Το νέο … «παρασχέδιον» προϋπολογισμού 2026!

Όταν διάβασα ότι κατατέθηκε στη Βουλή το νέο, για το 2026, Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού υπό τις γνωστές χαρούμενες  κυβερνητικές ιαχές με προβλέψεις για «ισχυρή ανάπτυξη» (με τελευταίους τους Έλληνες στην Ευρωζώνη σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης!), για »μείωση του χρέους» (με το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και  το χειρότερο παραγωγικό κενό» !), για «αύξηση των επενδύσεων» (με μόνιμο επενδυτικό κενό!), για «μείωση του πληθωρισμού» (με μονίμως υψηλότερο στην Ευρωζώνη!), για νέο υψηλό πρωτογενές (πλεόνασμα) με απλήρωτα κρατικά φέσια άνω των τριών δις. ευρώ) κι άλλα τέτοια ηχηρά, θυμήθηκα την ανακοίνωση  του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στις 5 Μαρτίου 2025 για τη «Λογιστική Μεταρρύθμιση της Κεντρικής και της Γενικής Κυβέρνησης»,  την οποία χαρακτηρίζει ως «το έργο που αποτελεί σημαντική τομή για τη δημοσιονομική πολιτική της χώρας μας, αλλά συνιστά και ορόσημο στο πλαίσιο της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με χρονικό όριο ολοκλήρωσης το τελευταίο τρίμηνο του 2025».

Συγκεκριμένα, στην παραπάνω ανακοίνωση αναφέρονται, μεταξύ άλλων,  τα ακόλουθα για το «σημαντικό αυτό έργο»:

-Η Λογιστική Μεταρρύθμιση επικεντρώνεται στην πλήρη εφαρμογή του Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης (ΛΠΓΚ) με αφετηρία την 1/1/2026. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) δημοσίευσε στις 13 Ιανουάριου 2025 την εγκύκλιο εφαρμογής του ΛΠΓΚ για το σύνολο των οντοτήτων της Γενικής Κυβέρνησης.

-Επίσης, τον Φεβρουάριο του 2025 απηύθυνε επιστολές σε ιδιαίτερα σημαντικούς και επιφανείς Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, προκειμένου να δρομολογηθεί η πλήρης συμμόρφωσή τους με το ΛΠΓΚ.

-Στη συνέχεια, τον Μάρτιο του 2025 το ΓΛΚ θα απευθύνει οδηγίες σε επιλεγμένες οντότητες της Γενικής Κυβέρνησης προκειμένου αυτές να αποστείλουν οικονομικά στοιχεία με έτος αναφοράς το 2023, σύμφωνα με τη μέθοδο της αναδιατύπωσης (restatement). Η αποστολή των οικονομικών στοιχείων θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί από τους φορείς αυτούς έως και τον Ιούλιο του 2025.

-Η δημοσίευση Ενοποιημένων Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Γενικής Κυβέρνησης αποσκοπεί στη διαφάνεια και στην ενημέρωση του πολίτη, μέσω της εφαρμογής σαφών και σύγχρονων προτύπων χρηματοοικονομικής πληροφόρησης. Με τη βελτίωση των διαδικασιών καταγραφής και αποτύπωσης των δημόσιων οικονομικών ενισχύεται η λογοδοσία των δημόσιων φορέων.

-Παράλληλα, η παροχή ακριβών και κατανοητών οικονομικών στοιχείων επιτρέπει στους πολίτες να έχουν καλύτερη εικόνα για τη χρήση των δημόσιων πόρων, ενισχύοντας έτσι την εμπιστοσύνη τους προς τους θεσμούς και διευκολύνοντας τη συμμετοχή τους στον δημοκρατικό έλεγχο της διακυβέρνησης.

-Η Λογιστική Μεταρρύθμιση στον ελληνικό δημόσιο τομέα επικεντρώνεται στην πλήρη εφαρμογή του Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης (ΛΠΓΚ), με στόχο τη βελτίωση της διαφάνειας, της ακρίβειας και της αποτελεσματικότητας στη διαχείριση των δημόσιων πόρων.

– Κεντρικός άξονας είναι το Προεδρικό Διάταγμα 54/2018, το οποίο εισάγει Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Δημόσιου Τομέα (IPSAS) και αναβαθμίζει το σύστημα παρακολούθησης και λογοδοσίας, ξεπερνώντας παθογένειες όπως τα ασύνδετα πληροφοριακά συστήματα και την έλλειψη τυποποιημένων διαδικασιών.

