Ανάπτυξη ή υπερεργασία;

Την ώρα που ο υπόλοιπος κόσμος προχωρά μπροστά, συζητώντας τη μείωση του χρόνου εργασίας και την τετραήμερη εβδομάδα, η Ελλάδα κάνει το ακριβώς αντίθετο: φέρνει προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο που επιτρέπει έως και 13 ώρες ημερήσιας εργασίας. Μια επιλογή που δεν είναι απλώς αμφιλεγόμενη — είναι βαθιά αντιφατική και κοινωνικά επικίνδυνη.

Η κυβέρνηση παρουσιάζει τη ρύθμιση ως “ευελιξία”, ως μια “ευκαιρία” για τον εργαζόμενο να έχει πρόσθετο εισόδημα. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για τη θεσμοθέτηση της υπερεργασίας. Για τη μετατροπή της ανάγκης σε επιλογή και της πίεσης σε ελευθερία.

Η αύξηση του χρόνου εργασίας δεν αυξάνει την παραγωγικότητα· τη μειώνει.

Ο εργαζόμενος που δουλεύει εξουθενωμένος δεν αποδίδει περισσότερο — αποδίδει χειρότερα. Παράγει λάθη, φθείρεται ψυχικά και σωματικά, χάνει τον χρόνο του με την οικογένεια, τον σύντροφο, τον εαυτό του.

Η ευημερία μιας κοινωνίας δεν μετριέται σε ώρες εργασίας, αλλά σε ποιότητα ζωής.

Η Ευρώπη και ο κόσμος ολόκληρος προχωρούν διαφορετικά. Η Ισλανδία, η Σουηδία, η Ισπανία και η Βρετανία έχουν δοκιμάσει την τετραήμερη εργασία με θεαματικά αποτελέσματα: αύξηση παραγωγικότητας, μείωση άγχους και βελτίωση ψυχικής υγείας.

Εμείς, αντί να διδαχθούμε από τα δεδομένα, επιλέγουμε να νομοθετήσουμε την εξάντληση.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως το μέτρο ενισχύει την ανταγωνιστικότητα.

Στην πραγματικότητα, κάνει το αντίθετο. Οι οικονομίες που προοδεύουν δεν βασίζονται σε περισσότερες ώρες, αλλά σε πιο έξυπνες ώρες.

Η καινοτομία, η εκπαίδευση, η τεχνολογία και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό είναι οι δρόμοι προς την ανάπτυξη.

Η λογική του “δουλεύω περισσότερο άρα παράγω περισσότερο” είναι μια παρωχημένη αντίληψη που ανήκει στον 20ό αιώνα, όχι στο 21ο.

Αντί να βελτιώσουμε τις συνθήκες, νομιμοποιούμε την εξάντληση.

Αντί να συγκρατήσουμε τους νέους που φεύγουν, τους δίνουμε άλλον έναν λόγο να φύγουν.

Αντί να προστατεύουμε τον εργαζόμενο, τον αφήνουμε μόνο απέναντι στην ανάγκη του.

Η απόφαση αυτή δεν είναι ουδέτερη. Εκφράζει μια πολιτική και ιδεολογική στάση που βλέπει την εργασία όχι ως δικαίωμα, αλλά ως “υποχρέωση απέναντι στην ανάπτυξη”.

Στην πράξη, πρόκειται για μεταφορά της ευθύνης από το κράτος στον πολίτη: “Θες καλύτερο εισόδημα; Δούλεψε περισσότερο.”

Μόνο που ο εργαζόμενος δεν χρειάζεται περισσότερες ώρες· χρειάζεται καλύτερες ώρες και δίκαιες απολαβές.

Η κοινωνία, ήδη πιεσμένη από ακρίβεια και ανασφάλεια, δεν μπορεί να αντέξει άλλη επιβάρυνση.

Η ψυχική υγεία, οι οικογενειακοί δεσμοί, ο ελεύθερος χρόνος — όλα όσα συνθέτουν το ανθρώπινο πρόσωπο μιας σύγχρονης κοινωνίας — διαλύονται όταν η ζωή περιορίζεται σε έναν ατέλειωτο εργασιακό μαραθώνιο.

Το νομοσχέδιο αυτό δεν είναι μια τεχνική ρύθμιση. Είναι ένα πολιτικό μήνυμα:
ότι η πρόοδος, στην ελληνική εκδοχή της, σημαίνει να δουλεύεις περισσότερο για να ζεις οριακά.

Και κάπως έτσι, ενώ ο κόσμος συζητά πώς θα εργαστεί λιγότερο και καλύτερα, η Ελλάδα συζητά πώς θα δουλεύει περισσότερο και χειρότερα.

Σε μια εποχή που οι κοινωνίες αναζητούν ευημερία, ισότητα και ισορροπία, εμείς φαίνεται να επιλέγουμε την κόπωση, την ανασφάλεια και την υποταγή.

Η πρόοδος δεν είναι να δουλεύεις 13 ώρες την ημέρα.

Η πρόοδος είναι να μπορείς να ζεις αξιοπρεπώς δουλεύοντας οκτώ.

Ο Ματθαιάκης Μιχάλης είναι Ναυτιλιακός Αναλυτής