Ρωσικό αέριο: Τα οφέλη για την Ελλάδα από την «ρήτρα» για τον TurkStream

Σε μία κίνηση, η οποία ενισχύει τις προσπάθειες της Ελλάδας να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην ευρύτερη περιοχή, οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν να κάνουν δεκτή την ελληνική παρέμβαση και να συμπεριλάβουν τον Turkstream στο κείμενο των συμπερασμάτων τους για πλήρη απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια.

Ο TurkStream, που μέχρι σήμερα αποτελεί μία από τις βασικές πύλες ροής ρωσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τίθεται πλέον υπό αυστηρή παρακολούθηση.

Με λίγα λόγια κάθε ποσότητα φυσικού αερίου που εισέρχεται από την Τουρκία στην Ελλάδα και Βουλγαρία θεωρείται εκ προοιμίου ρωσικής προέλευσης.

Επομένως, το βάρος της απόδειξης του εναντίου μεταφέρεται στους εισαγωγείς και στις τουρκικές αρχές. Και η Ε.Ε. (αν τελικά υιοθετηθεί ως έχει το κείμενο) αποκτά νομικό έρεισμα να μπλοκάρει ροές που δεν πιστοποιούνται ως «καθαρά διαφοροποιημένες» από το ρωσικό αέριο.

Η απόφαση έχει προκαλέσει αντιδράσεις στη γείτονα, με τον τουρκικό τύπο να επισημαίνει ότι μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ρόλο της Τουρκίας ως διαμετακομιστικό κόμβο φυσικού αερίου

«Σήμερα, το κυρίαρχο σημείο σύγκλισης της Ε.Ε. και της Αμερικής στον τομέα της ενέργειας είναι η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και σε αυτή τη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική, η πατρίδα μας διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο», σχολίασε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίαο μαζί με τον υφυπουργό , αρμόδιο για θέματα Ενέργειας, κ. Νίκο Τσάφο συμμετείχαν στο συμβούλιο που πραγματοποιήθηκε χθες στο Λουξεμβούργο.

Σχολιάζοντας τις προσπάθειες της ΕΕ να αποτρέψει την παράκαμψη της απαγόρευσης εισαγωγής ρωσικού αερίου που εισάγει ο Κανονισμός μέσω τρίτων χωρών, ο κ. Παπασταύρου υπογράμμισε ότι είναι «απαραίτητη η αυστηρή τήρησή του από όλους. Γι’ αυτό χαιρετίζουμε τη ρητή πρόβλεψη στον αγωγό Turk Stream που μας προστατεύει από την καταστρατήγηση του κανονισμού.

Πρέπει να υπάρξει στενή παρακολούθηση, διαφορετικά όλη αυτή η προσπάθεια θα αποδειχθεί ένα κενό εγχείρημα».

Η συγκεκριμένη «ρήτρα» για τον TurkStream έχει διττό όφελος για τη χώρα μας

Το προσχέδιο του Κανονισμού όπως έχει διαμορφωθεί «απαντά» σε μια από τις βασικές ανησυχίες της Ελλάδας που είναι οι «συγκαλυμμένες» εισαγωγές ρωσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Βουλγαρίας και Τουρκίας, το οποίο όμως εμφανίζεται ως τουρκικό (Τurkish Blend).

Το δίλημμα της Τουρκίας

Όπως ήταν φυσικό η απόφαση έχει προκαλέσει αντιδράσεις στη γείτονα, με τον τουρκικό τύπο να επισημαίνει ότι μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ρόλο της Τουρκίας ως διαμετακομιστικό κόμβο φυσικού αερίου — καθώς ο TurkStream είναι ένας από τους βασικούς αγωγούς μέσω των οποίων το ρωσικό αέριο εισέρχεται στην Ευρώπη.

Ως εκ τούτου η Άγκυρα, η οποία επί του παρόντος τηρεί ίσες αποστάσεις μεταξύ Μόσχας και Δύσης, καλείται να επιλέξει αν θα λειτουργήσει ως κόμβος διαφοροποίησης ή ως ένας διαμεσολαβητής παρακαμπτηρίων ροών για το ρωσικό αέριο.

Οι σχέσεις με τη Μόσχα

Οι φήμες για την ειδική μνεία στον TurkStream από τους 27 κυκλοφορούσαν εδώ και καιρό στους ενεργειακούς κύκλους, με την Άγκυρα να προσπαθεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις.

«Ο TurkStream διαδραματίζει επί του παρόντος βασικό ρόλο στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Ωστόσο, χρειάζονται δύο για να χορέψουν τανγκό. Επομένως, είναι σημαντικό η Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει μια αντίστοιχη προσέγγιση», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά μία εβδομάδα πριν δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, στο πλαίσιο του διεθνούς φόρουμ «Εβδομάδα Ενέργειας της Ρωσίας» που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα.

Οι επαφές με την Gazprom

Λίγες μέρες νωρίτερα o Mπαϊρακτάρ είχε συνάντηση εργασίας με τον CEO της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ στο περιθώριο του Διεθνούς Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Αγίας Πετρούπολης.

«Συζήτησαν τρέχοντα και αναδυόμενα ζητήματα συνεργασίας στον τομέα του φυσικού αερίου», ανέφερε ο ρωσικός γίγαντας φυσικού αερίου. «Σημειώθηκε ότι η αξιόπιστη προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου στους Τούρκους καταναλωτές συμβάλλει σημαντικά στην υποστήριξη της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας», ανέφερε η Gazprom.