Βασικοί στόχοι: Αυξημένη Διαφάνεια και Ακρίβεια: Η εφαρμογή σύγχρονων προτύπων διασφαλίζει την ακριβέστερη καταγραφή και παρουσίαση των οικονομικών στοιχείων. Βελτιωμένη Λογοδοσία: Δημιουργείται σαφές πλαίσιο λογοδοσίας και υπευθυνότητας για τους δημόσιους λειτουργούς και φορείς. Αποτελεσματική Διαχείριση Πόρων: Επιτρέπει την καλύτερη παρακολούθηση και διαχείριση των προϋπολογισμών και των πόρων του Δημοσίου. κλπ

Ύστερα από αυτά τα χαρωπά, έσπευσα περιχαρής να μελετήσω ολόκληρη την Εισηγητική Έκθεση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών επί του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού του 2026, αλλά με απογοήτευση διαπίστωσα ότι κι αυτό θα είναι ένα (όπως όλα τα παρόμοια μετά τη μεταπολίτευση) απλώς … όπως τα βυζαντινά  έγγραφα «παρασχέδιον», δηλαδή» όπως  τὰλεγόμενα «πρόχειρα» ή «ἀνεπίσημα», όπως χαρακτηρίζονταν! Απογοητεύτηκα, διότι ενώ περίμενα, ύστερα από την παραπάνω ανακοίνωση να δρομολογηθεί η πλήρης συμμόρφωσή των δημόσιων οργανισμών με την αποστολή των οικονομικών στοιχείων  έως και τον Ιούλιο του 2025», δεν βρήκα ούτε μια λέξη για την παραπάνω σημαντική, κατά το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Λογιστική Μεταρρύθμιση!

Αντιθέτως, διαπίστωσα  ότι η κατάρτιση του νέου Προσχεδίου Προϋπολογισμού δεν στηρίχθηκε σε παραδοχές  της Λογιστικής Μεταρρύθμισης», αλλά της «σημαντικότερης κατά τη μεταπολίτευση φορολογικής μεταρρύθμισης», που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ. Σε όλες σχεδόν οι σελίδες  της Εισηγητικής Έκθεσης ,που αφορούν προβλέψεις για το 2026, κυριαρχεί αυτή «τολμηρότερη μεταρρύθμιση» με την οποία αρχίζει και η πρώτη παράγραφος της  πρώτης  σελίδας: «Προβλέψεις  2026: Ο σχεδιασμός για το έτος 2026 περιλαμβάνει την εισαγωγή πλήθους παρεμβάσεων, οι οποίες στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στη φορολογική μεταρρύθμιση για το δημογραφικό, τους νέους και τη μεσαία τάξη, στις αυξήσεις των αποδοχών των συνταξιούχων και των δημόσιων υπαλλήλων, στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος και στην ενίσχυση των επενδύσεων….»

Τουτέστιν, και το νέο σχέδιο, όπως κι όλα τα προηγούμενα, όπως και ο νέος κρατικός προϋπολογισμός που θα κατατεθεί προσεχώς στη Βουλή και θα συζητηθεί στη Βουλή τον προσεχή Δεκέμβριο, θα εξακολουθήσουν, σύμφωνα με το εξ αντιδιαστολής επιχείρημα της παραπάνω ανακοίνωσης  του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών:

-Δεν θα έχουν αυξημένη διαφάνεια και Ακρίβεια (αφού δεν εφαρμόζονται τα σύγχρονα πρότυπα της λογιστικής μεταρρύθμισης που διασφαλίζουν  την ακριβέστερη καταγραφή και παρουσίαση των οικονομικών στοιχείων)

-Δεν θα έχουν βελτιωμένη Λογοδοσία (αφού δεν δημιουργείται σαφές πλαίσιο λογοδοσίας και υπευθυνότητας για τους δημόσιους λειτουργούς και φορείς από τη μη εφαρμογή της λογιστικής μεταρρύθμισης)

-Δεν επιτυγχάνεται αποτελεσματική διαχείριση πόρων (αφού χωρίς τη λογιστική μεταρρύθμιση δεν εξασφαλίζεται καλύτερη παρακολούθηση και διαχείριση των προϋπολογισμών και των πόρων του Δημοσίου».

