καθόσον τα ποσά αυτά καταβάλλονται προκειμένου να αποζημιωθεί ο υπάλληλος για τα έξοδα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της υπηρεσίας του,
ii) Η πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση χρήσης και συντήρησης οχήματος της παρ. 7 του άρθρου 56 του ν. 4611/2019 (Α’ 73) που καταβάλλεται σε εργαζόμενους που απασχολούνται στη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων και οι οποίοι χρησιμοποιούν για την εκτέλεση της εργασίας τους μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα δικής τους ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής (ΔΕΑΦ Α 1152016 ΕΞ 2019/29.10.2019 έγγραφο),
iii) Η ελεγκτική αποζημίωση που καταβάλλεται στους επιθεωρητές του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που διενεργούν ελέγχους [παρ. 1 του άρθρου 70 του ν. 4647/2019 (Α’ 204)],
iv) Τα έξοδα κίνησης που χορηγούνται στους προέδρους συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων και στους προέδρους δημοτικών κοινοτήτων [άρθρο 80Α του ν. 3852/2010 (Α’ 87)],
v) Η αποζημίωση έναντι οδοιπορικών εξόδων που καταβάλλεται σε Εθνοφύλακες [άρθρο 65 του ν. 5018/2023, (Α’ 25)],
vi) Οι αποζημιώσεις εξόδων κίνησης και εξόδων παράστασης που καταβάλλονται από την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών [παρ. 1 του άρθρου 52 του ν. 4871/2021 (Α’ 246)],
vii) Το επίδομα που χορηγείται στους δικαστικούς λειτουργούς και στα μέλη του κυρίου προσωπικού του ΝΣΚ προκειμένου για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς και για την αντιστάθμιση δαπανών στις οποίες υποβάλλονται κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους και των καθηκόντων τους [άρθρο 30 και παρ. Α3 του άρθρου 33 του ν. 3205/2003 (Α’ 297)], όπως και η αποζημίωση εξόδων παράστασης που χορηγείται στους δικαιούχους δικαστικούς λειτουργούς και μέλη του κυρίου προσωπικού του ΝΣΚ (παρ. Α6 του άρθρου 30 και παρ. Α6 του άρθρου 33 ν. 3205/2003),
viii) Το Επίδομα Στέγασης που σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4472/2017 (Α’ 74) θεσπίζεται από το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας και το οποίο σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του ίδιου ως άνω άρθρου και νόμου δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος,
ix) Οι οικονομικές ενισχύσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο ενίσχυσης πληγέντων από φυσικές καταστροφές, στήριξης του εγχώριου τουρισμού, καθώς και στο πλαίσιο ενίσχυσης του εισοδήματος της οικογένειας και των νέων [ενδεικτικά, Market Pass άρθρου 46 του ν. 5045/2023 (Α’ 136) και άρθρου 35 του ν. 5058/2023 (Α’ 170), ενίσχυση πρώτης αρωγής έναντι στεγαστικής συνδρομής του άρθρου 24Α του ν. 4797/2021 (Α’ 66), οικονομικές διευκολύνσεις του άρθρου 37 του ν. 5086/2024 (Α’ 23) (Thessaly και Evros Pass), καθώς και του άρθρου 99 του ν. 5079/2023 (Α’ 215) για τη νήσο Ρόδο), Youth Pass άρθρου 47 του ν. 5045/2023 (Α’ 136), ενίσχυση για την κάλυψη εξόδων έκτακτου ελέγχου ηλεκτρικών εγκαταστάσεων του άρθρου 27 του ν. 5049/2023 (Α’ 152) προς κάλυψη συγκεκριμένων δαπανών.
x) Το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ του άρθρου 15 του ν. 5143/2024 (Α’ 161) που καταβάλλεται, σε ετήσια βάση, στους δικαιούχους παροχής γάλακτος σύμφωνα με την υπ’ αρ. 43726/07-06-2019 κοινή υπουργική απόφαση με θέμα «Παροχή μέσων ατομικής προστασίας σε υπαλλήλους των Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού και των νομικών προσώπων αυτών και μέτρα προληπτικής ιατρικής» (Β’ 2208).
Προσοχή:
Ομοίως δεν αποστέλλεται αρχείο, για τις περιπτώσεις των αναδρομικών που αφορούν αποβιώσαντες και τα οποία έχουν εισπραχθεί από τους κληρονόμους και όχι από τον αποβιώσαντα, καθώς τα ποσά αυτά δεν εμπίπτουν στην έννοια του εισοδήματος.
Αλωνιάτης Απόστολος
Οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας
