Η αυξανόμενη και έντονη αντιπαράθεση στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοιχτής Αγοράς (FOMC) για την πορεία της νομισματικής πολιτικής αναδείχθηκε χθες στην συνέντευξη τύπου του προέδρου της Fed, Τζερόμ Πάουελ που προειδοποίησε άμεσα για το ότι μια ακόμα μείωση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο δεν είναι καθόλου δεδομένη.
Η κεντρική τράπεζα βρίσκεται χωρίς οικονομικά δεδομένα λόγω του shutdown της αμερικανικής κυβέρνησης και έχει ένα δύσκολο εγχείρημα καθώς καλείται να αποφασίσει σε ποια από τις δύο πλευρές της αποστολής της θα πρέπει να δώσει βάρος για να χρησιμοποιήσει τα νομισματικά εργαλεία της και να φτάσει στους στόχους της.
Οι διαφωνίες των μελών της FOMC
Όπως φάνηκε και στη χθεσινή απόφαση τα μέλη δεν ομονοούν στο μονοπάτι της νομισματικής πολιτικής, καθώς η μείωση κατά 0,25% έλαβε 10 ψήφους. Δυο μέλη διαφώνησαν. Ο Στίβεν Μίραν που υποστήριξε τη μείωση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης και ο Τζέφρει Σμίτ, που ήταν υπέρ το να διατηρηθούν αμετάβλητα τα επιτόκια.
Ήταν η δεύτερη συνεχόμενη μείωση επιτοκίων και η πρώτη φορά σε έξι χρόνια που υπήρξαν διαφωνίες και από τις δύο πλευρές. Επιπλέον ήταν η τρίτη συνεχόμενη συνεδρίαση της FOMC στην οποία οι αξιωματούχοι διατύπωσαν διαφωνίες έναντι της απόφασης της πλειοψηφίας, κάτι που δεν είχε συμβεί από το 2019.
Στο πλαίσιο αυτό η ευθεία προειδοποίηση του Πάουελ, που σε μια ασυνήθιστη κίνηση χρησιμοποίησε την εναρκτήρια ομιλία του για να πει ότι οι επενδυτές πρέπει να συγκρατήσουν τις προσδοκίες τους για μείωση των επιτοκίων τον Δεκέμβριο, υπογράμμισε την αυξανόμενη διαμάχη μεταξύ των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής που έχουν αντίθετες απόψεις για την απασχόληση και τον πληθωρισμό.
Ο Αμερικανός κεντρικός τραπεζίτης εξήγησε ότι κάποια μέλη ανησυχούν για την επιβράδυνση της αγοράς εργασίας και άλλα προειδοποιούν ότι ο επίμονος πληθωρισμός θα περιορίσει το περιθώριο για περαιτέρω χαλάρωση.
«Μια περαιτέρω μείωση του επιτοκίου στη συνάντηση του Δεκεμβρίου δεν είναι προκαθορισμένο συμπέρασμα. Κάθε άλλο. Η πολιτική δεν ακολουθεί μια προκαθορισμένη πορεία». Στις προβλέψεις του Σεπτεμβρίου, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προέβλεπαν μείωση τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση του dot plot.
Η αντίδραση της αγοράς ομολόγων ήταν άμεση. Η απόδοση του διετούς ομολόγου, ο τίτλος είναι ευαίσθητος στις αλλαγές της νομισματικής πολιτικής, εκτοξεύτηκε κατά 9 μονάδες βάσης. Η απόδοση του 1ετούς, που είναι ο δείκτης αναφοράς της αγοράς ξανασκαρφάλωσε πάνω από το 4%. Στη συνέχεια αποκλιμακώθηκαν οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης που συνδέονται με το επιτόκιο αναφοράς της Fed υποδηλώνουν ότι μια νέα μείωση κατά την επόμενη συνεδρίαση της Fed στις 9-10 Δεκεμβρίου είναι πλέον μόνο μέτρια πιθανή αντί για σχεδόν βέβαιη.
«Αυτό ήταν σαφώς κάτι για το οποίο δεν περιμέναμε να υπάρξει τόσο έντονη αντίδραση» εξηγεί στο Bloomberg η Pooja Sriram, οικονομολόγος της Barclays. «Το μόνο που μπορούμε να καταλάβουμε από τη συνέντευξη τύπου είναι ότι είχαν σαφώς πολλές συζητήσεις για τον Δεκέμβριο».
Βαδίζοντας στην ομίχλη
Στις επανειλημμένες ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το αν η έλλειψη οικονομικών δεδομένων συνδέεται με το μήνυμα για την τελευταία συνεδρίαση του 2025 επεσήμανε ότι το κλείσιμο της κυβέρνησης θα μπορούσε να αποτελέσει λόγο για να μην μειωθούν τα επιτόκια τον Δεκέμβριο καθώς θολώνει την οικονομική εικόνα.
«Θα συλλέξουμε κάθε στοιχείο που μπορούμε να βρούμε, θα το αξιολογήσουμε και θα το εξετάσουμε προσεκτικά. Αυτή είναι η δουλειά μας… Αν με ρωτήσετε αν αυτό θα επηρεάσει τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, δεν λέω ότι θα την επηρεάσει, αλλά ναι, μπορείτε να το φανταστείτε. Τι κάνετε όταν οδηγείτε στην ομίχλη; Επιβραδύνετε».