Δηλαδή, θα συνεχίζονται, παρά τις συνεχείς και επίμονες διαπιστώσεις και συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου που περιλαμβάνονται σε όλες τις εκθέσεις του επί του Απολογισμού και του Προϋπολογισμού του Κράτους ότι οι κρατικοί προϋπολογισμοί καταρτίζονται και εκτελούνται κατά παράβαση όλων σχεδόν των γενικών και ειδικών αρχών του Δημοσιονομικού Δικαίου και του Δημόσιου Λογιστικού, τα οποία μάς δίδασκαν κάποτε  στα πανεπιστήμια διαπρεπείς καθηγητές μας με παραδόσεις από τα ογκώδη αντίστοιχα συγγράμματά τους!

Απαράδεκτες αδυναμίες και προβλήματα διαχείρισης και λογοδοσίας στους επιχορηγούμενους δημόσιους οργανισμούς!

Συγκεκριμένα, οι έλεγχοι του Ελεγκτικού Συνεδρίου  διαπιστώνουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει πλημμελής τήρηση των αρχών της καθολικότητας και της ειλικρίνειας και ακρίβειας, που διέπουν την κατάρτιση του προϋπολογισμού. Και πώς μπορεί να είναι ειλικρινή και ακριβή τα στοιχεία του παρατιθέμενου πίνακα, που καταρτίσθηκε από το σχέδιο του νέου προϋπολογισμού και πώς μπορούμε να πιστέψουμε τα κυβερνητικά «αφηγήματα» για τα «ρεκόρ» επιδόσεων σε έσοδα και πλεόνασμα, όταν, σύμφωνα με τα ευρήματα – συμπεράσματα των εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την κατάρτιση και την εκτέλεση όλων των προϋπολογισμών, χωρίς την εφαρμογή της σημαντικής λογιστικής μεταρρύθμισης, πέρα από την παράβαση των παραπάνω αρχών (δεν αναγράφονται στον κρατικό προϋπολογισμό έσοδα  και έξοδα  εκατοντάδων εκατ. ευρώ, δεν στέλνονται στο Γενικό Λογιστήριο από ορισμένους οργανισμούς ληξιπρόθεσμες οφειλές τους και, συνεπώς, είναι υψηλότερες από τις αναγραφόμενες των περίπου τριών δις. ευρώ κλπ), παρατηρείται λογιστικό χάος σε επιχορηγούμενους  δημόσιους οργανισμούς, οι οποίοι μάλιστα εμφανίζονται να έχουν … πλεόνασμα, δηλαδή να αυξάνουν ακόμα περισσότερο το πλασματικό υπερπλεόνασμα;

Ειλικρινά, μειδίασα  όταν  διάβασα ότι με την παραπάνω από 5 Μαρτίου 2025 ανακοίνωσή του το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μας ενημερώνει  ότι το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έστειλε  τον Φεβρουάριο 2025 για την εφαρμογή της Λογιστικής Μεταρρύθμισης από την 1η Ιανουαρίου 2026 (δηλαδή και για τις προβλέψεις του του νέου σχεδίου προϋπολογισμού προφανώς)στο της Γενικής Κυβέρνησης επιστολές σε ιδιαίτερα σημαντικούς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης και τον Μάρτιο του 2025 απήύθυνε οδηγίες σε επιλεγμένες οντότητες της Γενικής Κυβέρνησης προκειμένου αυτές να αποστείλουν έως τον Ιούλιο του 2025  οικονομικά στοιχεία με έτος αναφοράς το 2023, σύμφωνα με τη μέθοδο της αναδιατύπωσης (restatement).

30 σοκαριστικά ευρήματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη λογιστική κατάσταση  δημόσιων οργανισμών

Ωστόσο, μολονότι όλοι αυτοί οι οργανισμοί (κοινωνικής ασφάλισης, τοπικής αυτοδιοίκησης κλπ) συμμετέχουν στη διαμόρφωση του τερατώδους πρωτογενούς «πλεονάσματος» προφανώς δεν «συνεμορφώθησαν», αν λάβουμε υπόψιν τα απογοητευτικά ευρήματα των ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη λειτουργία των παραπάνω οργανισμών. Προς επίρρωσιν της μελαγχολικής αυτής διαπίστωσης παραθέτω μερικά μόνο χαρακτηριστικά πορίσματα ελέγχου του παραπάνω ανώτατου ελεγκτικού δικαστηρίου:

1.Εντοπίζονται μεγάλες καθυστερήσεις στην κατάρτιση του ισολογισμού.

