Σε μια στιγμή που η Ουκρανία μιλά για «το πιο δύσκολο σημείο της ιστορίας της», οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να επιβραδύνουν την κούρσα που ξεκίνησε ο Ντόναλντ Τραμπ προς μια συμφωνία ειρήνης – ή κατά πολλούς, προς ένα επώδυνο πάγωμα του πολέμου.
Το σχέδιο των 28 σημείων από την Ουάσιγκτον έπεσε σαν «κεραυνός» σε Κίεβο και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, προκαλώντας έντονη ανησυχία για τις παραχωρήσεις που ζητά προς τη Μόσχα και αφήνοντας μια Ένωση αντιμέτωπη με ένα δίλημμα: πώς να κερδίσει χρόνο χωρίς να χάσει την Ουκρανία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν σοβαρές επιφυλάξεις για τις παραχωρήσεις προς τη Ρωσία
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, μαζί με τον Καναδά και την Ιαπωνία, χαιρέτισαν «τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των ΗΠΑ να φέρουν ειρήνη» αλλά ξεκαθάρισαν ότι το αμερικανικό σχέδιο «αποτελεί μεν βάση, αλλά απαιτεί πρόσθετη εργασία», αναφέρει σε δημοσίευμά του το Bloomberg.
Η κοινή δήλωση, που υιοθετήθηκε στο περιθώριο της Συνόδου της G20 στη Νότια Αφρική, εκφράζει τον προβληματισμό ότι το σχέδιο κάνει υπερβολικές παραχωρήσεις στη Ρωσία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούν ότι το σχέδιο κάνει υπερβολικές παραχωρήσεις στη Ρωσία
Σύμφωνα με την πρόταση, η Ουκρανία θα έπρεπε να αποσύρει στρατεύματα από τμήματα του Ντονμπάς, τα οποία θα μετατρέπονταν σε ουδέτερη, αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, διεθνώς αναγνωρισμένη ως ρωσική.
Παράλληλα, η Μόσχα θα λάμβανε de-facto αναγνώριση της προσάρτησης των περιοχών της Κριμαίας, Λουγκάνσκ και Ντονέτσκ, ενώ το υπόλοιπο μέτωπο —συμπεριλαμβανομένων Χερσώνας και Ζαπορίζια— θα «πάγωνε» επ’ αόριστον.
Οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις επικεντρώνονται επίσης στον περιορισμό του μεγέθους των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, που θεωρείται ότι αφήνει τη χώρα εκτεθειμένη σε μελλοντική επίθεση.
Προβληματισμός για τα σύνορα και τη δυτική αρχιτεκτονική ασφαλείας
Στη δήλωση τονίζεται πως τα σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν διά της βίας.
Παράλληλα, επισημαίνεται ότι οποιαδήποτε εφαρμογή στοιχείων του σχεδίου που αφορούν την ΕΕ ή το ΝΑΤΟ, «απαιτεί τη συναίνεση των αντίστοιχων μελών».
Οι ηγέτες —μεταξύ των οποίων οι Αντόνιο Κόστα, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Φρίντριχ Μερτς, Εμανουέλ Μακρόν, Κιρ Στάρμερ, Τζόρτζια Μελόνι, Πέδρο Σάντσεθ, Αλεξάντερ Στουμπ, Ντικ Σχοφ, Μιχάελ Μάρτιν, Γιόνας Γκαρ Στέρε, Μαρκ Κάρνεϊ και Σανάε Τακαΐτσι— τόνισαν ότι θα συνεχίσουν να συντονίζονται στενά με το Κίεβο και την Ουάσιγκτον τις επόμενες ημέρες.
«Σκληρό δίλημμα» για το Κίεβο
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η χώρα του αντιμετωπίζει μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές της. «Είτε την απώλεια της αξιοπρέπειάς μας, είτε την απώλεια του βασικού μας εταίρου», προειδοποίησε σε διάγγελμά του.
Η πίεση από την Ουάσιγκτον για άμεση αποδοχή του σχεδίου —με προθεσμία την Ημέρα των Ευχαριστιών και με απειλή διακοπής στρατιωτικής και πληροφοριακής υποστήριξης— έχει αιφνιδιάσει Ευρωπαίους και Ουκρανούς αξιωματούχους.
Αμερικανικές εγγυήσεις και οικονομικά ανταλλάγματα
Το σχέδιο προβλέπει αμερικανική εγγύηση ασφαλείας προς την Ουκρανία —με οικονομικό αντάλλαγμα προς τις ΗΠΑ— καθώς και απόδοση 50% των κερδών από επενδυτική κοινοπραξία που θα αξιοποιεί δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της χώρας.
Μετά την άρση των κυρώσεων, η Ουάσιγκτον θα προχωρούσε και σε οικονομική συνεργασία με τη Μόσχα.
Από την Κυριακή, σύμβουλοι εθνικής ασφάλειας από τις ΗΠΑ, την Ουκρανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα συναντηθούν στην Ελβετία για να συζητήσουν τις προτάσεις.
Ακλόνητη ευρωπαϊκή στήριξη
Παρά τις ενστάσεις, το μήνυμα της Ευρώπης παραμένει σαφές: στήριξη στο Κίεβο, στενός συντονισμός με ΗΠΑ και διαπραγμάτευση για «βιώσιμη και δίκαιη ειρήνη».
«Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία και να εργαζόμαστε για έναν βιώσιμο τερματισμό του πολέμου», καταλήγει η ανακοίνωση.
