Πορτογαλία: Μια χώρα σε μετάβαση – Απο τον τουρισμό στα data centers

Ο τουρισμός είναι η (οικονομική) ατμομηχανή της Πορτογαλίας αλλά αυτο σιγά – σιγά αλλάζει..

Λίγο έξω από το πορτογαλικό λιμάνι της Σίνες στο νότο της χώρας, υπάρχει ένα παλιό διυλιστήριο και ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, απομεινάρια μιας προσπάθειας που έγινε πριν από 50 χρόνια για τη διαφοροποίηση της οικονομίας από τη γεωργία.

Η προσπάθεια αυτή δεν απέδωσε πολλά, αλλά βόρεια της πόλης μπορει να συναντήσει κανείς αυτό που έχει γίνει ο σημαντικότερος πυλώνας της οικονομίας της χώρας: τη μεγαλύτερη συνεχή (αδιάσπαστη) παραλία της Ευρώπης, μια λωρίδα λευκής άμμου 40 μιλίων που προσελκύει τους λάτρεις του ήλιου και του σερφ.

Μείωση της εξάρτησης απο τον τουρισμό

Αυτές τις μέρες, η κυβέρνηση της Πορτογαλίας στοιχηματίζει ότι η πόλη μπορεί να ανανεώσει την εθνική οικονομία για τον 21ο αιώνα, αναφέρει το Bloomberg. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ίδια ακτή, δύο ώρες οδικώς νότια της Λισαβόνας, είναι ο τόπος προσγείωσης των υποβρύχιων καλωδίων που συνδέουν την Ευρώπη με τη Βραζιλία και την Αφρική, ενώ η Google θα ανοίξει σύντομα μια γραμμή προς τη Νότια Καρολίνα.

Ο στόχος είναι να παρέχονται τεχνολογικές υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη και να μειωθεί η εξάρτηση της χώρας από τον τουρισμό, ο οποίος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Τον Μάρτιο, μια εταιρεία με την ονομασία Start Campus εγκαινίασε το πρώτο κτίριο ενός κέντρου δεδομένων αξίας 8,5 δισεκατομμυρίων ευρώ (9,9 δισεκατομμύρια δολάρια), το οποίο τελικά θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Τον Μάιο, η CALB Group Co., ο τέταρτος μεγαλύτερος κατασκευαστής μπαταριών στον κόσμο, άρχισε την κατασκευή ενός εργοστασίου αξίας 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Και η Αρχή Λιμένων της Σιγκαπούρης, η οποία διαχειρίζεται τα εμπορευματοκιβώτια στον τερματικό σταθμό βαθέων υδάτων της πόλης, διπλασιάζει τη χωρητικότητά της.

Οι εγκαταστάσεις της START CAMPUS

Τα έργα γύρω από τη Σίνες  — τη γενέτειρα του Βάσκο ντα Γκάμα, του εξερευνητή του 15ου αιώνα, του οποίου τα ταξίδια έθεσαν τα θεμέλια για την αυτοκρατορία της Πορτογαλίας — αντιπροσωπεύουν επενδύσεις που ισοδυναμούν με περίπου το 4,6% του ΑΕΠ της χώρας. Μαζί, έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν περισσότερες από 5.000 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με τον Μανουελ Κάστρο Αμέιδα , υπουργό Οικονομίας της Πορτογαλίας. «Η περιοχή βρίσκεται στο επίκεντρο της μεταμόρφωσης της πορτογαλικής οικονομίας», λέει, «δημιουργώντας έναν κόμβο logistics ευρωπαϊκής και ατλαντικής κλίμακας».

Η απόπειρα της χούντας

Παρόλο που παραμένει μια ήσυχη πόλη 15.000 κατοίκων, η Σίνες αποτελεί από καιρό το επίκεντρο των φιλοδοξιών της Πορτογαλίας, με ανάμεικτα αποτελέσματα. Η αυταρχική κυβέρνηση που ήταν στην εξουσία τη δεκαετία του 1970 προσπάθησε να μετατρέψει το Sines σε βιομηχανικό κόμβο. Κατασκεύασε το εμπορευματικό λιμάνι, ξεκίνησε το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και σχεδίασε το διυλιστήριο, το οποίο προοριζόταν για την επεξεργασία πετρελαίου από την αποικιακή αυτοκρατορία της χώρας.

Ωστόσο, το διυλιστήριο δεν απέκτησε ποτέ πραγματική δυναμική, επειδή η Πορτογαλία έχασε τις αποικίες της μετά την επανάσταση του 1974 που έθεσε τέλος στη δικτατορία. Η απώλεια αυτή έπληξε εξίσου σκληρά το λιμάνι, ενώ ο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετώπισε δυσκολίες μαζί με την οικονομία.

