Τα σημάδια stress στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα, ειδικά στο αμερικανικό, αναζητά νέα ανάλυση των Financial Times, εστιάζοντας αυτή τη φορά στη μεγάλη άνοδο της ιδιωτικής χρηματοδότησης, όπου οι τράπεζες παίζουν έναν ρόλο πιο κρίσιμο και πιο επικίνδυνο από όσο φαίνεται. Παρά τις αντιφάσεις που διατυπώνουν οι τραπεζικοί παράγοντες και οι υπέρμαχοι της ιδιωτικής χρηματοδότησης, η αλήθεια είναι πως οι δύο τομείς είναι αλληλένδετοι και κινδυνεύουν να παρασύρουν το σύστημα σε μια νέα κρίση, αναφέρουν οι FT.
Μετά την κατάρρευση μεγάλων επιχειρήσεων, όπως ο όμιλος εξαρτημάτων αυτοκινήτων First Brands και η Tricolor, οι οποίες απέτυχαν να διαχειριστούν την υπερβολική τους μόχλευση, στελέχη από την αγορά της ιδιωτικής χρηματοδότησης υποστήριξαν σε δημόσιες δηλώσεις τους ότι η ιδιωτική χρηματοδότηση είναι πιο «ασφαλής» από τη χρηματοδότηση μέσω τραπεζών. Ωστόσο, αυτή η άποψη αμφισβητείται έντονα από τις τράπεζες, όπως ο CEO της JPMorgan Chase, Jamie Dimon, ο οποίος προειδοποίησε για τις μεγάλες «αυξημένες ευκαιρίες arbitrage» που κρύβονται πίσω από την πιο χαλαρή ρύθμιση του ιδιωτικού τομέα.
Στην πραγματικότητα, οι τράπεζες και τα ιδιωτικά πιστωτικά κεφάλαια είναι τόσο αλληλένδετα που η απόσταση μεταξύ τους έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Μέσω συμφωνιών μόχλευσης και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, οι τράπεζες χρηματοδοτούν ιδιωτικά κεφάλαια, ενισχύοντας τις αποδόσεις τους και καθιστώντας τα πιο ευάλωτα σε κρίσεις.
Η πίεση από τις ρυθμιστικές Αρχές
Η στενή σύνδεση των τραπεζών με τα ιδιωτικά πιστωτικά κεφάλαια έχει προκαλέσει ανησυχίες στους ρυθμιστές και τους οικονομολόγους. Το ΔΝΤ προειδοποίησε πρόσφατα ότι «κάτω από την ήρεμη επιφάνεια, το έδαφος αλλάζει», ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρατήρησε ότι οι σχέσεις μεταξύ των τραπεζών και των ιδιωτικών κεφαλαίων δημιουργούν επικίνδυνες διαδρομές για την εξάπλωση οικονομικών κλυδωνισμών σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ένας ανώτατος υπάλληλος από τον τομέα της ιδιωτικής χρηματοδότησης, ο οποίος μίλησε στους FT, δεν δίστασε να προειδοποιήσει ότι «το μοντέλο αυτό θα φτάσει στα άκρα». Παρομοίασε την κατάσταση με την οικονομική κρίση του 2008, λέγοντας ότι φτάσαμε στο σημείο όπου τα όρια του τραπεζικού συστήματος είχαν εξαντληθεί.
Η σύνδεση τραπεζών και ιδιωτικών κεφαλαίων
Η σχέση των τραπεζών με τα ιδιωτικά κεφάλαια αναπτύσσεται μέσω τριών βασικών μηχανισμών:
Upstream: Οι τράπεζες χρηματοδοτούν μεγάλους επενδυτές, όπως τα ταμεία συντάξεων, οι οποίοι παρέχουν τα κεφάλαια για δάνεια.
Midstream: Τα κεφάλαια αυτά παρέχουν χρηματοδότηση σε ειδικού σκοπού οντότητες (SPVs), οι οποίες δανείζουν σε επιχειρήσεις με υποθήκες δανείων.
Downstream: Οι τράπεζες δανείζουν απευθείας στις επιχειρήσεις που δανείζονται από τα ιδιωτικά κεφάλαια.
Αυτή η συνεχής ροή κεφαλαίων ενισχύει την ικανότητα των ιδιωτικών κεφαλαίων να πραγματοποιούν νέες δανειοδοτήσεις και να μεγιστοποιούν τις αποδόσεις τους, αλλά και να εντείνουν την πιθανότητα επικίνδυνων κλυδωνισμών στο σύστημα.