Η αγορά εργασίας
Ο πρόεδρος της Fed περιγράφοντας την αγορά εργασίας είπε ότι στο επίπεδο της προσφοράς σημειώθηκε μια δραματική μείωση των εργαζομένων λόγω της μεταναστευτικής πολιτικής αλλά υπήρξε και χαμηλότερη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό. «Και αυτό σημαίνει ότι υπάρχει λιγότερη ανάγκη για νέες θέσεις εργασίας επειδή δεν υπάρχει αυτή η ροή προς το εργατικό δυναμικό».
Η ζήτηση εργασίας έχει «σαφώς μειωθεί» λίγο περισσότερο από την προσφορά. Η κεντρική τράπεζα μπορεί να βοηθήσει με τη μείωση των επιτοκίων στο κομμάτι της ζήτησης εργασίας.
Εταιρείες όπως η Amazon.com Inc., η General Motors Co. και η Applied Materials Inc. ανακοίνωσαν τις τελευταίες εβδομάδες σχέδια για μείωση του προσωπικού, αν και οι απολύσεις παραμένουν συνολικά περιορισμένες, σύμφωνα με τις εβδομαδιαία στοιχεία για την ανεργία σε επίπεδο πολιτείας, σημείο που τόνισε ο Πάουελ.
Ωστόσο τα μέλη της Επιτροπής έχουν διαφορετική προσέγγιση στην εντολή που αφορά τη μέγιστη απασχόληση. Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι η επιβράδυνση της αγοράς εργασίας είναι ζήτημα προσφοράς εργασίας οπότε δε μπορεί να το διορθώσει η Fed και το βάρος της απόφασης γέρνει στην πλευρά της εντολής που αφορά τη σταθερότητα των τιμών.
Υπάρχουν και τα μέλη ανάμεσα τους και ο ίδιος ο Πάουελ, όπως είπε, που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα διαθέσιμα εργαλεία τους, ήτοι τα επιτόκια, για να επηρεάσουν τη ζήτηση εργασίας.
«Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτό είναι θέμα προσφοράς και ότι δεν μπορούμε να το επηρεάσουμε πολύ με τα εργαλεία που διαθέτουμε», είπε ο Πάουελ. «Άλλοι όμως υποστηρίζουν, όπως και εγώ, ότι υπάρχει επίδραση από τη ζήτηση και ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία μας για να στηρίξουμε την αγορά εργασίας όταν βλέπουμε ότι αυτό συμβαίνει».
Ο πληθωρισμός
Περιγράφοντας τη δύσκολη εξίσωση που καλούνται να λύσουν τα μέλη της Επιτροπής εξήγησε ότι οι κίνδυνοι στην αγορά εργασίας είναι καθοδικοί και στον πληθωρισμό είναι ανοδικοί. Αυτό καθιστά πιο δύσκολες τις αποφάσεις καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες καλούνται να είναι προσεκτικοί στους κινδύνους και για τις δύο πλευρές της διπλής εντολής της.
Αναφερόμενος στον πληθωρισμό σημείωσε ότι «οι υψηλότεροι δασμοί ωθούν προς τα πάνω τις τιμές σε ορισμένες κατηγορίες αγαθών, με αποτέλεσμα υψηλότερο συνολικό πληθωρισμό. Μια λογική βασική υπόθεση είναι ότι οι επιπτώσεις στον πληθωρισμό θα είναι σχετικά βραχύβιες, μια εφάπαξ μετατόπιση του επιπέδου των τιμών. Αλλά είναι επίσης πιθανό οι πληθωριστικές επιπτώσεις να είναι πιο επίμονες και αυτός είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να αξιολογηθεί και να διαχειριστεί» υπογράμμισε.
Έχουν μέλλον οι διαφωνίες
Ο Πάουελ περιέγραψε τους λόγους για τους οποίους υπάρχουν τόσο διαφορετικές απόψεις μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής αυτή τη στιγμή. «Δεν πρόκειται μόνο για διαφορετικές προβλέψεις. Υπάρχουν επίσης διαφορετικά επίπεδα αποστροφής προς τον κίνδυνο. Ορισμένοι αξιωματούχοι είναι διατεθειμένοι να σταματήσουν τις μειώσεις των επιτοκίων και να δουν αν οι κίνδυνοι στην αγορά εργασίας είναι πραγματικοί»
Ωστόσο αν το μήνυμα του κεντρικού τραπεζίτη προετοιμάζει το έδαφος για παύση στο κύκλο χαλάρωσης τον Δεκέμβριο θα τροφοδοτήσει για μια ακόμα φορά την ένταση με τον Αμερικανό πρόεδρο που συνεχώς επικρίνει τον Πάουελ γιατί δε μειώνει τα επιτόκια. Η επιθετική του συμπεριφορά πυροδοτεί τις ανησυχίες για το μέλλον της ανεξαρτησίας της Fed.
Ο Joe Brusuelas, επικεφαλής οικονομολόγος της RSM US LLP, μιλώντας στο Bloomerg εξήγησε ότι «αναμένει οι διαφωνίες να είναι ένα σχεδόν μόνιμο χαρακτηριστικό των μελλοντικών συνεδριάσεων», καθώς νέοι ψηφοφόροι θα αναλάβουν καθήκοντα στο FOMC το 2026 και ο Τραμπ θα διορίσει αντικαταστάτη του Πάουελ, του οποίου η θητεία ως προέδρου λήγει τον Μάιο.
«Θα υπάρξει μεγάλη ποικιλομορφία ως προς την πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσει η πολιτική, δεδομένων των εξελίξεων στο Λευκό Οίκο, της ανοιχτής πίεσης που ασκείται στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να προσαρμόσει την πολιτική της στις επιθυμίες της και των ουσιαστικών διαφωνιών σχετικά με τον κίνδυνο που ενέχει η προοπτική του πληθωρισμού» κατέληξε.
