Ιαπωνία: Οι πραγματικοί μισθοί ανατρέπουν τα «Abenomics» της Τακαΐτσι

Μια πρώιμη πρόκληση με τη μορφή της μείωσης των πραγματικών μισθών που απειλεί την προσέγγισή της στην οικονομία μέσω «Abenomics» αντιμετωπίζει η πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σανάι Τακαΐτσι μόλις λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της.

Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν για ένατο συνεχόμενο μήνα τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας της χώρας που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη. Σε ετήσια βάση, δεν έχουν αυξηθεί από το 2021, υπογραμμίζοντας την πίεση στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Βεβαίως, οι ονομαστικοί μισθοί αυξάνονται, αλλά ο πληθωρισμός έχει διαβρώσει τα πραγματικά εισοδήματα. Τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου έδειξαν ότι οι ονομαστικοί μισθοί αυξήθηκαν κατά 1,9% σε ετήσια βάση, ενώ οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν κατά 1,4%.

Αυτό συμβαίνει καθώς η Τακαΐτσι  έχει δεσμευτεί να αναβιώσει το πνεύμα των «Abenomics», μιας πολιτικής που υποστήριξε ο εκλιπών Σίνζο Άμπε, η οποία βασίζεται σε τρεις πυλώνες: εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική, επιθετικά δημοσιονομικά κίνητρα και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Μέσα σε εβδομάδες από την ανάληψη των καθηκόντων της, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιαπωνίας φέρεται να άρχισε να σχεδιάζει ένα πακέτο δαπανών ύψους 13,9 τρισεκατομμυρίων γιεν (92,2 δισεκατομμύρια δολάρια) για να βοηθήσει τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές, σύμφωνα με το Reuters.

Η Nikkei ανέφερε ότι το πακέτο ήταν πάνω από 10 τρισεκατομμύρια γιεν, συμπεριλαμβανομένων επιδοτήσεων για λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, καθώς και βοήθειας για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ώστε να τονώσουν την αύξηση των μισθών.

Σύγκρουση σχεδιασμού δαπανών

Ο γενικός πληθωρισμός ξεπέρασε τον στόχο του 2% της Τράπεζας της Ιαπωνίας για 41 συνεχόμενους μήνες, φτάνοντας στο 2,9% τον Σεπτέμβριο. Οι δαπάνες των νοικοκυριών εκείνο τον μήνα αυξήθηκαν μόλις κατά 1,8%, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των οικονομολόγων για 2,5%.

Ο Μαρσέλ Τιελιάν, επικεφαλής Ασίας-Ειρηνικού στην Capital Economics, είπε στο CNBC ότι «οι έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι ο πληθωρισμός είναι η νούμερο ένα ανησυχία για τους Ιάπωνες ψηφοφόρους. Εάν η Τακαΐτσι  απαντήσει με λαϊκιστικά μέτρα, όπως οι ενεργειακές επιδοτήσεις ή οι μεταφορές μετρητών, αυτό θα ενισχύσει αυτές τις πληθωριστικές πιέσεις».

Η Ιαπωνία μπορεί επίσης να έχει περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Ο Τζάστιν Φενγκ, Οικονομολόγος Ασίας στην HSBC, δήλωσε στο CNBC ότι ένα υπερμεγέθες πακέτο τόνωσης που χρηματοδοτείται από κρατικά ομόλογα θα μπορούσε «δυνητικά να μειώσει τη δημοσιονομική αξιοπιστία της Ιαπωνίας».

Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας είναι από τους υψηλότερους στον κόσμο, φτάνοντας σχεδόν το 250% το 2023, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Ο υψηλός πληθωρισμός θα μπορούσε να αναγκάσει την Τακαΐτσι να χαλαρώσει τη στάση της απέναντι σε μια επεκτατική νομισματική πολιτική, η οποία ευνοεί τη διατήρηση χαμηλών επιτοκίων, καθώς αυτό θα μπορούσε να αποδυναμώσει το γιεν και να αυξήσει το κόστος των εισαγόμενων αγαθών.

«Τα τελευταία στοιχεία για τους πραγματικούς μισθούς αντανακλούν τις επίμονες πληθωριστικές πιέσεις της Ιαπωνίας. Εάν η Τράπεζα της Ιαπωνίας δεν αντιδράσει προληπτικά και έγκαιρα, διατρέχει τον κίνδυνο να φανεί ότι βρίσκεται πίσω από την καμπύλη», επεσήμανε ο Φενγκ.

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας σε δύσκολη θέση

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο αμετάβλητο στο 0,5% για έκτη συνεχόμενη συνεδρίαση τον περασμένο μήνα, με τον Διοικητή Καζούο Ουέντα να φέρεται να δήλωσε ότι η κεντρική τράπεζα «δεν βρίσκεται πίσω από την καμπύλη» στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού.

Αν και με πολύ πιο ήπια στάση από την έντονη κριτική της για την εκστρατεία σύσφιξης της πολιτικής της Τράπεζας της Ιαπωνίας πέρυσι, η Τακαΐτσι  δήλωσε στο κοινοβούλιο νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι η χώρα δεν είχε επιτύχει βιώσιμο πληθωρισμό, σηματοδοτώντας ότι η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να επιβραδύνει την αύξηση των επιτοκίων.

Η κεντρική τράπεζα έχει δηλώσει ότι μόλις δει έναν «ενάρετο κύκλο» αύξησης των τιμών και των μισθών, θα αυξήσει τα επιτόκια.

«Σύμφωνα με το νέο πολιτικό τοπίο, ο πήχης είναι πλέον υψηλότερος για την Τράπεζα της Ιαπωνίας να αυστηροποιήσει τη νομισματική πολιτική», δήλωσε ο Φενγκ.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα αποθαρρυνθεί. «Η διαδικασία ομαλοποίησης της πολιτικής θα συνεχιστεί σταδιακά. Κατά την άποψή μας, το ερώτημα σχετικά με τις μελλοντικές αυξήσεις των επιτοκίων είναι θέμα πότε, όχι αν», πρόσθεσε ο Φενγκ. Ο Τιελιάν της Capital Economics προβλέπει ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας θα αυξήσει το επιτόκιο πολιτικής της στο 1,5% έως το 2027.

Οι αναλυτές δήλωσαν στο CNBC ότι η συγκράτηση του πληθωρισμού θα ήταν πρωταρχικής σημασίας για την κυβέρνηση Τακαΐτσι και ορισμένα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας της Ιαπωνίας έχουν ζητήσει αύξηση των επιτοκίων για την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων.

Η Ιαπωνία έχει μεγάλο πληθυσμό συνταξιούχων που λαμβάνουν σύνταξη και έχουν σταθερό εισόδημα, γεγονός που καθιστά τον πληθωρισμό πολύ επώδυνο για αυτούς.

Ο Τζέσπερ Κολ, ειδικός διευθυντής στην εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Monex Group, δήλωσε επίσης τον Οκτώβριο: «αν ο πληθωρισμός στην Ιαπωνία εξακολουθεί να μην είναι κάτω από το 2% σε έξι έως εννέα μήνες, η δημοτικότητα αυτού του υπουργικού συμβουλίου θα καταρρεύσει επειδή [για] τον ιαπωνικό λαό… η νούμερο ένα, νούμερο δύο, νούμερο τρία ανησυχία είναι ο πληθωρισμός».