2.Διαπιστώθηκε έλλειψη προσωπικού με τις αναγκαίες λογιστικές γνώσεις για την εφαρμογή του διπλογραφικού συστήματος και τη σύνταξη του ισολογισμού.

3.Διαπιστώθηκε ότι τα περισσότερα νομικά πρόσωπα που ελέγχθηκαν δεν διαθέτουν προσωπικό με τις απαιτούμενες λογιστικές γνώσεις για την εφαρμογή του και τη σύνταξη του ισολογισμού.

4. Στη «Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης» (Δ.ΥΠ.Α. πρώην Ο.Α.Ε.Δ.), κατά τον χρόνο ολοκλήρωσης του ελέγχου διαπιστώθηκε ότι ο  τελευταίος εγκεκριμένος ισολογισμός ήταν αυτός του έτους … 2010! Η καθυστέρηση οφείλεται σε προβλήματα που ανέκυψαν κατά τη διασύνδεση του λογιστικού πληροφοριακού συστήματος με το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) και τα οποία οι ανάδοχοι που ανέλαβαν την υποστήριξή του από το … 2009 έως το 2017 δεν κατάφεραν να επιλύσουν. Σε έγγραφο του 2024 αναφέρεται ότι μετά το πέρας του ελέγχου εγκρίθηκαν οι οικονομικές καταστάσεις των ετών … 2011 και 2012!

Οικονομικές υπηρεσίες με πτυχιούχους αγγλικής φιλολογίας και … γυμναστές!

5.Οι υπηρετούντες στην οικονομική υπηρεσία υπάλληλοι δεν έχουν τα αναγκαία τυπικά προσόντα (τίτλους σπουδών οικονομικών σχολών) για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της υπηρεσίας. Εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου η οικονομική υπηρεσία στελεχώνεται από υπάλληλους με γνώσεις που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο (π.χ. βασικό πτυχίο αγγλικής φιλολογίας, πολιτικής επιστήμης έως και φυσικής αγωγής).

6. Εντοπίστηκε δήμος όπου η λογιστική υπηρεσία είναι στελεχωμένη αποκλειστικά από πέντε υπαλλήλους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης εκ των οποίων  δύο είναι σχολικοί φύλακες.

7.Σε νοσοκομείο της Περιφέρειας διαπιστώθηκε ότι προσωπικό κατηγορίας ΠΕ Διοικητικού- Οικονομικού και ΤΕ Διοικητικού – Λογιστικού/Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας, δεν εκτελεί καθήκοντα συναφή και ανάλογα με τα προσόντα του, αλλά υπηρετεί στο Τμήμα … Πρωτοκόλλου και στη Γραμματεία!

8. Αν και προβλέπεται από τον νόμο, ειδικά για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να περιληφθούν θέσεις με τα ανάλογα προσόντα (κλάδου Οικονομικού – Λογιστικού με πτυχίο λογιστικής κατεύθυνσης) για την κάλυψη των σχετικών αναγκών, εντοπίστηκαν περιπτώσεις που οι φορείς δεν αξιοποίησαν τη σχετική δυνατότητα.

9.Ακόμα όμως και όσοι  φορείς διαθέτουν λογιστή με την εξειδίκευση που απαιτείται, δεν είναι σε θέση να συντάξουν εγκαίρως τις οικονομικές τους καταστάσεις διότι το προσωπικό των οικονομικών υπηρεσιών είναι επιφορτισμένο με παράλληλα καθήκοντα.

10. Τα λάθη εντοπίζονται μετά τη λήξη της χρήσης, κατά τον χρόνο σύνταξης του ισολογισμού από τους εξωτερικούς λογιστές, στις υπηρεσίες των οποίων προσφεύγει το νομικό πρόσωπο, με συνέπεια καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των εργασιών τους

11. Λόγω της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού, δίνεται στα νομικά πρόσωπα η δυνατότητα να προσφεύγουν σε εξωτερικούς συνεργάτες – λογιστές στους οποίους αναθέτουν την υποστήριξη των οικονομικών υπηρεσιών και τη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων  .

12. Κατά τον έλεγχο εντοπίστηκαν καθυστερήσεις (μέσος όρος δύο έτη!) τόσο ως προς την ανάθεση της σύνταξης του ισολογισμού στους εξωτερικούς συνεργάτες και ακολούθως του ελέγχου αυτού από τους ορκωτούς ελεγκτές.