Μιλώντας για το φυσικό αέριο, ο Μπαϊρακτάρ σημείωσε τις μακροχρόνιες αξιόπιστες προμήθειες από τη Ρωσία

Οι συμβάσεις

Η εταιρεία προμηθεύει φυσικό αέριο στην Τουρκία μέσω των υποθαλάσσιων αγωγών Blue Stream και TurkStream που διασχίζουν τη Μαύρη Θάλασσα.

Οι συμβάσεις με την κρατική εταιρεία Botas για την παράδοση 16 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως μέσω του Blue Stream και 5,75 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων μέσω του TurkStream λήγουν το 2025. Οι συμφωνίες με ορισμένους ιδιώτες Τούρκους εισαγωγείς λήγουν επίσης στα τέλη του 2025 ή στις αρχές του 2026.

Μιλώντας για το φυσικό αέριο, ο Μπαϊρακτάρ σημείωσε τις μακροχρόνιες αξιόπιστες προμήθειες από τη Ρωσία, αλλά είπε ότι η προσφορά στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αυξάνεται από το 2016 και η Τουρκία έχει αρχίσει να επενδύει σε υποδομές επαναεριοποίησης LNG. Η χώρα έχει πλέον πενταπλασιάσει την ικανότητα επαναεριοποίησης της σε 161 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα.

Ο υπουργός δήλωσε νωρίτερα ότι το φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι το δεύτερο πιο ελκυστικό για την Τουρκία όσον αφορά την τιμή μετά το φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν.
Ο ρόλος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή

Η συγκεκριμένη «ρήτρα» για τον TurkStream έχει διττό όφελος για τη χώρα μας: αφενός μας θωρακίζει απέναντι σε πιθανές πιέσεις για «φθηνές» ρωσικές παρακαμπτήριες ροές και αφετέρου αναδεικνύει τους τερματικούς τερματικών LNG σε Αλεξανδρούπολη και Ρεβυθούσα ως «ασφαλείς πύλες διαφοροποίησης».

«Με στρατηγικές υποδομές, Ρεβυθούσα, FSRU, IGB και ενεργή ανάμειξη στον κάθετο διάδρομο. Στηρίζουμε τον κανονισμό REPowerEU, καθώς οδηγεί την Ευρώπη σε ενεργειακή ανεξαρτησία. Απαραίτητη η αυστηρή τήρησή του από όλους», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παπασταύρου.

Ο Κάθετος Διάδρομος

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας περιγράφοντας τον ρόλο της Ελλάδας σε αυτό το νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται υπογράμμισε: «Στην Ελλάδα, μαζί με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αναδημιουργήσουμε τη ροή από τον Νότο προς τον Βορρά, μέσω του Κάθετου Διαδρόμου».

Το αμερικανικό LNG

H θέση της Ελλάδας για ταχύτατη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο συνδέεται και με το βασικό διακύβευμα, στο πλαίσιο της συμφωνίας ΕΕ- ΗΠΑ, το οποίο είναι με ποιο τρόπο θα εκμεταλλευτεί η χώρα τη μεγάλη ευκαιρία ώστε να καταστεί κεντρικός κρίκος στην αλυσίδα προμήθειας της Ευρώπης με αμερικανικό αέριο.

Με στόχο τη θεμελίωση της ισχυρής διατλαντικής συμμαχίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. στον ενεργειακό τομέα και συγκεκριμένα στο LNG, ο Σταύρος Παπασταύρου, υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ο Αμερικανός υπουργός Κρις Ράιτ συνδιοργανώνουν στις 6 και 7 Νοεμβρίου στην Αθήνα την «6η Υπουργική Διάσκεψη P-TEC».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής έχουν ξεδιπλώσει τη στρατηγική τους για απεξάρτηση της Γηραιάς Ηπείρου από το ρωσικό φυσικό αέριο με την προώθηση του αμερικανικού LNG. Κομβικό ρόλο σε αυτό το σχέδιο διείσδυσης του LNG παίζει η Ελλάδα, όπως διεφάνη και από τις συναντήσεις που είχε ο Σταύρος Παπασταύρου κατά την επίσκεψη στην Ελλάδα του «Τσάρου» της Ενέργειας των ΗΠΑ Ντάγκ Μπέργκαμ στην Ελλάδα.

Οι υπουργοί Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ και Ελλάδας Σταύρος Παπασταύρου

Η τηλεφωνική επικοινωνία Παπασταύρου – Ράιτ

Όπως έγινε γνωστό ο Σταύρος Παπασταύρου την περασμένη εβδομάδα είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ σε συνέχεια της διμερούς συνάντησης που πραγματοποίησαν στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο του Atlantic Council.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, αναφέρουν πηγές, τέθηκε στο επίκεντρο η διήμερη διεξαγωγή της πρωτοβουλίας «Διατλαντική Συνεργασία για την Ενέργεια» (P-TEC) που θα λάβει χώρα 6-7 Νοεμβρίου στην Ελλάδα, η οποία εξελίσσεται σε στρατηγικό ενεργειακό εταίρο των ΗΠΑ.

Οι αποστολές των χωρών-μελών του P-TEC θα συμπεριλαμβάνουν εκπροσώπους της επιχειρηματικής της κοινότητας και ενεργειακές εταιρείες, με στόχο τη συνεργασία στα πεδία της προσιτής ενέργειας, της ενεργειακής ασφάλειας και ανθεκτικότητας