Τελικά έκλεισε το 2021, καθώς οι τιμές της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας μειώθηκαν. Και ενώ το διυλιστήριο λειτουργεί κανονικά – είναι το μοναδικό στην Πορτογαλία και ένας μεγάλος εξαγωγέας καυσίμων – η προσπάθεια να ξεκινήσει η παραγωγή του λεγόμενου πράσινου υδρογόνου (που παράγεται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) δεν έχει ακόμη απογειωθεί.

Καθώς χιλιάδες εργάτες καταφθάνουν για να χτίσουν και να στελεχώσουν τις νέες εγκαταστάσεις, οι κάτοικοι ανησυχούν για το πώς θα αντεπεξέλθει η πόλη.

Τρία οικιστικά έργα θα μπορούσαν να προσθέσουν περισσότερα από 400 διαμερίσματα, αλλά ο κατασκευαστής δυσκολεύεται να συγκεντρώσει τα χρήματα, και αυτό δεν θα ανακουφίσει την πίεση στα σχολεία και στο σύστημα υγείας. «Οι άνθρωποι δεν έχουν πού να μείνουν, και ακούω ότι μερικοί εργάτες κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους», λέει η Άνα Ροντρίγκες, ξεναγός στο τοπικό μουσείο.

Συγκρίνει την τρέχουσα κατάσταση με τη δεκαετία του 1970, όταν ο πατέρας της βρήκε δουλειά στο πρόσφατα επεκταθέν λιμάνι. Ο πληθυσμός αυξήθηκε με την προσδοκία μιας άνθησης, αλλά τα οφέλη δεν υλοποιήθηκαν ποτέ και πολλοί από τους νεοαφιχθέντες έφυγαν για να αναζητήσουν εργασία αλλού. «Τα χρήματα έφυγαν μαζί τους», λέει η 50χρονη Ροντρίγκες,. «Δεν ξέρω αν αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά».

Επένδυση στις μεταφορές

Η κυβέρνηση μελετά την αναβάθμιση των αυτοκινητοδρόμων και των σιδηροδρόμων, η οποία θα μειώσει τον χρόνο παράδοσης στην Ισπανία κατά περισσότερο από τρεις ώρες και θα βοηθήσει το Sines να ανταγωνιστεί τα μεσογειακά λιμάνια της Βαλένθια και της Αλγεσίρας, που έχουν θέα στο Στενό του Γιβραλτάρ. Ωστόσο, προς το παρόν, η ταχεία οδός που προορίζεται να συνδέσει πιο άμεσα το Sines με την Ισπανία έχει κατασκευαστεί μόνο εν μέρει, μετά από χρόνια καθυστερήσεων. Δεν υπάρχει σιδηροδρομική σύνδεση για επιβάτες, ενώ τα εμπορευματικά τρένα προς την πόλη είναι αργά.

Με καλύτερες συγκοινωνιακές συνδέσεις, η Σίνες θα μπορούσε να μετατραπεί από ένα λιμάνι που μεταφέρει κυρίως εμπορευματοκιβώτια μεταξύ πλοίων σε ένα λιμάνι που θα χρησιμεύει ως σημείο εκφόρτωσης για τη μεταφορά εμπορευμάτων προς το εσωτερικό της χώρας, μια δραστηριότητα που είναι πιο κερδοφόρα, σύμφωνα με τον Πέδρο Ο Ράμος , πρόεδρο της Αρχής Λιμένων του Σινες. «Για χρόνια μου έλεγαν ότι δεν υπήρχε αρκετή κίνηση για να δικαιολογηθεί η κατασκευή αυτοκινητόδρομου», λέει. «Σήμερα, όμως, η κίνηση είναι ήδη υπερβολική».

Για να ενισχύσει τις πιθανότητες επιτυχίας της τρέχουσας προσπάθειας ανάπτυξης της περιοχής Σινες , η κυβέρνηση προσφέρει ευνοϊκούς όρους. Η CALB, η οποία ανήκει εν μέρει στην κινεζική κυβέρνηση, δικαιούται δημόσια χρηματοδότηση έως 350 εκατομμύρια ευρώ για το εργοστάσιο, το πρώτο της στην Ευρώπη.

Μέχρι το 2028, η εγκατάσταση αναμένεται να παράγει μπαταρίες για περισσότερα από 200.000 ηλεκτρικά οχήματα, δημιουργώντας 1.800 θέσεις εργασίας στην περιοχή.