Τράπεζες: Το ενεργητικό τους επιστρέφει στα 400 δισ. ευρώ

Στα προ της χρεοκοπίας του 2010 επίπεδα οδεύει πλέον με ταχύτητα το εκτόπισμα των ελληνικών τραπεζών.

Ηταν η περίοδος που το ενεργητικό τους είχε διαμορφωθεί στην περιοχή των 450 δισ. ευρώ, καταγράφοντας ιστορικό υψηλό, χάρη στους ταχείς ρυθμούς οργανικής ανάπτυξης στις κύριες αγορές δραστηριοποίησής τους, αλλά και στην επέκταση μέσω πληθώρας εξαγορών εκτός συνόρων.

Είναι χαρακτηριστικό πως οι συστημικοί όμιλοι της εποχής διέθεταν παρουσία σε 16 χώρες μέσω 48 θυγατρικών και υποκαταστημάτων, με την αξία των σχετικών περιουσιακών στοιχείων να φτάνει μέχρι και τα 100 δισ. ευρώ.

Στη Νέα Ευρώπη δε, την πλέον αναπτυσσόμενη περιοχή της Γηραιάς Ηπείρου, που εθεωρείτο φιλέτο για τις τράπεζες της Δύσης, έφτασαν να ελέγχουν το 1/3 περίπου των τοπικών αγορών.

Η συρρίκνωση

Οι άνευ προηγουμένου ζημιές ωστόσο που προκάλεσε από τη μία πλευρά το κούρεμα του δημόσιου χρέους και από την άλλη η άνοδος των δεικτών καθυστερήσεων στο 50% οδήγησαν τον κλάδο σε έναν μεγάλο κύκλο συρρίκνωσης, που έμελλε να διαρκέσει αρκετά χρόνια.

Οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι μεγάλωσαν μετά την απορρόφηση της συντριπτικής πλειονότητα των υπόλοιπων πιστωτικών ιδρυμάτων, παράλληλα όμως με τις αναπόφευκτες ανακεφαλαιοποιήσεις, αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν ένα ευρύ φάσμα μετασχηματισμού.

Αυτός προέβλεπε την πώληση των περισσότερων θυγατρικών τους σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και την αποενοποίηση της πλειονότητας των κόκκινων δανείων. Το εύρος των πωλητηρίων ήταν μάλιστα μεγαλύτερο του αρχικώς αναμενομένου, λόγω της αδυναμίας εφαρμογής των μνημονίων από το πολιτικό σύστημα. Ως αποτέλεσμα, καθυστέρησε η έξοδος από την κρίση, ενώ τέθηκε εν αμφιβόλω ακόμη και η θέση της χώρας στην ευρωζώνη.

Το τελευταίο βαρύ πλήγμα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ήλθε το 2015 με το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Οι επιπτώσεις αυτής της πολυετούς αναταραχής αποτυπώθηκαν στη μείωση του ενεργητικού του. Το 2017 έγραψε χαμηλό στα 240 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 200 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τα ιστορικά υψηλά του.

Αλλαγή τάσης

Εκτοτε η άνοδός του είναι συνεχής. Η εξυγίανση των ισολογισμών και η επιστροφή των τραπεζών σε ισχυρή κερδοφορία από το 2022 έχουν αντιστρέψει τις τάσεις. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αξιοποιώντας τα πλεονάζοντα κεφάλαια, οι τραπεζικές διοικήσεις ξεκίνησαν έναν γύρο εξαγορών. Μέσω αυτού στοχεύουν στη δημιουργία μεγαλύτερων, ανθεκτικότερων και ανταγωνιστικότερων οργανισμών, με διεθνή παρουσία και με έσοδα από όλους τους επιμέρους χρηματοπιστωτικούς τομείς.

Αυτές οι κινήσεις σε συνδυασμό με τους υψηλούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης στην Ελλάδα και στις λοιπές αγορές που έχουν παρουσία επέτρεψαν την επιστροφή της αξίας του ενεργητικού των ελληνικών ομίλων στην περιοχή των 350 δισ. ευρώ στο τέλος του α΄ εξαμήνου 2025, εκ των οποίων περίπου 60 δισ. ευρώ αφορούν διεθνείς δραστηριότητες.

Τα deals

Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται περαιτέρω ενίσχυσή του, ως αποτέλεσμα της ολοκλήρωσης των συναλλαγών για τα deals που έχουν ήδη συμφωνηθεί, ενώ θεωρείται βέβαιο πως μέσα στο 2026 θα γίνουν κι άλλες κινήσεις μη οργανικής ανάπτυξης.

Τούτων δοθέντων, η επιστροφή του κλάδου πάνω από τα 400 δισ. ευρώ σε επίπεδο ενεργητικού θεωρείται απολύτως εφικτή κατά την τρέχουσα δεκαετία. Οπως λένε αναλυτές, «η μεγέθυνση είναι το ένα ζητούμενο. Το άλλο έχει να κάνει με το μοντέλο παραγωγής εσόδων».

