Μελέτες σκοπιμότητας για τη μεταφορά της πρωτεύουσας από την Τεχεράνη έχει αναθέσει ο πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν στην κυβέρνησή του, λέγοντας ότι οι περιβαλλοντικές προκλήσεις έχουν καταστήσει την εκτεταμένη μεγαλούπολη των 10 εκατομμυρίων κατοίκων μη κατοικήσιμη και ότι η αποχώρηση «δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά εντολή».
Η Τεχεράνη έχει «επεκταθεί και υπερφορτωθεί», δήλωσε ο Πεζεσκιάν την περασμένη εβδομάδα, αναφέρουν οι Financial Times. «Έχουμε εξαντλήσει τα υπόγεια ύδατά μας, μεταφέρουμε νερό από άλλα μέρη στην Τεχεράνη, κι όμως εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε ελλείψεις. Τι είδους πολιτική μας επιτρέπει να επιδιώξουμε ανάπτυξη χωρίς περιβαλλοντική βιωσιμότητα;»
Ιράν: Από το βουνό στη θάλασσα
Ο Πεζεσκιάν έχει προτείνει ότι το Ιράν θα μπορούσε να χτίσει μια νέα πρωτεύουσα στην απομακρυσμένη, αραιοκατοικημένη νότια παράκτια λωρίδα του Μακράν στον Κόλπο του Ομάν, η οποία, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της, διαθέτει τεράστιο ανεκμετάλλευτο αναπτυξιακό δυναμικό και επωφελείται από την εγγύτητα με τις θαλάσσιες εμπορικές οδούς.
Οι ειδικοί, ωστόσο, απέρριψαν την ιδέα – η οποία παραμένει σε πολύ πρώιμο στάδιο – λέγοντας ότι η Ισλαμική Δημοκρατία δεν έχει την ικανότητα για ένα τόσο τεράστιο έργο, ένα έργο που έχει επανειλημμένα προταθεί κατά τη διάρκεια των δεκαετιών μόνο και μόνο για να αναβληθεί λόγω των τεράστιων εμποδίων.
Με την οικονομία του Ιράν να τρίζει υπό το βάρος των αμερικανικών κυρώσεων και του πολέμου, λένε ότι η μετεγκατάσταση και η κατασκευή μιας νέας πρωτεύουσας απαιτεί το είδος των μαζικών επενδύσεων που η χώρα δεν διαθέτει.
«Η ιδέα βασίζεται σε μια απλοϊκή και λανθασμένη υπόθεση ότι απλώς μεταφέροντας την πρωτεύουσα από μια γεωγραφική τοποθεσία σε μια άλλη, μεγάλοι πληθυσμοί θα μετακινηθούν στη νέα περιοχή», δήλωσε ο Αλί Μπεϊτολάχι, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Δρόμων, Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης.
«Ίσως το 10% του πληθυσμού να αναγκαστεί να μετακινηθεί λόγω των επαγγελμάτων του, αλλά πολλοί άλλοι που φιλοδοξούν να μεταναστεύσουν στην Τεχεράνη θα τους αντικαταστήσουν».
Δεκάδες χώρες — από τη Βραζιλία μέχρι το Καζακστάν — έχουν μεταφέρει τις πρωτεύουσές τους τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά τέτοια έργα συνεπάγονται τεράστιο κόστος και υλικοτεχνικές προκλήσεις.
Η Ινδονησία βρίσκεται στη διαδικασία μεταφοράς της πρωτεύουσάς της από την ιδιαίτερα συμφορημένη Τζακάρτα στην ειδικά κατασκευασμένη πόλη Νουσάνταρα στο Βόρνεο, αλλά το έργο έχει πληγεί από καθυστερήσεις.
Το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Τεχεράνη, είναι παρόλα αυτά τρομακτικό.
Ο εξωραϊσμός της Τεχεράνης
Η πόλη υποφέρει από σοβαρή καθίζηση εδάφους, καθώς η ξηρασία και η κακή διαχείριση των υδάτων προκαλούν βύθιση του εδάφους, σημειώνουν οι FT. Βρίσκεται πάνω σε μεγάλα σεισμικά ρήγματα, καθιστώντας την ευάλωτη σε καταστροφικούς σεισμούς. Και ακόμη και το νεκροταφείο της πόλης έχει ξεμείνει από χώρο.
Ωστόσο, οι τοπικές αρχές προχωρούν με έργα για τη βελτίωση της βιωσιμότητας.
Η Τεχεράνη πρόκειται να εγκαινιάσει μια νέα στάση του μετρό στο κέντρο της πόλης, που θα ονομαστεί σταθμός Αγίας Μαρίας χάρη στην εγγύτητά της με τη μεγαλύτερη εκκλησία της πόλης και θα είναι διακοσμημένη με περίτεχνα χριστιανικά έργα τέχνης – συμπεριλαμβανομένου ενός αγάλματος της Παναγίας ύψους δύο μέτρων.
Ο δήμος κατασκευάζει επίσης 100 χιλιόμετρα πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων σε ένα σχέδιο για την αναζωογόνηση της πόλης, ενώ η κυβέρνηση έχει επιταχύνει ένα έργο μεταφοράς νερού από το φράγμα Ταλεγκάν, 140 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Τεχεράνης, για την τροφοδότηση της πρωτεύουσας.
Ωστόσο, η διεθνής απομόνωση του Ιράν περιπλέκει την ικανότητα των αρχών να δράσουν. Ο Χασάν Φαρτούσι, γενικός γραμματέας της Ιρανικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO, δήλωσε ότι οι κυρώσεις αποτελούν μεγάλο εμπόδιο για το είδος της επιστημονικής ανάπτυξης και της μεταφοράς τεχνολογίας που απαιτείται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της Τεχεράνης.
Ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν
«Η μετεγκατάσταση της πρωτεύουσας δεν θα σταματήσει την καθίζηση του εδάφους. Ο κίνδυνος σεισμών δεν θα εξαφανιστεί. Η παροχή νερού στην Τεχεράνη δεν θα αυξηθεί. Η ατμοσφαιρική ρύπανση θα συνεχιστεί», δήλωσε ο Μπεϊτολάχι.
«Στην πραγματικότητα, κατά την άποψή μου, μια αρνητική πτυχή είναι ότι η Τεχεράνη μπορεί να χάσει την προσοχή που λαμβάνει αυτή τη στιγμή επειδή είναι η πρωτεύουσα».
Το σχέδιο του Πεζεσκιάν να μεταφέρει την πρωτεύουσα δεν φαίνεται να έχει βρει απήχηση στον πληθυσμό της Τεχεράνης, πολλοί από τους οποίους βλέπουν την πρόταση ως μια μη πρακτική απάντηση σε προβλήματα που είναι τα ίδια αποτέλεσμα δεκαετιών επίσημης αμέλειας και κακής διακυβέρνησης.
Υπάρχουν ευκαιρίες
«Ποιο είναι το νόημα της μετεγκατάστασης της πρωτεύουσας; Θα εξαφανιστούν τα προβλήματα; Νομίζετε ότι η μετεγκατάσταση της πρωτεύουσας είναι δωρεάν;» είπε η Μαχλά, φοιτήτρια πανεπιστημίου. «Μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα μέρος από αυτά τα χρήματα για να λύσουν τα προβλήματα της Τεχεράνης».
«Ακόμα και αν καταφέρουν να [μετεγκαταστήσουν την πρωτεύουσα], θα είναι μόνο μια βραχυπρόθεσμη λύση. Και θα χρειαστούν μόνο λίγα χρόνια για να αντιμετωπίσει η νέα πρωτεύουσα τα ίδια προβλήματα».
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι αρχές θα πρέπει να επικεντρωθούν στην πιο ομοιόμορφη κατανομή των ευκαιριών για απασχόληση, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση σε ολόκληρη τη χώρα.
«Σε αυτή την περίπτωση, οι άνθρωποι δεν θα μεταναστεύουν πλέον στην Τεχεράνη μόνο και μόνο επειδή έχει καλύτερα σχολεία, νοσοκομεία και αστικές ανέσεις», είπε ένας δημοτικός υπάλληλος.
Ο Μπεϊτολάχι συμφώνησε και υποστήριξε ότι η ανάπτυξη του Μακράν θα απαιτήσει συνεχή επένδυση με την πάροδο του χρόνου. «Αν δημιουργηθεί εκεί επαρκής υποδομή διαβίωσης, οι άνθρωποι δεν θα χρειαστεί να αναγκαστούν να μεταναστεύσουν. Θα το κάνουν εθελοντικά».