Χρηματοδότηση μέσω των επενδυτών
Οι επενδυτές σε ιδιωτικά πιστωτικά κεφάλαια, γνωστοί ως περιορισμένοι εταίροι (LPs) και γενικοί εταίροι (GPs), δανείζονται συχνά από τράπεζες για να χρηματοδοτήσουν τις δεσμεύσεις τους. Οι περιορισμένοι εταίροι είναι συνήθως μεγάλα θεσμικά χαρτοφυλάκια, όπως τα ταμεία συντάξεων ή τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, ενώ οι γενικοί εταίροι διαχειρίζονται το κεφάλαιο.
Στη συνέχεια, το κεφάλαιο μπορεί να αρχίσει να δανείζεται μέσω «γραμμών συνδρομής», χρησιμοποιώντας τις δεσμεύσεις των επενδυτών ως εγγύηση. Οι «γραμμές» αυτές επιτρέπουν στα κεφάλαια να κινητοποιούν χρήματα πιο γρήγορα, χωρίς να περιμένουν να μεταφερθούν από τους επενδυτές.
Οι γραμμές NAV, από την άλλη, επιτρέπουν στα κεφάλαια να δανείζονται με βάση την αξία του χαρτοφυλακίου τους, ενισχύοντας την απόδοση και συχνά δημιουργώντας υψηλότερο κίνδυνο μόχλευσης.
Αυτά τα εργαλεία συχνά οδηγούν σε υπερβολική χρηματοδότηση και χαμηλότερη ρευστότητα, ενώ η διαχείριση των κινδύνων καθίσταται πιο δύσκολη λόγω της αυξανόμενης αλληλεξάρτησης των τραπεζών με τα ιδιωτικά κεφάλαια.
Κίνδυνοι μόχλευσης
Η υπερβολική μόχλευση, ιδιαίτερα μέσω προϊόντων όπως τα CLOs (Collateralized Loan Obligations), αυξάνει εκθετικά την έκθεση στον κίνδυνο, κάνοντάς την πιο ευάλωτη σε οικονομικές αναταράξεις. Οι τράπεζες και οι επενδυτές που χρηματοδοτούν αυτά τα προϊόντα βασίζονται στην υπόθεση ότι οι αγορές CLO θα παραμείνουν ανοιχτές και τα collateral τους θα συνεχίσουν να αποδίδουν.
Ωστόσο, αυτός ο τύπος χρηματοδότησης ενδέχεται να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες, καθώς οι δανειολήπτες αντιμετωπίζουν αυξανόμενα επιτόκια και δυσκολίες στην αποπληρωμή των δανείων τους.
Ο κίνδυνος επιστροφής στο σύστημα των τραπεζών
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι τράπεζες φαίνεται να αναλαμβάνουν έναν υπερβολικό όγκο κινδύνου μέσω της χρηματοδότησης των ιδιωτικών κεφαλαίων, ενισχύοντας την αίσθηση ότι ο κίνδυνος δεν φεύγει ποτέ πραγματικά από το τραπεζικό σύστημα, παρά τις προσπάθειες να μεταφερθεί αλλού.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προειδοποίησε ότι οι τράπεζες, ενώ φαίνεται να εκθέτουν τα ιδιωτικά κεφάλαια στους κινδύνους, στην πραγματικότητα συνεχίζουν να έχουν έμμεση έκθεση σε αυτούς τους κινδύνους.
Αυτός ο «κύκλος μόχλευσης», με την επαναχρηματοδότηση μέσω τραπεζών, ενδέχεται να κρύβει μεγαλύτερους κινδύνους απ’ ό,τι αποκαλύπτεται αρχικά, θέτοντας τις τράπεζες και το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε επικίνδυνο μονοπάτι.
Καθώς οι τράπεζες παρέχουν τη ρευστότητα και τη μόχλευση που ενισχύουν την άνθηση των ιδιωτικών κεφαλαίων, η πραγματικότητα είναι πως το τραπεζικό σύστημα και η ιδιωτική χρηματοδότηση είναι πιο αλληλένδετα από ποτέ, καταλήγει η ανάλυση των FT.
Αυτό δημιουργεί νέους κινδύνους για το σύστημα, οι οποίοι παραμένουν κρυφοί κάτω από την επιφάνεια του χρηματοπιστωτικού τομέα, με την πιθανότητα νέων αναταράξεων να παραμένει απειλητική.