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, οι τραπεζικές διοικήσεις μέσω των επιχειρησιακών σχεδίων της τριετίας 2026-2028 που θα δημοσιοποιήσουν στις αρχές της επόμενης χρονιάς καλούνται να παρουσιάσουν, πέραν των αριθμητικών προβλέψεων, και το όραμά τους για τους νέους ομίλους που δημιουργούνται.

Τραπεζικοί κύκλοι κάνουν λόγο για έναν επερχόμενο ευρύ μετασχηματισμό, ο οποίος σε αντίθεση με την περασμένη δεκαετία, θα είναι αναπτυξιακού χαρακτήρα. «Καλούμαστε να συνθέσουμε με αποτελεσματικό τρόπο τις νέες θυγατρικές μας και να εκμεταλλευτούμε τις συνέργειες για τη δημιουργία οργανισμών με μεγαλύτερα μερίδια σε όλες τις αγορές» τονίζουν σχετικά.

Οι κινήσεις των τραπεζών

Οι κινήσεις ανά τράπεζα είναι μέχρι στιγμής οι εξής:

1 Η Eurobank διατηρεί συστημική παρουσία στις τραπεζικές αγορές σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Κύπρο, ενώ διευρύνει την παρουσία της στον ελληνικό και κυπριακό ασφαλιστικό τομέα με την απόκτηση του 100% της Eurolife (ασφαλίσεις ζωής) και της CNP Insurance. Δεν μπορεί να αποκλειστεί μία νέα κίνηση μεγέθυνσης στις χώρες που δραστηριοποιείται ήδη. Παράλληλα, προχωρά το σχέδιο για τη δημιουργία γραφείων αντιπροσωπείας στη Μέση Ανατολή, τα οποία σε συνεργασία με τη θυγατρική στην Κύπρο, θα λειτουργήσουν ως σύνδεσμος για την προσέλκυση πελατών από την περιοχή.

2 Η Alpha Bank μέσω της εμπορικής της συνεργασίας με τον βασικό της μέτοχο, τη UniCredit (πλέον ελέγχει το 29,5% του μετοχικού της κεφαλαίου), αποκτά πρόσβαση σε περισσότερες από 10 αγορές, χωρίς δικό της δίκτυο, για τη διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών. Παράλληλα, προχωρά σε μία σειρά από εξαγορές: Της Astro Bank στην Κύπρο, της εταιρείας επενδυτικής τραπεζικής AXIA Ventures και της Flexfin από τον χώρο του factoring. Σύμφωνα με πληροφορίες, η διοίκησή της στοχεύει στην απόκτηση ασφαλιστικής εταιρείας στην Κύπρο. Σε κάθε περίπτωση, η θυγατρική της Alpha Bank στη Μεγαλόνησο αναβαθμίζεται, με το βλέμμα και στη Μέση Ανατολή.

3 Η Τράπεζα Πειραιώς έχει τα μεγαλύτερα μερίδια εγχωρίως στο banking και θα βελτιώσει περαιτέρω τη θέση της στον χρηματοπιστωτικό τομέα στην Ελλάδα με την απόκτηση της Εθνικής Ασφαλιστικής, που βαίνει προς ολοκλήρωση. Μέσω αυτής της εξαγοράς όχι μόνο θα ενισχύσει τα μεγέθη της, αλλά θα επιτύχει και σημαντική διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος. Συγκεκριμένα, το μερίδιο των εσόδων από μη τοκοφόρες εργασίες θα κινηθεί προς τη ζώνη του 30%, στον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Ταυτόχρονα, η διοίκησή της στοχεύει στην αύξηση των δανειακών της χαρτοφυλακίων μέσω της συμμετοχής σε διεθνή κοινοπρακτικά δάνεια.

4 Η Εθνική Τράπεζα δεν έχει ακόμη προχωρήσει σε κάποια μεγάλη κίνηση εξαγοράς στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η διοίκησή της βρίσκεται σε συζητήσεις για την απόκτηση ασφαλιστικής εταιρείας στην Ελλάδα, ενώ μετά την κεφαλαιακή ενίσχυση της θυγατρικής της στην Κύπρο, τη μετατρέπει σε κόμβο διεθνών χορηγήσεων, διαβλέποντας ευκαιρίες ανάπτυξης ειδικά εκτός Ευρώπης. 5 Η Credia Bank συμφώνησε για την εξαγορά της HSBC Μάλτας. Πρόκειται για μία συναλλαγή που όταν ολοκληρωθεί το 2026 θα οδηγήσει σε διπλασιασμό των μεγεθών της τράπεζας και στη διεθνοποίηση των εργασιών της.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ (ΟΤ) – ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