13.Παρατηρήθηκε επίσης το φαινόμενο της μαζικής ανάθεσης σύνταξης οικονομικών καταστάσεων πολλών ετών.

14.Οι ορκωτοί ελεγκτές δεν ορίζονται εγκαίρως.

15.Εντοπίστηκαν περιπτώσεις επανειλημμένων  αναθέσεων στον ίδιο ανάδοχο, ο οποίος δεν ήταν συνεπής στις συμβατικές του υποχρεώσεις .

15. Σε νοσοκομείο της περιφέρειας στο στάδιο της έγκρισης του απολογισμού έτους 2013 διαπιστώθηκε έλλειμμα  το οποίο καταλογίστηκε εις βάρος του υπολόγου. Εκκρεμεί ακόμα η έγκριση από το Υπουργείο Υγείας του ταμειακού υπολοίπου του έτους 2013 και η μεταφορά του στα επόμενα έτη και στη συνέχεια η κατάρτιση των απολογισμών των ετών 2014-2022.

16. Σε δήμο της περιφέρειας το τελευταίο έτος υποβολής απολογισμού είναι το έτος 2016 καθώς είναι υπό «δικαστική διερεύνηση λόγω υπεξαίρεσης-κατάχρησης» διαπιστωθέν έλλειμμα.

17. Οι απολογισμοί νοσοκομείου ετών 2014 έως και 2022 βρίσκονται στο στάδιο της κατάρτισης.

18.Ο e-ΕΦΚΑ από την έναρξη της λειτουργίας του (οικονομικό έτος 2017) δεν έχει καταρτίσει οικονομικές καταστάσεις διότι οι ασφαλιστικοί φορείς που εντάχθηκαν σε αυτόν δεν διαθέτουν οριστικοποιημένες οικονομικές καταστάσεις για τα έτη που προηγήθηκαν της ενσωμάτωσής τους στον eΕΦΚΑ. Οι τελευταίοι εγκεκριμένοι ισολογισμοί-απολογισμοί του μεγαλύτερου ασφαλιστικού φορέα (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) αφορούν στο έτος 2010!

29. Οι ίδιες διαπιστώσεις αφορούν  και τον επιχορηγούμενο με πάνω από τρία δις. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

Λογιστική Μεταρρύθμιση: Θεσμοθετήθηκε το 2014, αλλά ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί και εφαρμοστεί!

Αυτή, λοιπόν, η σημαντική  Λογιστική Μεταρρύθμιση της Γενικής Κυβέρνησης  (τμήμα της οποίας αποτελεί η Κεντρική Διοίκηση) θεσμοθετήθηκε το 2014, αλλά αυτό αποσιωπάται αιδημόνως  να αναφερθεί στην παραπάνω ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο αναφέρεται μόνο στο Προεδρικό Διάταγμα 54/2018 με το οποίο, με καθυστέρηση … τεσσάρων ετών καθορίσθηκε το περιεχόμενο του νέου Λογιστικού Πλαισίου της Γενικής Κυβέρνησης (Λ.Π.Γ.Κ.), με βάση τα διεθνώς κρατούντα λογιστικά πρότυπα και χάριν της προαγωγής της ευχερούς κατανόησης των δημοσίων λογαριασμών από ένα ευρύτερο κοινό και της συγκρισιμότητάς τους με τα αντίστοιχα στοιχεία των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών.

Το νέο Λογιστικό Πλαίσιο εφαρμόζεται πρωτίστως στην Κεντρική Διοίκηση και  μάλιστα σταδιακά από την 1η.1.201979 με καταληκτική ημεροχρονολογία για την πλήρη εφαρμογή του αρχικά την 1η.1.2023 και αναβολή την 1η.1.2025.

Μολονότι και το σημαντικό αυτό έργο έχει ενταχθεί (πού αλλού;) στο  Ταμείο Ανάκαμψης, το 2022 δεν  έγινε  τίποτε και μόλις το 2023 συνήφθησαν οι σχετικές συμφωνίες με ορόσημο την 1.1.2025 για την πλήρη εφαρμογή  του νέου λογιστικού σχεδίου, που μετατέθηκε στο 2026 και μάλλον στο διηνεκές, μετά τα παραπάνω ενδεικτικά πορίσματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου…