Επιχειρώντας να ερμηνεύσει κανείς την ανθεκτικότητα της ρωσικής οικονομίας έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου θα πρέπει πρώτα να σταθεί στην πλήρη αποτυχία των κυρώσεων της Δύσης.
«Η Ρωσία διεξάγει διασυνοριακό εμπόριο εκατοντάδων δισ. δολαρίων και ένας λόγος που τα καταφέρνει είναι ότι τα απαραίτητα για τη ροή των κεφαλαίων χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν εντοπίζονται και δεν τιμωρούνται», παρατηρεί ο Άαρον Κρόλικ στους «New York Times». Με άλλα λόγια, ΗΠΑ και Ευρώπη δεν έχουν τη βούληση να τιμωρήσουν τις δικές τους, ούτε καν τις κινεζικές τράπεζες που παραβιάζουν τις κυρώσεις.
Πέραν του ότι προωθεί μέσω Κίνας και Ινδίας πλέον τη ρωσική ενέργεια προς τη Δύση, ο Πούτιν εκμεταλλεύεται την πολιτική απομονωτισμού του Τραμπ για να σφυρηλατήσει ισχυρότερους δεσμούς με το Πεκίνο και το Νέο Δελχί.
Στην πρόσφατη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης φάνηκε η ταχεία μετατόπιση του οικονομικού κέντρου βάρους του πλανήτη εκ Δυσμών προς Ανατολάς. Χαρακτηριστική ήταν η συμφωνία για τη δημιουργία αγωγού που θα μεταφέρει 50 δισ. κυβικά μέτρα
αερίου από τη Σιβηρία στην Κίνα, ενός έργου που «θα βοηθήσει τη Μόσχα να αντισταθμίσει την απώλεια αγορών στην Ευρώπη», όπως έγραφαν οι «Financial Times».
«18 με 24 μήνες ακόμα»
Όντως, η ρωσική οικονομία εμφανίζει εσχάτως σημάδια κόπωσης. Έπειτα από την εντυπωσιακή ανάπτυξη του 2023 και του 2024 (4,1% και 4,3% αντίστοιχα), η άνοδος του ΑΕΠ αναμένεται να περιοριστεί εφέτος στο 1,5%, ενώ η ίδια η Μόσχα έχει προϋπολογίσει 2,5%. Ο διευθύνων σύμβουλος της Sberbank και στενός συνεργάτης του Πούτιν, Στέφαν Γκρεφ, εκτίμησε ότι «η οικονομία βρίσκεται σε τεχνική στασιμότητα» και ζήτησε την ταχύτερη αποκλιμάκωση των επιτοκίων.
Η Κεντρική Τράπεζα έχει ήδη μειώσει αισθητά το βασικό επιτόκιο από το 21% που είχε φθάσει για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός, ο οποίος επίσης περιορίστηκε στο 8,8% (οι ειδικοί προβλέπουν επιτόκιο 14% στο τέλος του έτους).
«Τα προβλήματα συσσωρεύονται, αλλά η οικονομία δεν οδεύει ακόμα προς τον γκρεμό», δήλωσε στη «Wall Street Journal» ο διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center στο Βερολίνο, Αλεξάντερ Γκαμπούεφ. Ο ρώσος εμιγκρές εκτίμησε ότι η οικονομία μπορεί να υποστηρίξει την πολεμική προσπάθεια της Μόσχας για τουλάχιστον 18 με 24 μήνες ακόμα.
«Είναι η πολιτική»
Ανεξάρτητα από το πόσο εύκολο είναι να πέσει ένα ανελεύθερο καθεστώς για οικονομικούς λόγους, η Δύση θα μπορούσε να επιταχύνει τη διαδικασία αν φρόντιζε, ας πούμε, να υποχωρήσει η τιμή του Brent από τα 60 στα 20 δολάρια το βαρέλι. Αλλά κι αυτή η επιλογή, όπως και η τιμωρία όσων παραβιάζουν τις κυρώσεις, δεν συζητείται σοβαρά.
Τα κυβερνητικά επιτελεία ΗΠΑ και Ευρώπης αντί να αναζητούν τρόπους για να πλήξουν ουσιαστικά την «οικονομία του πολέμου» του Πούτιν, προτιμούν να εκτινάσσουν στα ύψη τους δικούς τους αμυντικούς προϋπολογισμούς. «Είναι η πολιτική και όχι η οικονομία ηλίθιε», θα έλεγε εν προκειμένω ο σύμβουλος του Κλίντον, Τζέιμς Κάρβιλ. Ή μήπως εν τέλει είναι η πολιτική που υπηρετεί οικονομικά συμφέροντα;
