Ρωσικό πετρέλαιο και OPEC: Η αγορά πετρελαίου μοιάζει ευάλωτη, ίσως δεν είναι η ώρα για τοποθετήσεις

Ρωσικό πετρέλαιο που κινδυνεύει να μείνει χωρίς αγοραστή

Οι νέες αμερικανικές κυρώσεις σε Rosneft και Lukoil δημιουργούν τον κίνδυνο σχεδόν 48 εκατ. βαρελιών ρωσικού αργού να μείνουν ουσιαστικά «εγκλωβισμένα» στη θάλασσα, με δεκάδες τάνκερ να αλλάζουν πορεία, να καθυστερούν ή να αναζητούν νέους προορισμούς.

Παρά την επιμονή της Μόσχας να κρατήσει τις ροές ψηλά, με θαλάσσιες εξαγωγές γύρω στα 3,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα, το ζήτημα δεν είναι μόνο τί φορτώνεται, αλλά και τί τελικά εκφορτώνεται.

Πλοία όπως το Spirit 2 και το Furia, που έκαναν θεαματικά U turn στη διαδρομή τους πριν συνεχίσουν ξανά προς Ινδία, δείχνουν πόσο ασταθές είναι το νέο καθεστώς. Άλλα τάνκερ, όπως το Cindy και το Fortis, πηγαίνουν σε «γκρίζες ζώνες» όπως ανοιχτά της Σιγκαπούρης, της Μαλαισίας ή της Κορέας, όπου συχνά γίνονται ship to ship μεταφορτώσεις ώστε να θολώσει η ιχνηλάτηση της προέλευσης.

Κίνα και Ινδία εξακολουθούν να είναι οι μεγαλύτεροι αγοραστές ρωσικού πετρελαίου, ωστόσο είναι εμφανής η ανησυχία τους για δευτερογενείς κυρώσεις. Αυτή η επιφύλαξη εξηγεί γιατί βλέπουμε τάνκερ χωρίς ξεκάθαρο προορισμό ή με συνεχείς αλλαγές προορισμού.

Αν αυτή η κατάσταση παραταθεί, είναι λογικό να θεωρείται ότι ένα μέρος των ροών θα πιεστεί, είτε μέσω εκπτώσεων, είτε τελικά μέσω μείωσης της προσφοράς στην αγορά.

OPEC, spare capacity και το όριο της άνεσης

Παράλληλα με το ρωσικό παζλ, η εικόνα από το μηνιαίο δελτίο του OPEC δείχνει μια αγορά που λειτουργεί ακόμη με κάποια «μαξιλάρια», αλλά αυτά δεν είναι απεριόριστα.

Η παραγωγή του OPEC αυξήθηκε ελαφρά, με Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, Ιράκ και Νιγηρία να δίνουν τη μεγαλύτερη ώθηση, ενώ Ιράν και Λιβύη υποχώρησαν.

Οι τέσσερις μεγάλοι παραγωγοί με ουσιαστικό spare capacity, δηλαδή Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ιράκ και Κουβέιτ, έχουν μειώσει την παραγωγή τους σε σχέση με τα υψηλά του 2022, αλλά από την άνοιξη του 2025 την αυξάνουν σταδιακά. Η εκτίμηση ότι απομένουν περίπου 800 χιλ. βαρέλια την ημέρα πραγματικής πλεονάζουσας δυναμικότητας δεν αφήνει τεράστια περιθώρια λάθους, ειδικά αν η ζήτηση συνεχίσει να κινείται σε υψηλά επίπεδα.

Την ίδια στιγμή, η παραγωγή των υπόλοιπων μελών, εξαιρουμένων Ιράν και Βενεζουέλας, μακροχρόνια εμφανίζει σχεδόν επίπεδη τάση. Το γεγονός ότι η πρόσφατη αύξηση σε Ιράν και Βενεζουέλα πιθανότατα θα φτάσει σε οροφή ενισχύει την αίσθηση πως το OPEC δεν διαθέτει απεριόριστο περιθώριο για να «σβήνει φωτιές» στην αγορά για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σημαντικό στοιχείο είναι και η πλευρά της ζήτησης. Τα στοιχεία του OPEC για τις παγκόσμιες διυλιστηριακές ροές δείχνουν ότι ο μέσος όρος των τελευταίων τεσσάρων τριμήνων βρίσκεται ελαφρά πάνω από το προηγούμενο ιστορικό υψηλό του 2018.

Αυτό σημαίνει ότι, παρά τις συζητήσεις για ενεργειακή μετάβαση, η πραγματική κατανάλωση υγρών καυσίμων κινείται σε νέα ρεκόρ.

Η συμβολή των ΗΠΑ και της Λατινικής Αμερικής στην ισορροπία

Ένα βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο η πρόσθετη προσφορά από μη OPEC παραγωγούς αρκεί για να ισορροπήσει την αγορά.

Ο OPEC έχει αναθεωρήσει ελαφρά χαμηλότερα τις εκτιμήσεις του για την παραγωγή tight oil στις ΗΠΑ για το 2025 και το 2026, ενώ η EIA παραμένει πιο αισιόδοξη.

Η διαφορά μερικών εκατοντάδων χιλιάδων βαρελιών την ημέρα μπορεί να φαίνεται μικρή, όμως σε μια αγορά που λειτουργεί αρκετά «σφιχτά», τέτοιες αποκλίσεις έχουν σημασία για τη διαμόρφωση των τιμών.

Στη Λατινική Αμερική, η εικόνα είναι πιο δυναμική. Ο OPEC περιμένει αύξηση της παραγωγής κατά 300 χιλ. βαρέλια το 2025 και 500 χιλ. το 2026, με τον πυρήνα αυτής της ανάπτυξης να προέρχεται από Βραζιλία, Γουϊάνα και Αργεντινή.

Η Γουϊάνα ήδη εξελίσσεται σε σημαντικό νέο παίκτη, αλλά παρ’ όλα αυτά, η συνολική συμβολή της περιοχής παραμένει περιορισμένη σε σχέση με το συνολικό μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς.

Η εικόνα που προκύπτει είναι ότι η επιπλέον προσφορά από ΗΠΑ και Λατινική Αμερική βοηθά, αλλά δεν δημιουργεί υπερβάλλουσα αφθονία.

Συνδυαστικά με τις κυρώσεις στη Ρωσία, το περιορισμένο spare capacity του OPEC και την ανθεκτική ζήτηση, η αγορά κρατιέται σε μια ισορροπία που δεν είναι τόσο χαλαρή όσο υποδηλώνουν οι σημερινές τιμές.

Προοπτικές τιμών, εύρος 60 70 δολάρια και οι κρυφοί κίνδυνοι

Εκτιμάται ότι οι τιμές του Brent θα μείνουν για τους επόμενους μήνες στο κάτω μέρος του εύρους 60-70 δολάρια το βαρέλι, με στόχο για το τέλος του έτους τα 62 δολάρια και σταδιακή άνοδο προς τα 67 δολάρια μέχρι το τέλος του 2026.

Αυτή η προσέγγιση βλέπει βραχυπρόθεσμα μια αγορά που απορροφά τους κραδασμούς από τις κυρώσεις στη Ρωσία μέσω εκπτώσεων, ανακατεύθυνσης ροών και μεγαλύτερης αξιοποίησης «σκιώδους» στόλου, αλλά μεσοπρόθεσμα εστιάζει στον περιορισμό της αύξησης της προσφοράς εκτός OPEC και στη μείωση της διαθέσιμης πλεονάζουσας δυναμικότητας.

Η θέση αυτή μοιάζει λογική αν συνδυαστεί με τα στοιχεία του OPEC για τις διυλιστηριακές ροές και το spare capacity.

Από τη μια πλευρά, η αγορά σήμερα αντιμετωπίζει ένα κλίμα αβεβαιότητας γύρω από τη ρωσική προσφορά, από την άλλη όμως δεν έχει καταγραφεί ακόμη σοβαρή πραγματική έλλειψη βαρελιών. Αν οι ροές από Ρωσία συνεχίσουν να βρίσκουν διέξοδο, έστω και με πιο περίπλοκες διαδρομές, οι τιμές είναι εύλογο να παραμείνουν εγκλωβισμένες σε σχετικά στενό εύρος.

Ωστόσο, όσο περνά ο χρόνος και η πλεονάζουσα ικανότητα του OPEC μειώνεται, η αγορά γίνεται πιο ευάλωτη σε απρόβλεπτους καταλύτες, είτε γεωπολιτικούς είτε μακροοικονομικούς.

Ένα πιο έντονο σοκ στη ρωσική προσφορά, μια κλιμάκωση σε άλλη πετρελαιοπαραγωγό περιοχή ή μια ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάκαμψη της ζήτησης θα μπορούσαν να μετακινήσουν τις τιμές αρκετά υψηλότερα από τις σημερινές εκτιμήσεις.

Για έναν επενδυτή, η συνολική εικόνα παραπέμπει σε αγορά που βραχυπρόθεσμα κινείται σε εύρος, αλλά με μεσοπρόθεσμο ανοδικό υπόβαθρο.

Οι σημερινές τιμές δεν αντανακλούν πλήρως το ρίσκο γύρω από τη ρωσική προσφορά και τη σταδιακή διάβρωση της παγκόσμιας εφεδρικής δυναμικότητας, ιδίως εφόσον η ζήτηση συνεχίσει να κινείται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.

Ο Συμεών Μαυρουδής είναι Διαχειριστής Α/Κ και ιδιωτικών χαρτοφυλακίων στη Fast Finance ΑΕΠΕΥ